موزه اذربایجان

موزه آذربایجان. مختصات: ۳۸°۰۴′۲۴″ شمالی ۴۶°۱۸′۰۰″ شرقی / ۳۸٫۰۷۳۳۳°شمالی ۴۶٫۳۰۰۰۰°شرقی / 38.07333; 46.30000سفالینه؛ متعلق به هزارهٔ پنجم پیش از میلاد.   اجساد مرد و زن؛ متعلق به عصر حجر.   کتیبه هخامنشی.   جواهر؛ متعلق به هزارهٔ اول پیش از میلاد.   جواهر؛ متعلق به هزارهٔ اول پیش از میلاد.   مربوط به قلعهٔ ضحاک؛ متعلق به دورهٔ اشکانیان.   ظرف چینی؛ متعلق به دورهٔ صفویان.   سرامیک؛ متعلق به سدهٔ سیزدهم.   جعبهٔ جواهر؛ متعلق به دورهٔ قاجار.   مجسمهٔ بیچارگان؛ اثر احد حسینی.   پیکره دیگری از آثار احد حسینی در موزه آذربایجان.   نمایی از سنگ بسم الله در موزه آذربایجان.
موزهٔ آذربایجانیکی از مهم ترین موزه های ایران است که در شهر تبریز و در جوار مسجد کبود قرار گرفته است. در این موزه که به عنوان دومین موزه باستان شناسی ایران پس از موزه ملی ایران شناخته می شود، آثار تاریخی و هنری متعلق به دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی به نمایش گذاشته شده اند. آندره گدار -باستان شناس فرانسوی- نقشهٔ تنظیمی بنای موزهٔ آذربایجان را با الهام از معماری محلی در آذربایجان ایران تهیه نموده و اسماعیل دیباج -رئیس وقت ادارهٔ فرهنگ تبریز- آن را ترسیم نموده است.
در سال های ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ خورشیدی نمایشگاهی از سکه های تاریخی تبریز در کتابخانهٔ تربیت برقرار شد. در پی همین نمایشگاه طرح تأسیس موزهٔ آذربایجان در این شهر مطرح گردید. با این حال اجرای طرح بنای موزه آذربایجان مدت ها به طول انجامید. در این سال های آثار تاریخی و هنری کماکان در تبریز به نمایش گذاشته می شد. در یکی از مهم ترین این نمایشگاه ها در سال ۱۳۳۶ خورشیدی، ۲۰۲ عدد اثر تاریخی متعلق به موزهٔ ایران باستان به تبریز فرستاده شد تا در کتابخانهٔ ملی این شهر به نمایش گذاشته شود. بعدها نیز آثار و اشیای تاریخی تبریز در دبیرستان نجات این شهر نگهداری شده و به نمایش درمی آمدند. سرانجام در اردیبهشت ۱۳۳۷ خورشیدی بنای موزهٔ آذربایجان آغاز شد و این موزه به طور رسمی در سال ۱۳۴۱ خورشیدی به بهره برداری رسید.
موزهٔ آذربایجان از ۳ سالن به متراژ ۸۰۰ متر مربع و سالن مخصوص نمایش سکه ها و مهرهای تاریخی ایران در طبقهٔ اول تشکیل یافته است.

موزه آذربایجان. موزۀ آذربایجان
در شمال خیابان امام خمینی (پهلوی سابق) در تبریز. آغاز به کار آن را می توان با به نمایش گذاشتن اشیا کشف شده در آذربایجان در سالن قرائت کتابخانه تربیت در سال های ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ش دانست. در ۱۳۳۶ش با نمایش ۲۰۲ قطعه اثر باستانی در طبقۀ دوم کتابخانه ملی تبریز و دو سال بعد در دبیرستان نجات برپا شد. ساختمان کنونی در ۱۳۴۱ افتتاح شده است. نخست موزۀ تبریز نام داشت. سه طبقه دارد طبقۀ زیرزمین آن به موزۀ مردم شناسی، طبقۀ اول به موزۀ مشروطیت و طبقه دوم به آثار دورۀ باستانی اختصاص داشت. در طبقۀ دوم حوض مرمرین از یکی از خانه های اشرافی قرن های گذشته بود که در دهۀ ۱۳۴۰ هنگام حفر یک کانال از زیر خاک بیرون آمده بود. اشیای موزۀ مشروطیت در دهۀ ۱۳۷۰ به خانۀ مشروطیت کنونی منتقل شد. امروز سه طبقۀ موزۀ آذربایجان به اشیای دوران پیش از اسلام، دورۀ اسلامی، سکه ها، مهرها، سیلندرها و مجسمه های مقاومت اختصاص دارد.