کوردی

زبان های کوردی یک زنجیره گویشی از زبان های هندواروپایی در شاخهٔ زبان های ایرانی غربی هستند که کُردها هم اینک با آن ها سخن می گویند. زبان های کردی از زبان های ایرانی شاخه شمال غربی هستند که با زبان های فارسی و بلوچی خویشاوندی دارند. تعریف یک زبان به عنوان �کوردی� همواره دستخوش عوامل غیر زبان شناختی به ویژه عوامل سیاسی، و فرهنگی است. در واقع زبان کردی زبان واحدی نیست و زبان واحدی به نام کردی وجود ندارد، زبان کردی به معنای یک زبان با یک شکل استاندارد و مرز و تعریف مشخص نیست، آنچه هست زبان های مستقلی ( سورانی، کرمانجی، کلهری و … ) است که مجموعاً کردی نامیده می شوند و امروزه به طیفی از زبان های ایرانی شمال غربی اطلاق می شود که گاه به هم نزدیک و گاه نسبت به هم از نظر زبان شناسی دور هستند. این زبان ها عبارتند از: کوردی شمالی ( کرمانجی ) ، کوردی جنوبی:کرماشانی، ایلامی، کلهری می باشد. بزرگترین ایل در میان کوردها، ایل کلهر می باشد و پایتخت و مرکز ایل کلهر نیز شهرستان گیلانغرب می باشد. در گویش کلهری لهجه گیه لانی کمترین تغییرات زبانشناسی و گفتاری از نظر شکل ادای کلمات و وام واژه ها داشته است، در این گویش ( کلهری ) در ابتدای بیشتر افعال حرفی وجود ندارد و افعال بدون پیشوند است و در ابتدای فعل های لهجه اردلانی �ئه� /a/و در گویش سورانی و در گویش کرمانجی �د� /d/در ابتدای فعل وجوددارد. مثال: کرمانشاهی: چم ( می روم ) اردلانی: ئه چم ( می روم ) ، و سورانی ( ده روم ) و کرمانجی: ده چم ( می روم ) و کردی مرکزی ( سورانی ) . به لحاظ زبان شناختی گورانی و زازا را نمی توان کردی شمرد. این زبان ها جز شاخه زازا - گورانی از زبان های ایرانی شمال غربی اند. کردها و گورانی ها مایلند زبان گورانی را گویشی از زبان های کردی بشمارند و برخی زبان شناسان ( مانند فردیناند هنربیخلر، شیهاالسلامی، حسن پور، ارانسکی و خزنه دار ) هم این دیدگاه را تایید می کنند؛ ولی تفاوت های زبان های زازا - گورانی و زبان های کردی بسیار زیاد است و برخی زبانشناسان گورانی را به عنوان گویشی کردی طبقه بندی نمی کنند. به ویژه مک کنزی از طرفداران این دیدگاه به شمار می رود. برخی هم، مانند چمن آرا، با رد دیدگاه مک کنزی آن را نه زبانی برای گفتگو بلکه زبان ادبی برساخته ساکنان زاگرس می دانند.


کوردی، زبان رسمی در:
🇮🇷 ایران
🇹🇷 ترکیه
🇮🇶عراق
🇸🇾سوریه
🇦🇲 ارمنستان
🇦🇿 آذربایجان
⁦🇬🇪گرجستان


منطقه:
ایران، کردستان، آناتولی، خراسان

قومیت:کورد ( واژه ی �کُرد� اشتباه است! واژه ی �کورد� صورت صحیح نوشتن می باشد. )


گویش:
کوردی شمالی ( کرمانجی )
کوردی میانی ( سورانی )
کوردی جنوبی ( کرماشانی )


زبان رسمی در:

⁦⁦🇮🇶عراق
👑⁦کوردستان
کوردستان سوریه

_________________________________
عبارت �کِرمانجی� اصطلاحی است که به زبان قاطبهٔ کوردها داده می شود. این زبان دارای سه گویش اصلی، یعنی کورمانجی یا کرمانجی شمالی، سورانی یا کرمانجی مرکزی و کرماژی یا کرمانجی جنوبی می باشد. از آن جا که اکثر کردها به زبان کرمانجی صحبت می کنند معمولاً در متون علمی این زبان را �کُردی� می خوانند.
اما صورت نوشتن آن �کوردی� می باشد.

زبان های کوردی شباهت هایی به زبان های بلوچی، گیلکی، تالشی، گورانی و زازاکی نیز دارند، این زبان ها نیز متعلق به زیرگروه شمال غربی زبان های ایرانی هستند. از دیگر زبان های مشابه به زبان های کردی که زیرگروه جنوب غربی زبان های ایرانی به شمار می آیند، فارسی و لری هستند؛ که هرکدام در مناطق وسیعی تکلم می شوند.

گویش های مختلف عمدتاً در بخش هایی از ایران، عراق، سوریه و ترکیه مورد استفاده قرار می گیرد. جمعیت های پراکنده کرد همچنین در جمهوری آذربایجان، ارمنستان، لبنان و کشورهای اروپایی به ویژه آلمان و انگلستان نیز زندگی می کنند.

وضعیت کنونی دانش زبان شناسی در مورد زبان کردی تقریبی است، دانش زبان شناسی اجازه می دهد مرزهای تقریبی مناطقی را که هسته اصلی قومی سخنرانان گویشهای معاصر کرد شکل گرفته است، را ترسیم کند. نظریهD. N. Mackenzie، پیشنهاد شده در اوایل دهه ۱۹۶۰ ( مکنزی ۱۹۶۱ ) است. مکنزی در آفرینش ایده های ( P. Tedesco ) ( ۱۹۲۱: ۲۵۵ ) و در مورد ویژگی های آوایی، مورفولوژیکی فونیکی مشترک که کردها، فارسی و بلوچی به اشتراک گذاشته است، مکنزی به این نتیجه رسید که سخنرانان این سه زبان ممکن است یک بار در زمان های گذشته در تماس با هم و نزدیک به هم بوده اند. وی کوشیده است وحدت زبانی ادعایی فارسی - کرد - بلوچی را که احتمالاً در مناطق مرکزی ایران بوده، بازسازی کند. مطابق نظریه مکنزی، پارس ها ( هخامنشیان ) استان فارس را در جنوب غربی اشغال کردند ( براساس این فرض که هخامنشیان به فارسی صحبت می کردند ) ، بلوچ ها ( پرتو بلوچ ها ) در مناطق مرکزی غرب ایران و ساکن بودند کردها ( پرتو کوردها ) در شمال غربی لرستان و اصفهان زندگی می کردند.