کلمه جو
صفحه اصلی

عبیدالله بن عباس

دانشنامه عمومی

عبیدالله بن عباس بن عبدالمطلب ملقب به ابومحمد، پسرعمو و صحابه محمد و برادر محقق مشهور و راوی حدیث، عبدالله بن عباس بود. وی تقریباً دو سال پیش از هجرت محمد در مکه متولد و در دوران خلافت معاویه در سال ۵۸ هجری درگذشت.
پدرش عباس عموی محمد و مادرش ام الفضل بنت حارث الهلالیه، خواهر میمونه همسر محمد بود و از این طریق نیز عبیدالله به محمد مربوط می شد. عبیدالله بر خلاف برادرش، احادیث کمی روایت کرده اما به خاطر مهمان نوازی اش مشهور بوده است.
عبیدالله از حامیان سرسخت علی بود و در زمان خلافت او، والی یمن گردید. او که در سال های ۳۷ و ۳۹ هجری/۶۵۸ و ۶۶۰ میلادی از طرف علی، سالاری حج را بر عهده داشت با سالار حج گماشته شده از سوی معاویه به نام یزید بن شجره رهاوی روبرو گردید و با او درگیر شد. در سال ۴۰ هجری/۶۶۰ میلادی، بسر بن ارطاة که مردی خشن بوداز سوی معاویه به سمت یمن لشکر کشی کرد، این درحالی بود که عبیدالله درگیر مقابله با مخالفان حکومت علی در یمن بود. بسر در آنجا فجایع زیادی مرتکب شد. از جمله در حالیکه عبیدالله خانواده اش را به بزرگان یمن سپرده بود تا در غیبتش از آن ها مراقبت کنند؛ اما بسر حتی به دو فرزند خردسال عبیدالله رحم نکرده آن ها را سر برید. عبیدالله که به همراه سعید بن نمران معاونش بسوی کوفه رفته بود از علی درخواست کمک برای مقابله با مخالفان نمود. سپس علی با توجه به درخواست وی سپاهی گسیل داشت و به مقابله با بسر بن ارطاة پرداخت.
عبیدالله در ابتدا از حامیان خلافت حسن بن علی بود. وقتی که معاویه به سمت سواد پیش روی کرد به او وعده ۱ میلیون درهم داد که عبیدالله دست از جنگ کشید.در دیدگاه بعضی دیگر این روایت پذیرفته نیست و عبیدالله از حامیان حسن تا به انتها بوده و از کسانی بود که به حسن اصرار داشت با معاویه به نبرد بپردازد و از مخالفان سرسخت معاویه بود.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] عبیدالله فرزند عباس بن عبدالمطلب بن هاشم و پسر عموی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) و امام علی (علیه السّلام) است؛ نخستین عامل علی (علیه السّلام) عبیدالله بن عباس بود که او را به یمن فرستاد؛ در پیکار امام حسن (علیه السّلام) و معاویه جزء یاران امام بود و فرماندهی سپاه ایشان را بر عهده داشت که معاویه یک میلیون درهم را برای عبیدالله فرستاد و وی با هشت هزار نفر از سپاهیانش نزد معاویه رفت.
عبیدالله فرزند عباس بن عبدالمطلب بن هاشم و پسر عموی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) و امام علی (علیه السّلام) است. پدر ایشان، عباس عموی پیامبر و مادرش لبابه دختر حارث بن حزن هلالی است. کنیه وی ابا محمد است و یک سال از برادرش عبدالله کوچکتر است. وی پیامبر را زیارت کرده و مانند برادرش عبدالله از ایشان حدیث نقل کرده است؛ ولی در علم و فقاهت به پای برادرش عبدالله نمی رسد.
امارت یمن
پسران عباس عموی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در زمان خلافت علی (علیه السّلام) از جانب ایشان به امارت نواحی مختلف منصوب شدند، چنان که عبدالله حاکم بصره بود و عبیدالله حاکم یمن و قثم بن عباس عامل علی (علیه السّلام) بر مکه، طائف و توابع آن بود. در تاریخ آمده است که نخستین عاملی که علی (علیه السّلام) فرستاد عبیدالله بن عباس بود که او را به یمن فرستاد و یعلی بن امیه حاکم پیشین آن دیار را برکنار کرد. عبیدالله علاوه بر امارت یمن در سال های ۳۶ و ۳۷ و ۳۸ هجری به طور پیاپی از طرف امام علی (علیه السّلام) به امارت حج منصوب شد. معاویه در سال ۳۸ هجری برای مقابله و رقابت با علی (علیه السّلام) شخص دیگری به نام یزید بن شجره الرهاوی را به امارت حج برگزید و مردم در این سال برای انجام مناسک حج دو امیر داشتند. گروهی به تبعیت از علی (علیه السّلام) امارت عبیدالله را برگزیدند و گروهی به امارت یزید بن شجره مناسک حج را به جا آوردند. در برخی منابع نیز آمده است که چون دو امیر حج در مکه منازعه کردند و هیچ یک تسلیم دیگری نشد، همگی درباره شیبه بن عثمان بن ابی طلحه توافق کردند. درباره کسی که در این سال امارت حج را بر عهده داشت نیز اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی گفته اند علی در این سال عبیدالله را به امارت حج برگزید و برخی نام عبدالله را به عنوان نماینده ایشان در این سال آورده اند. ابن اثیر معتقد است در این سال به طور قطع عبیدالله امیر حجاج بوده است، چرا که عبدالله بن عباس اصلا در مدت زمان خلافت علی (علیه السّلام) به حج نرفته است.
← حمله بسر بن ابی ارطاه
عبیدالله در پیکار امام حسن (علیه السّلام) و معاویه جزء یاران امام بود و فرماندهی سپاه ایشان را بر عهده داشت. به احتمال زیاد علت انتخاب وی به فرماندهی سپاه از جانب امام حسن (علیه السّلام)، حسن سابقه وی در زمان خلافت امام علی (علیه السّلام) است.
← فرمانده جنگ
...


کلمات دیگر: