روش های کنشگری در ایران
گروه ها و کنشگران سه جریان فکری � اسلام گرا� ، � ناسیونالیسم � و� شهروندی � روش کنش خود را برمبنای� محافظه کاری �، � اصلاح طلبی � ، � مدنی تغییر � یا � براندازی � برگزیدند. جریان فکری � اسلام گرا� که از گروه ها و سازمان های مختلف و گاه معاند یکدیگر شکل می گیرد نظر به نحوه تعامل با نظام جمهوری اسلامی روش کنش گری � محافظه کاری �، � اصلاح طلبی � یا � براندازی � را برگزیدند حال آنکه جریان � ناسیونالیستی� بین دو روش � اصلاح طلبی � یا � براندازی � عمل می کند. جریان فکری � شهروندی � روش کنشگری � مدنی تغییر � را اختیار کرده است.
محافظه کاران ( اصولگرایان ) به طور عموم در این روش کنش گری مراقب هستند آنچه تاکنون مستقر بوده، دچار وقفه نشده و بر حفظ وضعیت موجود اصرار و ازهر گونه اصلاح یا تغییر یا دگرگونی در جامعه جلوگیرى کرده و وضع کنونى جامعه را خوشایندترین وضع مى پندارند. محافظه کاران اصولگرا برای ارزش های خود و همه نهادها و هویت های مستقر چنان احترامی قائل هستند که امری مقدس می پندارند. دیدگاه محافظه کاران تک بعدی و صرفاً مشکلات جامعه را اقتصادی تعریف و چندان به حقوق بشر و شهروندی، آزادی های مدنی و معیارهای انتخابات شفاف _آزاد و عادلانه توجهی نداشته و به دموکراسی و برابری گرایی تشکیک دارند و با تصویب هرگونه قانون مترقی حقوق بشر و شهروندی، حقوق زنان یا معاهده بین المللی که بانظم بین المللی مستقر هماهنگ باشد مخالفت می کنند و برای حفظ قدرت، ثروت و امکانات بر محافظت از ثبات سیاسی و نظم کنونی به نفع خود و پیروانشان کنشگری می کند و اصراری بر وجه جمهور و دموکراسی خواهانه ندارند.
اصلاح طلبان دو جریان فکری � اسلام گرا� ، � ناسیونالیسم � که بر اصلاح کنشگری محافظه کاران اصولگرا حاکم تأکیددارند، دستیابی به آن را با مشارکت در ساختار حاکمیت از طریق انتخابات و کسب کرسی ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا خلاصه می کنند با این پندار که با مشارکت در ساختار قدرت، اصلاحات مدنظر خود را در رفتار اصولگرایان اعمال کنند، حال آنکه علی رغم حضور در حاکمیت عملاً اصلاحاتی را در قانون اساسی، ساختار اقتصادی، سیاسی، مدیریتی، قانون گذاری یا سیاست خارجی به وجود نیاورده و اصلاح پایداری به ارث نگذاشتند. این گروه متأثر از آموزه های روشنفکری دینی در برابر آموزه های سنتی دینی محافظه کاران، اصلاحات را در مردم سالاری دینی تعریف نموده اند، اما به جهت عدم امکان اصلاح روش محافظه کاران در مدیریت، تصمیم سازی، تصمیم گیری در حوزه سیاست داخلی و خارجی و قانون گذاری ایران که تاکنون چالش ها و بحران های متعددی برای کشور و شهروندان ایجاد کرده، چنین روش کنشگری موفق نبوده و نارضایتی شهروندان ایرانی را به همراه داشته است.
دگرگون سازان برانداز دو جریان فکری � اسلام گرا� و جریان فکری � ناسیونالیسم � که از گروه ها و احزاب سیاسی مخالف نظام جمهوری اسلامی تشکیل شده اند، روش کنشگری سرنگونی و دگرگونی کامل نظام را برای دستیابی به اهداف خود برگزیند. کنشگران برانداز در این روش در پی آن هستند که با دگرگونی حتی همراه با خشونت و سرعت عمل بالا نظام سیاسی موجود را کاملاً واژگون و نظام سیاسی و ارزشی جدید ایجاد و تغییرات سریع، بنیادین و فراگیر در همه عرصه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حقوقی را اعمال و تغییرات ساختاری عظیمی در جامعه ایجاد نماید. کنشگران برانداز تمامی راهکارها، برنامه ها و سیاست های خود را منوط به براندازی نظام جمهوری اسلامی معلق نموده اند.
