کلمه جو
صفحه اصلی

مسجد ملک

دانشنامه عمومی

مختصات: ۳۰°۱۷′۱۶٫۰۵″ شمالی ۵۷°۴′۵۴٫۱۳″ شرقی / ۳۰٫۲۸۷۷۹۱۷°شمالی ۵۷٫۰۸۱۷۰۲۸°شرقی / 30.2877917; 57.0817028سقف مسجد ملک         مسجد ملک - کرمان   مسجد ملک - کرمان             محراب های بام مسجد   محراب های بام مسجد   برج سلجوقی
مسجد جامع ملک یا مسجد امام مربوط به دوره سلجوقیان است و در کرمان، خیابان امام خمینی (ششم بهمن سابق) واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ مهر ۱۳۴۶ با شمارهٔ ثبت ۷۶۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد جامع ملک بزرگترین و قدیمی ترین مسجد کرمان و دارای شبستان های متعدد و صحن وسیعی است. این مسجد در هنگام حکومت سلجوقیان کرمان یعنی قرن پنجم و به سال ۴۷۸ ه. ق ساخته شده و بانی آن ملک توران شاه یکم است. مسجد قدمتی هزار ساله دارد و هم اکنون در بخش جنوبی ناحیه تاریخی بازار کرمان واقع است. این مسجد ۱۰۱ متر طول و ۹۱ متر عرض دارد و از جمله مساجد چهارایوانی به شمار می رود. برج سلجوقی آجری نیز در همین محدوده واقع شده است که در ضلع شمال شرقی مسجد ملک قرار گرفته است. سه محراب گچبری شده زیبا نیز از دیگر نمادهای این مسجد هستند. در گذشته قناتی به نام مستوره (منسوب به دختر ملک توران شاه یکم) وجود داشته که آب قنات از میان مسجد عبور می کرده است.
در گذشته آب نمایی به عمق ۴ متر به صورت روباز و از دو طرف دارای دو راه پله بوده که در قسمت غربی مسجد قرار داشته و برای گرفتن وضو مورد استفاده قرار می گرفته است. این آب نما باعث طراوت و تازگی مسجد می شد. قنات مستوره تأمین کننده آب این مکان بوده است. آب قنات مستوره در کمتر از نیم قرن پیش خشک شد و آب نما را پر کرده و روی آن را سنگ فرش کردند.

دانشنامه آزاد فارسی


مسجد مَلِک (کِرمان)
این مسجد باقی ماندۀ مجموعه بناهایی از دورۀ سلجوقی است. در منابع موجود، برخی قاوَرد سلجوقی، و برخی دیگر پسرش توران شاه را بانی مسجد معرفی کرده اند. بنای آن در طول زمان بارها مرمت شده است؛ امروز برج مدور آجریِ گوشۀ شمال شرقی، و سه محراب گچ بری از دورۀ سلجوقی باقی مانده است. بررسی های اخیرِ سازمان میراث فرهنگی نشان می دهد که این مسجد بنیانی قدیمی، مربوط به قرون اولیۀ بعد از اسلام یا دورۀ دیلمیان، داشته است. این مسجد صحن بسیار وسیعی دارد که چهار ایوان مرتفع در میانۀ اضلاع آن واقع است. گنبدخانه ای پشت ایوان قِبلی دیده می شود. ایوان قِبلی و ایوان مقابلِ آن، هریک در نما با طاق نماهایی در دو طبقۀ طرفین خود ترکیب، و در حجم بنا شاخص تر شده اند. در مرمت دورۀ اخیر، تزیینات گچیِ دورۀ سلجوقی در ایوان های مسجد، از زیرِلایه های جدیدتر آشکار شده اند.


کلمات دیگر: