اوپیس (به انگلیسی: Opis) (به یونانی: Ὦπις) (به اکدی: Upî ،Upija) یکی از شهرهای بابِل نزدیک رودخانهٔ دجله است. این شهر فاصلهٔ چندانی از بغدادِ امروزی ندارد. بر پایهٔ منابع اکدی و یونانی، این شهر در کرانهٔ خاوریِ رود دجله و نزدیکِ رود دیاله واقع شده است. در حالی که محل دقیق این شهرِ باستانی برای مدت های طولانی قطعی نبود، نقشه برداری جغرافیایی از میان رودانِ باستان حکایت از این دارد که اوپیس همان تپه ای است که امروزه تل الموجلات (یا تلول الموجلیع) نامیده می شود و در ۲۰ مایلی جنوب شرقی بغداد و ۴۷ مایلی شمال شرقی بابل باستانی است.
Wikipedia contributors, "Opis," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Opis&oldid=652990792 (accessed November 3, 2015).
نخستین بار در آغاز هزارهٔ دوم پیش از میلاد بود که نام اوپیس ثبت شد. در سدهٔ چهاردهم پیش از میلاد، این شهر مرکز اداریِ ناحیه بابِل بود.
بابلی ها یک کانال پادشاهی بین فرات و دجله حفر کردند که در نزدیکی اوپیس به هم می پیوست. شاه بابلی نبوکدنضر دوم (۶۰۵–۵۶۲ پیش از میلاد) دیواری طولانی بین رودخانه ساخت تا خود را از حمله احتمالی مادها محافظت کند. این استحکامات تا سمت شرقی رود دجله می رسد و در نزدیکی اوپیس تمام می شود.
در اکتبر ۵۳۹ پیش از میلاد، لشکر شاه بابلی نبونئید (۵۵۶–۵۳۹ پیش از میلاد) در اوپیس از سپاه پارسی به رهبری کوروش بزرگ (۵۵۹–۵۳۰ پیش از میلاد) شکست می خورد. همزمان جمعیت بومی هم علیه دولت می شورد. بدون جنگ بیشتری، کوروش بابل را فتح می کند. اوپیس در نزدیکی جاده شاهنشاهی قرار گرفته است. آیت جاده، پایتخت سابق ایلام را به آربلا در مرکز سرمین آشوری و سارد، پایتخت لیدی متصل می کند.
Wikipedia contributors, "Opis," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Opis&oldid=652990792 (accessed November 3, 2015).
نخستین بار در آغاز هزارهٔ دوم پیش از میلاد بود که نام اوپیس ثبت شد. در سدهٔ چهاردهم پیش از میلاد، این شهر مرکز اداریِ ناحیه بابِل بود.
بابلی ها یک کانال پادشاهی بین فرات و دجله حفر کردند که در نزدیکی اوپیس به هم می پیوست. شاه بابلی نبوکدنضر دوم (۶۰۵–۵۶۲ پیش از میلاد) دیواری طولانی بین رودخانه ساخت تا خود را از حمله احتمالی مادها محافظت کند. این استحکامات تا سمت شرقی رود دجله می رسد و در نزدیکی اوپیس تمام می شود.
در اکتبر ۵۳۹ پیش از میلاد، لشکر شاه بابلی نبونئید (۵۵۶–۵۳۹ پیش از میلاد) در اوپیس از سپاه پارسی به رهبری کوروش بزرگ (۵۵۹–۵۳۰ پیش از میلاد) شکست می خورد. همزمان جمعیت بومی هم علیه دولت می شورد. بدون جنگ بیشتری، کوروش بابل را فتح می کند. اوپیس در نزدیکی جاده شاهنشاهی قرار گرفته است. آیت جاده، پایتخت سابق ایلام را به آربلا در مرکز سرمین آشوری و سارد، پایتخت لیدی متصل می کند.
wiki: او پیس
اوپیس (ماد). اوپیس، وی یکی از سه فرمانروای مادی (پیشوا؛ خداوند دهکده، بل آلی) بود که طی حمله موفقیت آمیز آشوریان به ماد شرقی، از اسرحدون پادشاه آشور درخواست کمک کردند و به سردار مهاجم آشوری متوسل شدند.
جلیلیان، شهرام (۱۳۹۶). تاریخ ماد، به گزارش دانشنامهٔ ایرانیکا (مجموعه مقالات). اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
اسرحدون طی حکمرانی خود، چند بار به حدود ماد لشکرکشی کرد. کمی پس از واپسین لشکرکشی او علیه ماد، سه پیشوای مادی با هدایایی به نینوا وارد شدند و یاری پادشاه آشور را در مبارزه علیه فرمانروایان مناطق همسایه خواستار شدند. این سه فرمانده مادی عبارت بودند از: اوپیس از پارتاکو (یا پارتاکّی در تاریخ ماد دیاکونوف)، زاناسانا (یا زاناسان در تاریخ ماد دیاکونوف) از پارتوکا (دیاکونوف: پارتوکّی) و راماتیا (دیاکونوف: راماتی) فرمانفرمای اوروکازابرنو (دیاکونوف: اوراکازابارنا )
دیاکونوف دربارهٔ این اسامی و عناوین و جای ها می گوید:
گرچه در هر سه مورد، لفظ نقطه مسکون یا دهکده در متن آمده، ولی ظاهراً در اینجا هم با عدم دقتی که در متون آشوری فراوان است، سروکار داریم. اکثر محققان موافقند که منظور، ناحیه است؛ نه دهکده. محتملا پارتاکّا همان پارتاکانوی متون سارگونی (یعنی پارتاکنا) یا ناحیه کنونی اصفهان می باشد. به عقیده اشترک، پارتوکّا نیز صورت دیگری از نام قبلی می باشد، منتهی به شکل دیگر. لازم است متذکر شویم که در متون آشوری واقعاً این شیوه رایج بوده است و می کوشیدند در فهرستها، اسامی هم قافیه یا متشابه الصوت را در کنار هم قرار دهند و گاهی هم چند وجه یک نام را پی درپی بنویسند؛ ولی اینجا جز سه نام بیش وجود ندارد و تصور می رود که منظور نظر، سه ناحیه مختلف بوده است. می توان حدس زد که پارتوکّا شکلی از اسم (مصغر؟) با پسوند کا (ka) ویژه زبان مادی است و به خاطر شباهتش با «پارتاکّا» انتخاب شده، ولی صورت دیگر پارتاکّا نیست، بلکه شکلی از پارتوُآ و پارتومای آشوری یعنی پرثوه (پارت ایرانی) می باشد. البته منظور، بخشی از سرزمینی است که بعدها پارت خوانده شد. اما اینکه ناحیه مزبور جزو ایالات ماد قلمداد شده، نباید موجب تشویش ما گردد، زیرا «خوآرنا-پاتوش عارا» بعدها جزو پارت منظور گردیده بود. چنان که پیشتر گفتیم، اصطلاح «پارتیا» (پارتاوا) به معنی «کنار و کرانه» است. محل ناحیه سوم، یعنی «اوراکازابارنا (یا: اوراکازاپارنا)» هنوز معلوم نشده است.
جلیلیان، شهرام (۱۳۹۶). تاریخ ماد، به گزارش دانشنامهٔ ایرانیکا (مجموعه مقالات). اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
اسرحدون طی حکمرانی خود، چند بار به حدود ماد لشکرکشی کرد. کمی پس از واپسین لشکرکشی او علیه ماد، سه پیشوای مادی با هدایایی به نینوا وارد شدند و یاری پادشاه آشور را در مبارزه علیه فرمانروایان مناطق همسایه خواستار شدند. این سه فرمانده مادی عبارت بودند از: اوپیس از پارتاکو (یا پارتاکّی در تاریخ ماد دیاکونوف)، زاناسانا (یا زاناسان در تاریخ ماد دیاکونوف) از پارتوکا (دیاکونوف: پارتوکّی) و راماتیا (دیاکونوف: راماتی) فرمانفرمای اوروکازابرنو (دیاکونوف: اوراکازابارنا )
دیاکونوف دربارهٔ این اسامی و عناوین و جای ها می گوید:
گرچه در هر سه مورد، لفظ نقطه مسکون یا دهکده در متن آمده، ولی ظاهراً در اینجا هم با عدم دقتی که در متون آشوری فراوان است، سروکار داریم. اکثر محققان موافقند که منظور، ناحیه است؛ نه دهکده. محتملا پارتاکّا همان پارتاکانوی متون سارگونی (یعنی پارتاکنا) یا ناحیه کنونی اصفهان می باشد. به عقیده اشترک، پارتوکّا نیز صورت دیگری از نام قبلی می باشد، منتهی به شکل دیگر. لازم است متذکر شویم که در متون آشوری واقعاً این شیوه رایج بوده است و می کوشیدند در فهرستها، اسامی هم قافیه یا متشابه الصوت را در کنار هم قرار دهند و گاهی هم چند وجه یک نام را پی درپی بنویسند؛ ولی اینجا جز سه نام بیش وجود ندارد و تصور می رود که منظور نظر، سه ناحیه مختلف بوده است. می توان حدس زد که پارتوکّا شکلی از اسم (مصغر؟) با پسوند کا (ka) ویژه زبان مادی است و به خاطر شباهتش با «پارتاکّا» انتخاب شده، ولی صورت دیگر پارتاکّا نیست، بلکه شکلی از پارتوُآ و پارتومای آشوری یعنی پرثوه (پارت ایرانی) می باشد. البته منظور، بخشی از سرزمینی است که بعدها پارت خوانده شد. اما اینکه ناحیه مزبور جزو ایالات ماد قلمداد شده، نباید موجب تشویش ما گردد، زیرا «خوآرنا-پاتوش عارا» بعدها جزو پارت منظور گردیده بود. چنان که پیشتر گفتیم، اصطلاح «پارتیا» (پارتاوا) به معنی «کنار و کرانه» است. محل ناحیه سوم، یعنی «اوراکازابارنا (یا: اوراکازاپارنا)» هنوز معلوم نشده است.
wiki: اوپیس (ماد)