جریان شهروندی پرورش شهروندان توسعه یافته شهروند باور را هدف گذاری کرده است. این جریان بخش اعظم کنش را به جای اعمال فشار برنهادها و مقامات دولتی، با هژمونیک کردن گفتمان جریان شهروندی، تغییر اندیشه ها، نگرش ها و روش ها را از سنتی به شهروندی ترغیب می کند تا روش کنشگری مدنی تغییر را بافکر و تنوع اقدامات مثبت ذیل اعمال می کند.
۱_پرورش شهروندان توسعه یافته شهروند باور و تصدی مدیریت نهادهای دولتی و عمومی توسط آنان
این جریان پرورش شهروندان توسعه یافته شهروند باور را از اهداف و اولویت های خود قرار داده و انتخاب و انتصاب این شهروندان را محرک توسعه و رشد جامعه و کشور درزمینهٔ مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، صنعتی، مدیریتی و قانون گذاری دانسته که تصدی مسئولیت و مدیریت نهادها و دستگاه های دولتی و عمومی توسط آنان را عامل مهمی در برنامه ریزی و ادای وظایف و پیشرفته می داند و رشد و توسعه در کشور و بهبود سریع و پایدار را مستقیماً مرتبط با حضور شهروندان توسعه یافته شهروند باور در رأس دستگاه های دولتی و عمومی می داند.
۲_ اقدام حقوقی
اقدام حقوقی، یکی از راهکارهای است که با بازنگری همه جانبه قانون اساسی، تصویب قوانین جدید و اصلاح قوانین سابق متناسب با آموزه های حقوق بشر و شهروندی، آزادی های بنیادین، معیارهای انتخابات آزاد و عادلانه، توسعه شهروند، رفاه اقتصادی، پذیرش و همکاری با نظام بین المللی و تحقق امنیت حقوقی را درروش کنشگری مدنی تغییر می داند.
۳_اقدام قضایی
شهروندان که در گام روشنگری به حقوق خود آشنا شدند و کلیه مقامات، مدیران و کارکنان دولتی و عمومی را نمایندگان خود در آن مقام و پست می دانند، با طرح شکایت در مراجع قضایی و شبه قضایی، به عنوان یکی از روش های کنشگری مدنی تغییر، مقامات و دستگاه ها را به اجرای وظایف و مسئولیت پذیری و قانون مداری ملزم می کنند.
۴_اقدام مدنی
نظارت عمومی شهروندان یکی از مؤثرترین و کارآمدترین ابزار نظارتی برای تضمین حقوق بشر و شهروندی و آزادی های بنیادین، قانون مداری، اجرای وظایف محوله، حفظ منافع شهروندان و کشور، توزیع برابر ثروت، قدرت، فرصت، خدمات، کشف و کاهش فساد و مبارزه با تبعیض است. شهروند باوران در پیوند جامعه مدنی و گروه های حاشیه ای، با اقدامی مثبت و کنش علنی و مسالمت آمیز، برای بهبود وضعیت عمومی زندگی خویش و دیگر شهروندان و تحقق منافع و اهداف مشترک به به عنوان نقشه راه گفتگوی شهروندان و مقامات عمل می نماید؛ و این کنش را به صورت مدنی و در قالب اعتراضات مدنی، تظاهرات مدنی، تجمع مدنی، تحصن مدنی، کمپین جمع آوری امضاء، هشتگ در شبکه های اجتماعی، مکاتبه، برگزاری جلسات، ارائه پیشنهاد ها، گردهمایی هایی علمی یا نشست های بررسی و نقد انجام می دهند.
۵_اقدام سیاسی
یکی دیگر از روش های کنشگری مدنی تغییر، مشارکت در ساختار قدرت است که شهروندان توسعه یافته شهروند باور با مشارکت در ساختار قدرت، واژ طریق انتخابات یا انتصابات، مسئولیت هایی را در جامعه خویش تقبل می کنند و در تصمیم سازی، تصمیم گیری، برنامه ریزی و قانون گذاری، شکل گیری تصمیمات و سیاست های دولتی و جلوگیری ازتمرکزقدرت در دست یک گروه یا طبقه وتاثیرگذاری متوازن برسیاستگذاری، با سازواری مدنی جامعه مدنی و گروه های حاشیه ای، مشارکت می نمایند.
تقسیم بندی این روش های کنشگری برگرفته از نظریه پردازی مسعد سلیتی است.
