صید علی خان درگزی

بنای صید علیخان درگزی مربوط به دوره قاجار است و در درگز، خیابان رضوان، داخل قبرستان متروکه شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۲۶۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

صید علی خان دَرگَزی (درگز ۱۲۷۲ـ۱۳۳۹ق)
دولتمرد، ادیب و شاعر دوران قاجار. از تیرۀ کردهای زعفرانلو، از خوانین خراسان و خود حاکم درگز بود. در نقد شعر استاد بود و خود نیز به سبک خراسانی شعر می گفت. با بزرگانی چون ادیب نیشابوری و ملک الشعراء بهار دوستی و حشر و نشر داشت. تحصیلات قدیم ادبی و عربی را در مشهد تمام کرده بود و از حافظۀ خارق العاده برخوردار بود. در علم انساب مهارت حیرت انگیز داشت و گویند ۵۰ هزار بیت شعر فارسی، عربی و ترکی در حفظ داشته است. دیوانی داشته که در غارت زندگی خانواده اش از میان رفته است. سِرْپِرْسی سایکس بعضی از مطالب تاریخ ایران خود راجع به نادرشاه را به روایت صیدعلی خان نوشته است. در ۱۳۳۹ ق به تحریک مترجم کنسول روس، که مستأجر املاک خالصۀ درگز و دشمن خانوادۀ صیدعلی خان بود، خود و پسرش به ضرب گلوله کشته شدند.