تیزاب سلطانی

تیزآب سلطانی (به انگلیسی: Aqua regia) محلولی بسیار خورنده و دودکنندهٔ زرد یا قرمز رنگ است. این محلول از مخلوط اسید نیتریک غلیظ و اسید هیدروکلریدریک غلیظ بدست میاید که معمولاً به نسبت حجمی یک به سه می باشند. هنگامی که هیدروکلریک و اسید نیتریک با هم ترکیب می شوند این ترکیب شیمیایی شامل کلرین و نیتروزیل کلراید حاصل می شود. که هردو گاز در فاز محلول حل می شوند. هردو بخار شده و از محلول خارج می شوند و مجدد این گازها تشکیل شده و موجب ضعیف شدن تیزاب سلطانی می شوند، بنابراین برای تهیه تیزاب سلطانی با خاصیت خورندگی مناسب باید آنرا قبل از استفاده تولید نمود یا چنانچه قصد دارید با کمی تأخیر از آن استفاده کنید تیزاب را به مقدار کمی آب اضافه کنید تا در موعد کوتاه مقرر بتوانید از خاصیت خورندگی مناسبش بهره گیرید.
دهخدا، علی اکبر، لغتنامهٔ دهخدا، تهران.
ویکی پدیای انگلیسی
این ترکیب می تواند فلزات نادری چون طلا و پلاتین را در خود حل کند، هرچند تانتال، ایریدیوم، اسمیوم، تیتانیوم و فلزات کم شمار دیگری توان ایستادگی در برابر آن را دارند.
لغتنامهٔ دهخدا در سرواژهٔ «تیزآب سلطانی» آن را چنین تعریف کرده است:
مخلوطی از تیزآب (اسید ازتیک) و اسید کلریدریک (جوهر نمک) که می تواند همه فلزات حتی طلا را در خود حل کند.

تیزابِ سُلطانی (aqua regia)
آمیزه ای از سه قسمت اسید هیدروکلریک غلیظ و یک قسمت اسید نیتریک غلیظ. این ماده همۀ فلزات، جز نقره را حل می کند. نیز ← اسید_نیتریک