گروه ها و کنشگران سه جریان فکری � اسلام گرا� ، � ناسیونالیسم � و� شهروندی � روش کنش خود را برمبنای� محافظه کاری �، � اصلاح طلبی � ، � مدنی تغییر � یا � براندازی � برگزیدند. جریان فکری � اسلام گرا� که از گروه ها و سازمان های مختلف و گاه معاند یکدیگر شکل می گیرد نظر به نحوه تعامل با نظام جمهوری اسلامی روش کنش گری � محافظه کاری �، � اصلاح طلبی � یا � براندازی � را برگزیدند حال آنکه جریان � ناسیونالیستی� بین دو روش � اصلاح طلبی � یا � براندازی � عمل می کند. جریان فکری � شهروندی � روش کنشگری � مدنی تغییر � را اختیار کرده است.
محافظه کاران ( اصولگرایان ) به طور عموم در این روش کنش گری مراقب هستند آنچه تاکنون مستقر بوده، دچار وقفه نشده و بر حفظ وضعیت موجود اصرار و ازهر گونه اصلاح یا تغییر یا دگرگونی در جامعه جلوگیرى کرده و وضع کنونى جامعه را خوشایندترین وضع مى پندارند. محافظه کاران اصولگرا برای ارزش های خود و همه نهادها و هویت های مستقر چنان احترامی قائل هستند که امری مقدس می پندارند. دیدگاه محافظه کاران تک بعدی و صرفاً مشکلات جامعه را اقتصادی تعریف و چندان به حقوق بشر و شهروندی، آزادی های مدنی و معیارهای انتخابات شفاف _آزاد و عادلانه توجهی نداشته و به دموکراسی و برابری گرایی تشکیک دارند و با تصویب هرگونه قانون مترقی حقوق بشر و شهروندی، حقوق زنان یا معاهده بین المللی که بانظم بین المللی مستقر هماهنگ باشد مخالفت می کنند و برای حفظ قدرت، ثروت و امکانات بر محافظت از ثبات سیاسی و نظم کنونی به نفع خود و پیروانشان کنشگری می کند و اصراری بر وجه جمهور و دموکراسی خواهانه ندارند.
اصلاح طلبان دو جریان فکری � اسلام گرا� ، � ناسیونالیسم � که بر اصلاح کنشگری محافظه کاران اصولگرا حاکم تأکیددارند، دستیابی به آن را با مشارکت در ساختار حاکمیت از طریق انتخابات و کسب کرسی ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا خلاصه می کنند با این پندار که با مشارکت در ساختار قدرت، اصلاحات مدنظر خود را در رفتار اصولگرایان اعمال کنند، حال آنکه علی رغم حضور در حاکمیت عملاً اصلاحاتی را در قانون اساسی، ساختار اقتصادی، سیاسی، مدیریتی، قانون گذاری یا سیاست خارجی به وجود نیاورده و اصلاح پایداری به ارث نگذاشتند. این گروه متأثر از آموزه های روشنفکری دینی در برابر آموزه های سنتی دینی محافظه کاران، اصلاحات را در مردم سالاری دینی تعریف نموده اند، اما به جهت عدم امکان اصلاح روش محافظه کاران در مدیریت، تصمیم سازی، تصمیم گیری در حوزه سیاست داخلی و خارجی و قانون گذاری ایران که تاکنون چالش ها و بحران های متعددی برای کشور و شهروندان ایجاد کرده، چنین روش کنشگری موفق نبوده و نارضایتی شهروندان ایرانی را به همراه داشته است.
دگرگون سازان برانداز دو جریان فکری � اسلام گرا� و جریان فکری � ناسیونالیسم � که از گروه ها و احزاب سیاسی مخالف نظام جمهوری اسلامی تشکیل شده اند، روش کنشگری سرنگونی و دگرگونی کامل نظام را برای دستیابی به اهداف خود برگزیند. کنشگران برانداز در این روش در پی آن هستند که با دگرگونی حتی همراه با خشونت و سرعت عمل بالا نظام سیاسی موجود را کاملاً واژگون و نظام سیاسی و ارزشی جدید ایجاد و تغییرات سریع، بنیادین و فراگیر در همه عرصه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حقوقی را اعمال و تغییرات ساختاری عظیمی در جامعه ایجاد نماید. کنشگران برانداز تمامی راهکارها، برنامه ها و سیاست های خود را منوط به براندازی نظام جمهوری اسلامی معلق نموده اند.
جریان شهروندی پرورش شهروندان توسعه یافته شهروند باور را هدف گذاری کرده است. این جریان بخش اعظم کنش را به جای اعمال فشار برنهادها و مقامات دولتی، با هژمونیک کردن گفتمان جریان شهروندی، تغییر اندیشه ها، نگرش ها و روش ها را از سنتی به شهروندی ترغیب می کند تا روش کنشگری مدنی تغییر را بافکر و تنوع اقدامات مثبت ذیل اعمال می کند.
۱_پرورش شهروندان توسعه یافته شهروند باور و تصدی مدیریت نهادهای دولتی و عمومی توسط آنان
این جریان پرورش شهروندان توسعه یافته شهروند باور را از اهداف و اولویت های خود قرار داده و انتخاب و انتصاب این شهروندان را محرک توسعه و رشد جامعه و کشور درزمینهٔ مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، صنعتی، مدیریتی و قانون گذاری دانسته که تصدی مسئولیت و مدیریت نهادها و دستگاه های دولتی و عمومی توسط آنان را عامل مهمی در برنامه ریزی و ادای وظایف و پیشرفته می داند و رشد و توسعه در کشور و بهبود سریع و پایدار را مستقیماً مرتبط با حضور شهروندان توسعه یافته شهروند باور در رأس دستگاه های دولتی و عمومی می داند.
۲_ اقدام حقوقی
اقدام حقوقی، یکی از راهکارهای است که با بازنگری همه جانبه قانون اساسی، تصویب قوانین جدید و اصلاح قوانین سابق متناسب با آموزه های حقوق بشر و شهروندی، آزادی های بنیادین، معیارهای انتخابات آزاد و عادلانه، توسعه شهروند، رفاه اقتصادی، پذیرش و همکاری با نظام بین المللی و تحقق امنیت حقوقی را درروش کنشگری مدنی تغییر می داند.
۳_اقدام قضایی
شهروندان که در گام روشنگری به حقوق خود آشنا شدند و کلیه مقامات، مدیران و کارکنان دولتی و عمومی را نمایندگان خود در آن مقام و پست می دانند، با طرح شکایت در مراجع قضایی و شبه قضایی، به عنوان یکی از روش های کنشگری مدنی تغییر، مقامات و دستگاه ها را به اجرای وظایف و مسئولیت پذیری و قانون مداری ملزم می کنند.
۴_اقدام مدنی
نظارت عمومی شهروندان یکی از مؤثرترین و کارآمدترین ابزار نظارتی برای تضمین حقوق بشر و شهروندی و آزادی های بنیادین، قانون مداری، اجرای وظایف محوله، حفظ منافع شهروندان و کشور، توزیع برابر ثروت، قدرت، فرصت، خدمات، کشف و کاهش فساد و مبارزه با تبعیض است. شهروند باوران در پیوند جامعه مدنی و گروه های حاشیه ای، با اقدامی مثبت و کنش علنی و مسالمت آمیز، برای بهبود وضعیت عمومی زندگی خویش و دیگر شهروندان و تحقق منافع و اهداف مشترک به به عنوان نقشه راه گفتگوی شهروندان و مقامات عمل می نماید؛ و این کنش را به صورت مدنی و در قالب اعتراضات مدنی، تظاهرات مدنی، تجمع مدنی، تحصن مدنی، کمپین جمع آوری امضاء، هشتگ در شبکه های اجتماعی، مکاتبه، برگزاری جلسات، ارائه پیشنهاد ها، گردهمایی هایی علمی یا نشست های بررسی و نقد انجام می دهند.
۵_اقدام سیاسی
یکی دیگر از روش های کنشگری مدنی تغییر، مشارکت در ساختار قدرت است که شهروندان توسعه یافته شهروند باور با مشارکت در ساختار قدرت، واژ طریق انتخابات یا انتصابات، مسئولیت هایی را در جامعه خویش تقبل می کنند و در تصمیم سازی، تصمیم گیری، برنامه ریزی و قانون گذاری، شکل گیری تصمیمات و سیاست های دولتی و جلوگیری ازتمرکزقدرت در دست یک گروه یا طبقه وتاثیرگذاری متوازن برسیاستگذاری، با سازواری مدنی جامعه مدنی و گروه های حاشیه ای، مشارکت می نمایند.
تقسیم بندی این روش های کنشگری برگرفته از نظریه پردازی مسعد سلیتی است.