کلمه جو
صفحه اصلی

کاروتنویید

دانشنامه عمومی

کاروتنوئیدها (به انگلیسی: Carotenoid) دسته ای از رنگدانه ها هستند که در جذب نور در گیاهان نقش بسیار مهمی دارند.
از کاروتنوئیدهای مشهور می توان به بتاکاروتن، آلفا کاروتن، لیکوپن، لوتئین و گزانتوفیل اشاره کرد. بتاکاروتن C40H۵۶ و آلفاکاروتن باعث رنگ نارنجی هویج، لیکوپن باعث رنگ قرمز گوجه فرنگی و آستاگزانتین نیز سبب رنگ قرمز یا صورتی خرچنگ ها و ماهی سالمون می شود.
کاروتنوئیدها شامل دو دسته از ترکیبات هستند:
رنگدانه های کاروتنوئید دو وظیفه بر عهده دارند: جمع آوری انرژی که می تواند در فتوسنتز مورد استفاده قرار گیرد و محافظت از تخریب کلروفیل از تخریب نوری در مواقعی که شدت نور زیاد است.

دانشنامه آزاد فارسی

کاروتِنوئید (carotenoid)
گروهی از رنگیزه های زرد، نارنجی، قرمز یا قهوه ای در بسیاری از موجودات زنده، به ویژه در کلروپلاست گیاهان. دو نوع اصلی کاروتنوئیدها عبارت اند از کاروتن و گزانتوفیل. هر دو نوع جزو لیپیدها (چربیها)ی بلندزنجیرند. برخی از کاروتنوئیدها در فتوسنتز به منزلۀ رنگیزه های فرعی ایفای نقش می کنند و در برخی جلبک ها، رنگیزه های اصلی جذب کننده نورند و در نور کم، مؤثرتر از کلروفیل عمل می کنند. کاروتنوئیدها در اندام هایی مانند گلبرگ، ریشه، و میوه نیز حضور دارند و باعث ایجاد رنگ ویژۀ این اندام ها می شوند. نمونۀ آن در گلبرگ های زرد و نارنجی شب بوی خیری است. رنگ زرد برگ ها در پاییز براثر همین رنگیزه ها پدید می آید چراکه طول عمر کاروتنوئیدها نسبت به کلروفیل ها طولانی تر است. در پاییز، کلروفیل سبزرنگ زودتر از سایر رنگیزه ها ازبین می رود و به همین سبب، با ازبین رفتن کلروفیل سبزرنگ، برگ ها به رنگ رنگیزه های دیگر خود درمی آیند. رنگیزه ها بیشتر درخلال فصل تابستان ساخته می شوند و در این فصل، تراکم زیاد کلروفیل، اجازۀ بروز دیگر رنگیزه ها را نمی دهد.


کلمات دیگر: