انده

انده . [ اَ دُه ْ ] (اِ) مخفف اندوه است که گرفتگی دل و دلگیری باشد. (برهان قاطع). گرفتگی دل . غم . (از انجمن آرا). تیمار. حزن . هم . (یادداشت مؤلف ). خدوک . غصه . (یادداشت مؤلف ) :
خم و خنبه پر، از انده دل تهی
زعفران و نرگس و بید و بهی .

رودکی .

نه زین آن بیازرد روزی بنیز
نه او را از این اندهی بود نیز.

ابوشکور.

رخم بگونه ٔ خیری شده است از انده و غم
دل از تفکر بسیار خیره است و دژم .

خسروانی .

تو شادمانه و بدخواه تو ز انده و رنج
دریده پوست بتن بر چو مغز پسته سفال .

منجیک .

مرا در جهان انده جان اوست
کنون با توام روز پیمان اوست .

فردوسی .

ز بهر من است این همه گفتگوی
ترا زین نیاید جز انده بروی .

فردوسی .

همی بود یک ماه با درد و داغ
نمی جُست یکدم زانده فراغ .

فردوسی .

ز انده در بار دادن ببست
ندیدش کسی نیز با می بدست .

فردوسی .

هرکه را عشق نیست انده نیست
دل به عشق از چه روی باید داد.

فرخی .

تا جهان باشد شادی کن و خرم زی
بیخ انده را یکسر زجهان برکن .

فرخی .

عشق است بلای دل و تو شیفته ٔ عشق
سنگی تو مگر کانده برتو نکند کار.

فرخی .

انده او دل گشاده ببست
رامش میر بسته را بگشاد.

فرخی .

ببر خلعت و بند بردار ازوی
بپوزش دلش پاک از انده بشوی .

اسدی .

مده روز فرخ به روز نژند
ز بهر جهان دل در انده مبند.

اسدی .

بارخدایا بسی عذاب کشیدی
انده و تیمار گونه گونه بدیدی .

قطران .

در حال خویشتن چو همی ژرف بنگرم
صفرا همی برآید زانده بسرمرا.

ناصرخسرو.

چون تو بدبخت و فضولی نه چو گمراهان
انده جهل خوری و غم حیرانی .

ناصرخسرو.

با انده جفت گشتم از شادی فرد
ایام وفا نیست ولی چتوان کرد.

ابوالفرج رونی .

مجسش چون گرفت مرد حکیم
گفت ایمن نشین زانده و بیم .

سنایی .

باده در پیش انده استاده است
زانکه غمخوار آدمی باده است .

سنایی .

بارم انده ریخت بیخم غم شکست
گرنه باری بیخ وباری داشتم .

خاقانی .

خاقانی از انده رشیدت
تا کی بود اشک و نوحه برخیز.

خاقانی .

او خود آسود در کنار پدر
انده ما برای مادر اوست .

خاقانی .

مرا گویند خندان شو چو خورشید
که انده برنتابد جای جمشید.

نظامی .

مگو انده خویش با دشمنان
که لاحول گویند شادی کنان .

سعدی .

به استقبال انده رفته باشی
چو در دل رنج فردا داری امروز.

فقیهی مروزی .