کلمه جو
صفحه اصلی

شهید جاوید

دانشنامه عمومی

شهید جاوید نام کتابی است که توسط نعمت الله صالحی نجف آبادی به نگارش درآمد و در زمان انتشارش در ۱۳۴۸ خورشیدی مناقشات و مباحثات بسیاری را در محافل مذهبی برانگیخت. صالحی نجف آبادی در این کتاب، نظریهٔ شیخ طوسی و سید مرتضی از علمای شیعه را در مورد قیام حسین بن علی، از روی اجتهاد و تحقیق پذیرفته و فلسفهٔ این قیام را برپایی حکومت اسلامی دانسته و برخی از اظهار نظرها مبنی بر اشتباه حسین بن علی یا این ادعا که امام سوم شیعیان به قصد اینکه خود را به کشتن دهد، به سوی کربلا حرکت کرد را مردود دانسته است.∗ همچنین برخی از باورهای رایج پیرامون واقعه عاشورا را آمیخته به خرافات، عوامانه و نادرست می داند و سعی نموده تاریخ عاشورا را به صورت علمی و تحلیلی بازخوانی نماید.
صالحی عامل دعوت از جانب مردم کوفه را از عوامل اساسی قیام حسین ابن علی می داند. مطهری در مقابل معتقد است «اگر عامل اساسی این می بود، آن وقتی که به امام خبر رسید که زمینه کوفه دیگر منتفی شد، امام می بایست دست از آن حرفهای دیگرش هم برمی داشت». به عقیده او داغترین خطبه های حسین ابن علی بعد از شکست کوفه است.
بر خلاف نویسنده کتاب شهید جاوید، مطهری مدّعی است عزم حسین در انجام اصلاحات اجتماعی به پیش از دعوت مردم کوفه از وی بر می گردد. مطهری به وصیتنامه ای استناد می کند که حسین ابن علی پیش از آنکه قضیه کوفه مطرح باشد برای محمد حنفیه فرستاده بود:
این کتاب پس از انتشار موجی از مخالفت ها را در میان علمای شیعه بر پا کرد که تقریباً حوزه را به دو دسته موافقان و مخالفان شهید جاوید تقسیم کرد. البته برخی موافقت ها بیشتر بعد سیاسی جهت تشدید مبارزات را داشت. انتشار این کتاب باعث اعتراض جمعی از روحانیون شد که خطر ظهور اندیشه های وهابی گری را در اثنای فعالیت های انقلابی می دیدند و به همین سبب معترض مبارزین شدند که ساواک از آن بهره برداری می نمود.
روحانیت سنتی و غیرسیاسی همچون سید محمدرضا گلپایگانی و به تبع آن طلاب و وعاظ و مداحان مساجد آن زمان که پیوندی عمیقی با آنها داشتند از منتقدان این کتاب بودند.
در مقابل بیشتر روحانیون انقلابی طرفدار این کتاب بودند. علی مشکینی و حسینعلی منتظری مقدمه ای بر کتاب نوشتند که در ابتدای آن چاپ شد هرچند مشکینی بعداً مجبور شد که آن را پس بگیرد. صالحی همیشه می گفت افتخار می کند که کتابی نوشته ام که بیش از چهل ردیه بر آن نگاشته اند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] شهید جاوید، اثر نعمت الله صالحی نجف آبادی ، به زبان فارسی درباره هدف امام حسین(ع) در قیام سال 61ق، که منجر به واقعه عاشورا و شهادت او شد، می باشد.
مؤلف نتیجه تـحقیق هـفت ساله خویش را در سال 1347 ش، منتشر سـاخت و تـفسیر دیـگری از علت قیام امام به دست داد.
کتاب از مقدمه و متن در پنج بخش تشکیل شده است. در پایان کتاب جوابیه ای به کتاب «شهید آگاه» تألیف آیت الله صافی گلپایگانی ، آمده است.
مؤلف در آغاز کتاب با برحذر داشتن خوانندگان از هرگونه پیـش داوری، در پی تـفسیری تـازه از قیام سیدالشهداء برآمده، به تشریح دیدگاه های مختلف درباره قیام امام پرداخته و مـشخص سـاخته که در این باره دو دیدگاه افراطی وجود دارد: یکی دیدگاهی که از سوی برخی از اهـل سـنت مطرح می شود و طبق آن ادعا می شود که قیام امام، قیامی نارس و نسنجیده بود و امـام در مـحاسبات خود به خطا رفت. دیدگاه دیگر که از سـوی عـده ای از نـویسندگان شیعی بیان شده، گویای آن است که قیام امـام تـابع محاسبات رایج و عقلایی نبود، بلکه حضرت به پیروی از فرمانی غیبی دست به قیام زد و کسی در این بـاره حـق چون و چرا و کندوکاو نـدارد. ایشان این دو نظر را نپذیرفته و طی این کتاب کـوشیده بـا تحلیل نصوص تاریخی و خدشه وارد ساختن به برخی مفروضات رایج، نظر بدیلی پیش کشد؛ ازاین رو، با طرح مقدماتی بـه ایـن نتیجه می رسد که پس از مرگ مـعاویه بستری برای تشکیل حکومت اسـلامی فـراهم شده بود و در این هنگام امـام احساس مـسئولیت بیشتری کرد و بر خود لازم دانست که برای زنده کردن اسلام اقدام کند و با تـشکیل حـکومت نیرومندی، وضع موجود را تغییر دهد و اسلام و مـسلمانان را از چـنگال سـتمگران برهاند .
بخش اول کتاب به علل و عوامل قیام امام اختصاص یافته است که حاوی سه موضوع است:
سپس عوامل قیام امام از دو ناحیه دستگاه حکومت و حسین بن علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است.


کلمات دیگر: