محمدحسین اصفهانی

محمّدحسین اصفهانی موصوف به شیخ زین الدّین و در طریقت ملقّب به حسین علیشاه، جانشین شاه سیّد علیرضا دکنی (رضاعلیشاه دکنی) و قطب بیست و نهم در سلسله نعمت اللهی است.
بیشتر تذکره نویسان از جمله حاج زین العابدین شیروانی در بستان السیاحه اصل او را از خوانسار می دانند. شیروانی در ریاض السیاحه با اشاره به اصالت خوانساری حسین علیشاه یادآور می شود که شاه عباس خاندان وی را به اصفهان آورده و در این شهر سکونت داده است. این حال حاج زین العابدین شیروانی در حدائق السیاحه اجداد وی را از تبریز دانسته است که توسّط شاه عباس به اصفهان منتقل شده اند. ظاهراً رضاقلی خان هدایت در اصول الفصول نیز بر همین اساس وی را اصالتاً از تبریز می داند. در ایّام جوانی در اصفهان به تحصیل علوم متداول زمان پرداخت. در غالب تذکره ها جدّش، شیخ زین الدّین نام، جامع علوم عقلی و زاهد و متّقی معرّفی شده که امامت جمعه یا جماعت را بر عهده داشته و مورد احترام پادشاهان صفوی بوده است. پس از تکمیل علوم، در جستجوی حقیقت، مسافرت های بسیار به بلاد مختلف ایران و عربستان کرد و علماء و مشایخ عصر را ملاقات نمود و در نهایت به دیدار معصوم علیشاه، نورعلیشاه اول و فیض علیشاه نائل شد و به دستور معصوم علیشاه، به دست نورعلیشاه اول قدم در وادی سلوک نهاد. چند سال به همراهی نورعلیشاه اول در سفر بود و مورد توجّه خاصّ وی قرار داشت. پس از طیّ درجات کمال، از طرف نورعلیشاه اول اجازهٔ ارشاد یافت و به وطن بازگشت. در سال ۱۲۱۲ قمری نورعلیشاه اول در قصبهٔ ذهاب کردستان بزرگان سلسله نعمت اللهی را فراخواند و با مأموریتی که از طرف شاه سیّد علیرضا دکنی (رضاعلیشاه دکنی) داشت حسین علیشاه را به جانشینی خویش معرّفی کرد و زمام امور و تربیت درویشان را به وی محوّل نمود و وی را وصیّت به ترویج شریعت و طریقت نمود پس از این امر، نورعلیشاه اول به موصل مهاجرت کرد و پس از اندک زمانی درگذشت. پس از درگذشت نورعلیشاه در سال ۱۲۱۲، قطب وقت سلسله نعمت اللهی شاه سیّد علیرضا دکنی (رضاعلیشاه دکنی)، محمدحسین اصفهانی(حسین علیشاه) را به جانشینی خود و قطبیّت سلسله نعمت اللهی انتخاب کرد.
حسین علیشاه پس از این امر به سفر حج می رود و پس از بازگشت به اصفهان، به تحریک عدّه ای، یکی از حاکمان محل، وی را مورد مؤاخذه قرار می دهد و با سعایت از او نزد فتحعلیشاه قاجار، به این بهانه که قصد شوریدن در مقابل شاه را دارد، اجازهٔ قتل حسین علیشاه را از شاه درخواست می نماید. فتحعلیشاه در سال ۱۲۲۶ قمری حسین علیشاه را به دارالخلافه فرامی خواند. پس از ملاقات، فتحعلیشاه درمی یابد که مطالب گفته شده، از باب حسد و سعایت بوده و فاقد اعتبار است؛ لذا پس از عذرخواهی، با احترام، وی را به اصفهان بازمی گرداند.
حسین علیشاه در اواخر عمر، در سال ۱۲۳۳ قمری به کربلا مهاجرت کرد و در همین سال در حضور عدّه ای از بزرگان سلسله نعمت اللهی، محمدجعفر کبودرآهنگی را با لقب مجذوبعیشاه به جانشینی خود برگزید. حسین علیشاه در سال ۱۲۳۴ قمری در کربلا درگذشت. آرامگاه وی در شهر کربلا، نزدیک دروازه باب النجف واقع است.

[ویکی شیعه] محمدحسین اصفهانی، ملقب به حسین علیشاه و معروف به زین الدین، از علما و مشایخ سلسله نعمت اللهیه در قرن سیزدهم. وی در کسوت علمای اصفهان بود و زندگی بسیار زاهدانه ای داشت. در سال ۱۲۱۲ق جانشین نورعلیشاه نعمت اللهی شد و مورد مخالفت از طرف برخی علمای اصفهان قرار گرفت. تنها اثر باقی مانده از حسین علیشاه، رساله رد پادُری در پاسخ به شبهات هنری مارتین، مبلّغ مسیحی، است. پس از وی، مجذوب علیشاه جانشینش شد.
زین العابدین شیروانی اصل وی را از خوانسار دانسته است و رضاقلی هدایت از تبریز. خاندانش اهل علم و فقه بودند. جد مادری وی، زین الدین (متوفی ۱۲۰۲)، از واعظان و علما بود و در شهر اصفهان سکنی گزید و امامت جمعه را برعهده داشت.
محمدحسین ابتدا نزد دایی خود، محمد زین الدین، به تحصیل علوم دینی مشغول شد. وی پس از تکمیل علوم عقلی و نقلی نزد استادان آن عصر، در جستجوی معارف باطنی، در ایران و عربستان به سیر و سفر پرداخت و سرانجام نزد سید میرعبدالحمید معصوم علیشاه رفت و با اشاره وی، مرید نورعلیشاه (میرزا محمدعلی اصفهانی) شد و پس از چندی نیز از نورعلیشاه اجازه ارشاد یافت و به اصفهان بازگشت.