خولی بن یزید اصبحی

خولی بن یزید اصبحی از افراد حکومت بنی امیه بود. وی در جریان نبرد کربلا عثمان بن علی را مورد هدف قرار داد که همان سبب کشته شدن او شد. وی مامور آوردن سر بریده حسین بن علی از کربلا به کوفه نزد ابن زیاد بود. او سرانجام در سال ۶۶ هجری در کوفه در قیام مختار کشته شد.
کامل ابن اثیر، ج۴، ص۷۶.
ابومخنف، وقعة الطف، ص۲۵۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۰؛ اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۱۱۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۹۸؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۴، ص۷۷.
ابومخنف، وقعه الطف، ص۲۵۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۵۵؛ سید بن طاووس، اللهوف، ص۱۲۶.
ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۹۳؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۰۴، ۲۱۸؛ ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۱۹، ج۶، ص۲۴۴؛ ابن سعد، الطبقات، (طبقه خامسه ج۱)، ص۴۷۴، ۴۷۵؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۷۲؛ اربلی، کشف الغمه، ج۲، ص۵۱.
همانطورکه در بالا گذشت خولی بن یزید در به شهادت رساندن اباعبدالله الحسین(ع) نقش داشت؛ وی به تحریک شمر بن ذی الجوشن و یا سنان بن انس، برای بریدن سر مطهر امام حسین(ع) بر سر پیکر ایشان در گودال قتلگاه وارد شد؛ اما لرزشی بر دست و پایش چیره شد و نتوانست چنین کند.
سپس سنان بن انس، خود سر مبارک امام حسین(ع) را برید و آن را به خولی داد.
زمانی که خولی با ورود به شهر کوفه به دلیل شب بودن با درهای بسته دارالحکومه کوفه برخورد کرد سر مبارک را به خانه برد و آن را در درون تنور گذاشت.

[ویکی فقه] خولی بن یزید اصبحی از یاران و همراهان عمر بن سعد در کربلا بود.
در برخی از منابع از خولی به عنوان قاتل عثمان بن علی (علیه السّلام) یا یکی از قاتلین او یاد شده است. برخی دیگر از منابع نیز او را قاتل جعفر بن علی دانسته و آورده اند: «خولی بن یزید اصبحی تیری به شقیقه یا چشم جعفر زد و او را به شهادت رساند.» برخی از منابع خولی را قاتل سیدالشهداء (علیه السّلام) معرفی کرده و گفته اند کسی که سر امام (علیه السّلام) را از بدنش جدا کرد خولی بوده است. اما برخی دیگر از منابع، بر این اعتقادند که او قاتل امام حسین (علیه السّلام) نبود؛ اما از کسانی بود که اقدام به بریدن سر امام (علیه السّلام) کرد؛ ولی وقتی وارد گودال قتلگاه شد دستش لرزید و لرزه بر اندامش افتاد و کنار رفت، در این هنگام شمر بن ذی الجوشن یا سنان بن انس و به نقلی برادر خولی- شبل بن یزید- پیاده شد و سر امام (علیه السّلام) را جدا کرد و به دست خولی داد.
سر امام در تنور خولی
پس از شهادت امام حسین (علیه السّلام)، خولی به همراه حمید بن مسلم ازدی ماموریت یافت تا سر مقدس امام (علیه السّلام) را نزد ابن زیاد ببرد. آنها شبانگاه به کوفه رسیدند؛ اما چون قصر ابن زیاد در این هنگام بسته بود، او سر امام (علیه السّلام) را به خانه خود برد و آن را در تنور خانه جای داد و به همسرش نوار گفت: «بی نیازی عمرمان را با خود آورده ام! سر حسین (علیه السّلام) اکنون در خانه با توست.» در این هنگام همسرش -نوار- برآشفت و با خشم به خولی گفت: «مردم طلا و نقره به خانه می آوردند و تو رفتی سر فرزند دختر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) را با خود آورده ای دیگر سر من و تو روی یک بالش نخواهد بود.» صبح فردا خولی سر امام (علیه السّلام) را نزد ابن زیاد برد و خبر شهادت امام (علیه السّلام) را به او داد.
عاقبت خولی
پس از قیام مختار، ماموران او ماموریت یافتند تا به خانه خولی رفته و او را به سزای عمل زشتش برسانند. ماموران مختار خانه خولی بن یزید را در محاصره گرفتند، خولی متوجه حضور ماموران شد پس در دستشویی خانه اش مخفی شد. یاران مختار وارد خانه شدند و همسر خولی را یافته از او پرسیدند: «شوهرت کجاست؟» گفت: «نمی دانم کجاست»؛ اما با اشاره ی دست، مخفیگاه خولی را به ماموران نشان داد. پس آنان خولی را در حالی که زنبیلی بر سر خویش نهاده بود پیدا کردند و از آنجا بیرون کشیدند و سپس مختار را از اسارت او با خبر کردند. مختار نزد یاران خود آمد و دستور داد او را کشته و بدنش را بسوزانند.