مسجد چهار پادشاهان

مختصات: ۳۷°۱۲′۱۲″شمالی ۴۹°۵۹′۵۶″شرقی / ۳۷٫۲۰۳۴۶۲°شمالی ۴۹٫۹۹۸۹۰۷°شرقی / 37.203462; 49.998907
http://negah.irib.ir/media/show_podcast/115
آثار تاریخی چهارپادشاه لاهیجان، سعید نفیسی، ۱۳۰۶
مسجد چهار پادشاهان یا چهار پادشاه یکی از آثار تاریخی شهر لاهیجان و مدفن چهار تن از شاهان کیایی بیه پیش است. این اثر با شماره ۳۲۲ در تاریخ ۱۳۱۷/۰۸/۲۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این مسجد در ابتدای خیابان کاشف و روبروی مسجد جامع شهر لاهیجان و حمام گلشن قرار دارد.
این محل در ابتدا مرقد سید خور کیا (مقتول در سال ۶۴۷ ه‍. ق) بود و بقعه ای برای او ساخته شد که متصل به مسجد است و پس از آن سید علی کیا سال ۷۹۱ یعنی ۴۴ سال بعد رحلت کرد و در طرف چپ آن حجره، حجره ای دیگر ساختند و وی را در آن به خاک سپردند. پس از آن ۳۸ سال بعد رضا کیا پسر سید علی کیا را در کنار پدرش دفن کردند و چون در همان روز سید رضی کیا پادشاه گیلان رحلت کرده بود وی را در همان حجره دفن کردند.
نسبت این سادات به علی بن حسین امام چهارم شیعیان بازمی گردد. بخش اصلی بقعه توسط سید هادی کیا فرمانروای تنکابن که برادران اش را در سال ۷۹۱ در آن دفن کرد ساخته شده است. دومین تابوت دان قدیمی متعلق به سید رضی کیا، فرمانروای گیلان است که در ۸۲۹ درگذشت.

مسجد چهارپادشاهان
(آرامگاه چهارپادشاهان یا مسجد چهارپادشاه) مقبره­ ی چهار نفر از شاهان کیایی بیه ­پیش، در ابتدای خیابان کاشف و مقابل مسجد جامع شهر لاهیجان. این بنا از چهار اتاق پی در پی تشکیل شده است، که ایوان ستون داری جلوی آنها قرار دارد. سادات کیایی از ۷۶۳ تا ۱۰۰۰ق در گیلان حکم راندند، و پیشوای شیعه در این منطقه بودند؛ از جمله سید خرم کیا یا سید خور کیا ( -۶۴۷ق)، سید علی بن امیر حسینی کیا ( - بین ۷۸۹ تا ۷۹۹ق)، سید رضی کیا بن على ( -۸۲۹ق) و سید ابوتراب رضا بن سید علی بن امیر حسینی کیا ( -۸۲۹ق). ایوان بنا و سردر ورودی صحن آن تزیینات نقاشی روی گچ دارد. بنا بر تواریخی که ذکر شد این محل ابتدا بقعه­ ی سید خور کیا بوده و بعدتر با درگذشت افراد مذکور دیگر حجره­ هایی به آن اضافه شده است. جز این افراد تعداد دیگری از سادات کیایی در این مجموعه دفن شده­ اند.
ویژگی­ های معماری
بنای اصلی بقعه مستطیل ­شکل، با چهار اتاق و ایوان در جهت شمالی است. ایوان این مجموعه به طول ۲۹/۷۴ متر و پهنای ۵/۳۳ متر است. بنای اصلی آن در ضلع جنوبی حیاط واقع شده است. ایوان بزرگی با شش ستون در ضلع شمالی بنا قرار گرفته. ستون­ه ای آن تا ارتفاع ۸۰ سانتی متری کاشی­ کاری شده و کاشی های استفاده شده در این بنا مربوط به دوره قاجاریه است. اتاق و ایوان از سفال و ستون­ ها نمایی از سنگ دارند. این بنا بامی سفالین دارد و صندوق های چوبی قبرها منبت­ کاری، گره­ چینی و متبرک به آیات قرآنی شده اند. درهای ورودی بقعه چوبی است و کنده­ کاری دارد. در ضلع شرقی بنای چهارپادشاه اتاقی جداگانه وجود دارد که دارای صندوقی چوبی و سنگ قبرهای مرمر زیادی است.
منابع
http://shabestan.ir/detail/News/617958