کلمه جو
صفحه اصلی

ارگ هرات

دانشنامه عمومی

اَرگ هرات (مشهور به قلعه اختیارالدین)، بنایی تاریخی در شهر هرات بجای مانده از روزگار اسکندر مقدونی.(قلعه اختیارالدین)   (قلعه اختیارالدین)   (قلعه اختیارالدین)   (قلعه اختیارالدین)   (قلعه اختیارالدین)
در سال ۳۳۰ پیش از میلاد، اسکندر پس از تصرف شهر آرتاکوانا (اردکانه؟)، مرکز ساتراپی هریوا، آن را ویران کرد.سپس وی یا بازماندگانش در نزدیکی آرتاکوانا شهر جدیدی بنا کرده و نامش را «اسکندریه آریانا» (Alexandria in Ariana) نهادند و در آنجا این دژ را برای نظامیان خود ساخت که بقایای آن هنوز باقی است.هدف از ساختن این دژ، حفظ نظامیان از شورش احتمالی مردم شهر در برابر سلطهٔ مقدونی ها بود.این بنای عظیم هم اکنون در وسط شهر هرات موجود است. در اواخر دوره محمد ظاهرشاه و دوران سردار داودخان بودجه ای برای بازسازی ان اختصاص دادند که در پایان دوره داودخان دوباره احیا و بازسازی شد.برج و باروهای بزرگ این قلعه از دوردست ها قابل دیدن است.
دژ اختیارالدین نخستین دژ استوار منطقه هرات در افغانستان است که اهالی آن به راهنمایی شمیره دختر فریدون به منظور رهایی از چیرگی و باجگیری دشمن آباد کردند.در سدهٔ چهارم پیش از میلاد در پی تهاجم اسکندر مقدونی ویران ولی پس از آن به فرمان خود او ازنو آباد شد.این دژ دوباره در اثر هجوم چنگیز ویران ولی بعدآ در عصر فخرالدین (۶۸۷ - ۷۰۶) توسط وزیرش اختیارالدین آباد شده و بنام وی نامیده شد.
در سال (۸۱۰) دوره شاهرخ فرزند تیمور لنگ که پایتخت خراسان را از سمرقند به هرات انتقال داد علاوه بر ترمیم ویرانی های گذشته به استوارسازی و آراستن این دژ نیز پرداخته شد.

دانشنامه آزاد فارسی

(یا: قلعه ی اختیارالدین) بنایی تاریخی در شمال شهر هرات. در برخی منابع بنای این دژ را به دختر فریدون که شمیران نام داشته است نسبت داده اند که نشان از قدمت تاریخی اش دارد. شواهدی بر وجود قلعه از چند سده پیش از میلاد وجود دارد که توسط اسکندر نابود و در همان زمان قلعه ی تازه ای به جایش احداث شده. این ارگ در طول تاریخ بارها تخریب و بازسازی شده است. در جریان هجوم چنگیزخان به طور کامل ویران شد، ولی توسط اختیارالدین، از دولتمردان حکومت های خراسان قدیم، مجدداً بنا نهاده و در زمان حکومت فخرالدین شاه (از فرمانروایان آل_کرت در اوائل سده ی 8ق) تعمیر و تکمیل شد. در زمان حمله تیمور قسمتی از ارگ تخریب شد، ولی شاهرخ شاه دستور مرمت و بازسازی قلعه را صادر کرد. در دهه ی 1950م قلعه به دستور داود خان و با کمک یونسکو مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت، ولی به دلیل کودتای ثور (اردی بهشت) 1357ش ناتمام باقی ماند. پس از سقوط حکومت طالبان کار مرمت ارگ مجدداً از سر گرفته شد و نهایتا در سال 2007 با کمک مالی ایالات متحده به پایان رسید.
این بنای تاریخی 5000 متر مساحت دارد و در آن 13 برج دیده بانی با ارتفاع 20 متر از خشت و سنگ ساخته شده است. دید بان های این قلعه در نمای بیرونی به شکل نیم دایره ساخته شده که می تواند کیلومترها اطراف بنا را تحت کنترل دید داشته باشد. بخش هایی از برج های دید بانی با خط_کوفی تزئین شده و در یکی از برج ها کلمه ی طبیه (لااله الله محمد رسول الله) به خوبی نمایان است. با توجه به انتقال موزه هرات به این مکان، همه روزه این بنا میزبان دانشجویان، دانش آموزان و مسافران داخلی و خارجی است.
منابع:
جغرافیای عمومی هرات، رسول پویان؛ مشهد: ترانه مشهد، 1388 http://persian.epochtimes.com/world/%D8%AF%D9%88-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D9%84%D8%A8-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF-43164.html


کلمات دیگر: