یونس خالص

محمد یونس خالص (۱۲۹۸ خورشیدی - ۲۹ تیر ۱۳۸۵) از رهبران مجاهدین افغان بود که رهبری حزب اسلامی افغانستان - شاخه خالص را بر عهده داشت. وی که به مولوی یونس خالص شهرت داشت، از علمای دینی مهم اهل سنت و از ریش سفیدان قوم پشتون بود و در دوران جنگ شوروی در افغانستان و جنگ های داخلی پس از آن نفوذ زیادی در این کشور به ویژه در مناطق شرقی داشت.
خالص حدود سال ۱۲۹۸ خورشیدی در روستای قاضیان گندمگ ولسوالی خوگیانی در ولایت ننگرهار به دنیا آمد. تحصیلات خود را در مدارس دینی گذرانده و از آن دوران با برهان الدین ربانی آشنایی داشت. خالص به قبیله خوگیانی قوم پشتون تعلق داشته و نفوذ زیادی در منطقه ننگرهار داشت و نیروهای وابسته به او بیشتر بخش های ولایات ننگرهار و پکتیا را در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۹۰ در اختیار خود داشتند.
خالص در سال ۱۳۵۲ پس از کودتای داوود خان علیه حکومت ظاهرشاه به پاکستان گریخت و در همین زمان به جنبش اخوان المسلمین پیوست و همراه با گلبدین حکمتیار حزب اسلامی افغانستان را تأسیس کرده اما کمی بعد در ماه جدی ۱۳۵۸ از رئیس خود جدا شده و حزب خود را با همان نام حزب اسلامی افغانستان پایه گذاشت. گفته می شود دلیل اختلاف او با حکمتیار این بود که حکمتیار برای حفظ نیروهای خود از جنگ خودداری می کرد.
مولوی یونس خالص در سال ۱۹۸۸ به همراه عده دیگری از رهبران مجاهدین سفری به مقر سازمان ملل متحد در آمریکا داشت و با رونالد ریگان، رئیس جمهور وقت آمریکا، نیز دیدار کرده بود. وی همچنین زمانی از نویسندگان نشریه «پیام حق» از نشریات وزارت عدلیه آنزمان افغانستان بود.