کلمه جو
صفحه اصلی

باکوماتسو

دانشنامه عمومی

باکوماتسو، اواخر دوره ادو (به ژاپنی: 幕末, bakumatsu) به سال های آخر حکومت شوگون سالاری توکوگاوا یا دوره ادو گفته می شود. باکوماتسو دوره ای انتقالی از استبداد نظامی شوگون ها، به دولت مِی جی بود. این دوره از پهلو گرفتن ناوگان آمریکایی در ۸ ژوئیه ۱۸۵۳ تا پایان جنگ بوشین در ۲۷ ژوئن ۱۸۶۹ ادامه داشت. ویژگی این دوران اتفاق های مهمی بود که بین سال های ۱۸۵۳ و ۱۸۶۷ روی داد و به سیاست انزوا یا ساکوکو در ژاپن پایان داد. یکی از مهم ترین این رویدادها ورود کشتی های جنگی آمریکا به خلیج ادو (توکیوی امروزی) بود. هنگامی که در ژوئیه سال ۱۸۵۳، دریادار متیو پری با چهار کشتی جنگی وارد خلیج ادو شد، ژاپنی ها مجبور شدند به او اجازه ورود به ساحل داده و نامه رئیس جمهور آمریکا را که حاوی دستورهایی برای امضای یک معادله تجاری بود، وصول کنند. پری به چین رفت و در بازگشت دوباره به ژاپن پاسخ مطلوب خود را دریافت کرد و عهدنامه کاناگاوا امضا شد.
پارینه سنگی ۳۵٬۰۰۰–۱۴٬۰۰۰ ق.م.
دوره جومون ۱۴٬۰۰۰–۴۰۰ ق.م.
دوره یایویی ۴۰۰ ق.م. – ۲۵۰ م
دوره کوفون ۲۵۰–۵۳۸
دوره آسوکا ۵۳۸–۷۱۰
دوره نارا ۷۱۰–۷۹۴
دوره هی آن ۷۹۴–۱۱۸۵
دوره کاماکورا۱۱۸۵–۱۳۳۳
تجدید حیات کن مو۱۳۳۳–۱۳۳۶
توکوگاوا ایه یاسو در سال ۱۶۰۳ قدرت را در دست گرفت و شوگون سالاری توکوگاوا را بنیان گذاری کرد. این دوره تاریخی دوره ادو نامیده می شود. دوره ادو به مدت دو قرن و نیم به طول انجامید. در این مدت اگر چه چندین شورش دهقانی و ناآرامی های گذرا پیش آمد اما بطورکلی حال و هوای صلح و آرامش و ثبات ویژگی این دوران بود. شوگون سالاری توکوگاوا از طریق شبکه حکومت های خودمختار محلّی یا دایمیو ها (امیران یا خان ها)، کشور ژاپن را اداره می کرد. با آن که دایمیوها در اصل خودمختار بودند حکومت توکوگاوا با ایجاد یک شیوهٔ نظارت مؤثر کوشید تا از قدرت یافتن دایمیوها در حدی که آنان را برای حکومت مرکزی خطرناک سازد، جلوگیری کند. در سال ۱۶۳۵ حضور هر دو سال یک بار دایمیو در ادو (توکیوی کنونی) مقرر شد که این ترتیب سانکین کوتای خوانده می شد. این ترتیب موجب می شد که دایمیوها بیشتر درآمد خود را صرف رفت و برگشت از ملک اربابی خود تا ادو کنند. این هزینه بخصوص برای دایمیوهایی که قلمروشان از ادو فاصله بسیار داشت، خیلی سنگین تر بود. رزمندگان سامورایی در دوره ادو از امتیازات اجتماعی و مقرری موروثی بهره مند بودند و با خانواده هایشان حدود ۷ تا ۹ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دادند. در این دوره فقط سامورایی ها حق بستن شمشیر داشتند.
سیاست حکمرانان در منع مسیحیت و بستن دروازه های ژاپن به روی جهان خارج، در پی گسترش مبلغان مسیحی در اوایل قرن هفدهم و از بیم آن که اینان زمینه ساز استعمار و استثمار غرب باشد در تحولات این دوره از تاریخ ژاپن اثر عمده داشت. ساکوکو به معنی کشور بسته یا در ترجمه واژه به واژه به معنای کشور در زنجیر یا با ارفاق بسیار سیاست درهای بسته، سیاستی بود که در ژاپن در دوره ادو از سوی استبداد نظامی توکوگاوا اعمال می شد و هدف آن محدود و ممنوع کردن ارتباط و تجارت مردمان کشور ژاپن با اتباع خارجی بود. ورود خارجی ها و خروج ژاپنی ها می توانست مجازات مرگ را در پی داشته باشد. با این حال ساکوکو به معنی انزوای مطلق ژاپن نبود. اطلاعات مورد نیاز از طریق پادشاهی ریوکیو و دودمان جوسان به کشور وارد می شد. از لحاظ اقتصادی نیز علاوه بر دو منبع ذکر شده، ژاپن در جزیره مصنوعی دجیما واقع در ناگاساکی با هلند، در همان استان ناگاساکی با چین و کره و در هوکایدو با مردم آینو داد و ستد داشت. تدابیری که نخستین فرمانروایان توکوگاوا برای بقا و دوام حکومت خود در کار آوردند هم مؤثر بود و هم موفّق اما مانع از رشد طبیعی اقتصادی و اجتماعی ژاپن شد و باعث شد این کشور از تمدن صنعتی کشورهای اروپایی باز بماند.
سیاست انزوا در ژاپن بیش از دو قرن ادامه داشت. در ۸ ژوئیه سال ۱۸۵۳ میلادی متیو سی. پری (زمان حیات ۱۰ آوریل ۱۷۹۴–۴ مارس ۱۸۵۸) افسر نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا همراه با چهار ناو جنگی در بندر یوکوهاما لنگر انداخت و با تقدیم نامهٔ رسمی رئیس جمهور آمریکا به امپراتور ژاپن خواستار بازکردن درهای تجارت آزاد، حفاظت از کشتی های خراب شده آمریکایی، تهیه زغال سنگ و دیگر مواد لازم جهت کشتی های تجاری در یک یا دو بندر ژاپنی شد. ناخدا پری به صورت کامل آماده بود تا در صورت شکست مذاکرات، دست به حمله نظامی بزند و تهدید کرده بود که اگر ژاپنی ها از آغاز گفتگوها سر باز زنند، به سوی شان آتش خواهد گشود. پری پس از تحویل نامه و تهدید به بازگشت بندر را به قصد چین که در آن هنگام درگیر شورش تایپینگ بود و احتمال به وجود آمدن ضرر برای منافع آمریکا به وجود آمده بود، ترک کرد و ابتدا به اوکیناوا و سپس به هنگ کنگ رفت. شوگون سالاری توکوگاوا پس از پذیرفتن نامه قول داد که سال بعد به این نامه پاسخ بدهد. ناخدا پری پس از چند ماه با ناوگانی قوی تر و به همراه ۷ کشتی جنگی دوباره به ژاپن برگشت و عهدنامهٔ کاناگاوا بین دو کشور بسته شد. این عهدنامه دارای ۱۲ شرط است.حسنی، «تاریخ ژاپن و انقلاب میجی»، ۳۸.</ref> با امضای عهدنامه کاناگاوا در اوایل سال بعد، عصر تازه ای در تاریخ ژاپن آغاز شد و به سیاست درهای بسته بعد از حدود دو سده پایان داده شد.


کلمات دیگر: