مسعودی مروزی

مسعودی مروزی شاعر اواخر سدهٔ سوم و اوایل سدهٔ چهارم هجری است که اطلاعات زیادی از او در دست نیست. او نخستین کسی بود که در زبان فارسی، شاهنامه ای منظوم سروده است. نخستین کسی که از شاهنامه او نام می برد، مطهر بن طاهر مَقدِسی است. او در کتاب البدء و التاریخ ضمن یاد کردن از پادشاهان ایران، دو بار از مسعودی و کتابش نام می برد. بار نخست در شرح پادشاهی کیومرث از قول شاهنامه مسعودی می نویسد:
ذبیح الله صفا. تاریخ ادبیات در ایران. ج ۱.انتشارات فردوس. ۱۳۶۹
ذبیح الله صفا. حماسه سرایی در ایران. مؤسسه انتشارات امیرکبیر. ۱۳۳۳
جلیل دوست خواه. فرایند تکوین حماسه ایران. انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی. ۱۳۸۴
جلال خالقی مطلق. مقاله «مسعودی مروزی» در فردوسی و شاهنامه سرایی. انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ۱۳۹۰
و بار دوم در پایان سرگذشت پادشاهان ایران، می نویسد که مسعودی سروده است:
نکته مهمی که مَقدِسی تصریح می کند این است که ایرانیان، این شاهنامه را به منزله تاریخ ملی خود می پنداشتند و تصاویری از رزم پهلوانان را به آن اضافه می کردند.
دومین کسی که از مسعودی و اثرش نام می برد، ثعالبی است. او نیز در کتاب غرر اخبار دو بار از شاهنامه مسعودی نام می برد. بار نخست در شرح پادشاهی طهمورث می نویسد: «و به گفته مسعودی در مزدوج خود به فارسی، طهمورث قهندز را در مرو ساخت».و بار دوم در شرح پادشاهی بهمن نوشته است: «مسعودی مروزی در مزدوج خود به فارسی می نویسد که بهمن زال را کشت و تنی از کسان او را زنده نگذاشت».

مسعودی مَروَزی (نیمة دوم قرن ۳ و نیمۀ اول قرن ۴ق)
شاعر ایرانی. از نخستین شاعرانی است که داستان های ملی ایران پیش از اسلام را به نظم کشیده است. شاهنامۀ او، که به نام شاهنامۀ مسعودی آوازه دارد، در قالب مثنوی سروده شده و در روزگارش آوازه یافته بود. از این اثر تنها سه بیت در البدء و التاریخ مقدسی باقی مانده است و احتمال دارد نخستین شاهنامۀ منظوم فارسی باشد.