کلمه جو
صفحه اصلی

عزیز نسین

دانشنامه عمومی

مَحمَت نُصرَت معروف به عَزیز نَسین (۲۰ دسامبر ۱۹۱۵- ۶ ژوئیه ۱۹۹۵) نویسنده، مترجم و طنزنویس اهل ترکیه بود.
بله قربان، چشم قربان
پخمه
چاخان
چگونه حمدی فیل دستگیر می شود؟
حقه باز
حیوانات را دست کم نگیرید
خاطرات یک مرده
خانه ای روی مرز
خری که مدال گرفت
داماد سرخانه
دندان های مردم را نشمارید
زن بهانه گیر
زن وسواسی
سرزمین اخموها
شارلاتان
طبق مقررات
عروس محله
قلقلک
کانون گرم خانواده
گردن کلفت
گروهک کرامت و گروهک سلامت
گوسفندی که گرگ شد
لوستر پنج شاخه
ما آدم نمی شویم
مرض قند
مگر تو مملکت شما خر نیست؟
موخوره
نابغهٔ هوش
یک خارجی در استانبول
پس از خدمت افسری حرفه ای، نسین سردبیری شماری گاهنامه طنز را عهده دار شد. دیدگاه های سیاسی او منجر به چند بار به زندان رفتن شد. بسیاری از آثار نسین به هجو دیوان سالاری و نابرابری های اقتصادی در جامعهٔ وقت ترکیه اختصاص دارند. آثار او به بیش از ۳۰ زبان گوناگون ترجمه شده اند. بسیاری از داستان های کوتاه او را ثمین باغچه بان، احمد شاملو، رضا همراه و صمد بهرنگی به فارسی ترجمه کرده اند. عزیز نام پدرش بود و او این نام را به عنوان نام مستعار خود انتخاب کرد. همچنین نسین در زبان ترکی به معنای تو چه کاره ای یا تو چه هستی است.
در سال های پایانی زندگی، عزیز نسین به مبارزهٔ روزافزون با آنچه نادانی و افراطی گری دینی می خواند پرداخت. او به آزادی بیان و حق انتقاد بدون چشم پوشی از اسلام معتقد بود. بعد از فتوای آیت الله خمینی برای قتل سلمان رشدی، نسین ترجمهٔ کتاب آیات شیطانی را آغاز کرد. این مهم منجر به مورد هدف قرار گرفتن وی از سوی گروه های افراطی اسلامی شد. در ۱۹۹۳ هتلی را در شهر سیواس آتش زدند و سبب مرگ ۳۷ نفر در واقعهٔ کشتار سیواس شدند. خود نسین از این جریان جان سالم بدر برد.
داستان های عزیز نسین گاه به صورت جدا و بیرون از مجموعه های خود و گاه در قالب اصلی کتاب ها به فارسی ترجمه شده اند.از داستان هایی که به فارسی ترجمه شده می توان به این ها اشاره کرد:

دانشنامه آزاد فارسی

عزیز نسین (استانبول ۱۹۱۵ـ چشمه ۱۹۹۵)
رمان نویس، داستان کوتاه نویس، شاعر و روزنامه نگار ترک. از دانشکدۀ جنگ فارغ التحصیل شد. مدتی در لباس افسری خدمت کرد. بعد از ترک ارتش به نوشتن طنز در جراید گرایش پیدا کرد و در چندین نشریه به کار پرداخت. به همراه صباح الدین علی نشریات متعددی از جمله مارکو پاشا، معلوم پاشا، مرحوم پاشا و علی بابا را منتشر می کرد. به سبب طنز انتقادی و گزنده اش مدتی زندانی شد و مدتی نیز در تبعید به سر برد. سپس انتشارات «دوشون» (بیندیش) را تأسیس کرد و از آن پس کار خود را مستقل ادامه داد. ثروت خود را وقف نگهداری و تربیت کودکان بی سرپرست از طریق تأسیس بنیاد خیریۀ نسین کرد. عزیز نسین با ترجمه و انتشار بخش هایی از کتاب آیات شیطانی سلمان رشدی، نویسندۀ هندی تبار انگلیسی، مورد خشم و نفرت مسلمانان ترکیه قرار گرفت و در ۱۹۹۲، که برای شرکت در جشنوارۀ سالانۀ حاجی بکتاش ولی به سیواس رفته بود، هتل محل اقامت او در تظاهرات خشونت آمیز مردم سیواس به آتش کشیده شد. اگرچه عزیز نسین از این حادثه به زحمت جان سالم بدر برد، اما ۳۷ نفر از روشنفکران، نویسندگان و هنرمندان ترک در آتش سوزی جان باختند که یکی از بزرگ ترین و طولانی ترین محاکمات تاریخی ترکیه نتیجۀ این واقعه بود. بیشتر آثار او به قلم رضا همراه، و شماری نیز به قلم ثمین باغچه بان و مترجمان دیگر به فارسی ترجمه شده است. از آثارش در شعر: از آخر به اول؛ خدانگهدارتان؛ در رمان: مردی که زن شد؛ بچه های امروز فوق العاده اند؛ آدم های بی شناسنامه؛ یاشار نه زندگی می کند نه زندگی نمی کند؛ در داستان کوتاه: دمب سگ؛ خرِ مرده؛ صندلی؛ یک دیوانه به ۱۰۰ لیره.

نقل قول ها

مَحمَت نُصرَت معروف به عَزیز نَسین (۲۰ دسامبر ۱۹۱۵–۶ ژوئیه ۱۹۹۵) نویسنده، مترجم و طنزنویس اهل ترکیه است.
• «هر خبری در مورد سیاستمداران دروغ است مگر آنکه تکذیب شود.»


کلمات دیگر: