ارقام معنی دار یا ارقام بامعنی ارقامی می باشند که نشانگر دقت اندازه گیری می باشند. این اعداد در بخش خطاها در محاسبات عددی مطرح اند.
تمام صفرهایی که بین ممیز و اولین رقم از سمت چپ مشاهده می شوند جزو ارقام با معنی نیستند.
فرض کنید می خواهیم جرم جسمی را توسط ترازو مکانیکی (کفه دار) معمولی اندازه بگیریم. این ترازو دقتی در حد دهم گرم (۰٫۱ گرم) دارد. حال همین جسم را با ترازوی الکترونیکی مدرن تری وزن می کنیم. این ترازو دقتی در حد ده هزارم گرم (۰٫۰۰۰۱ گرم) دارد. پس دقت اندازه گیری به تکنولوژی به کار رفته در ساخت وسیلهٔ اندازه گیری بستگی دارد. علاوه بر آن مهارت کاربر نیز در دقت اندازه گیری تأثیرگذار است.
حال می خواهیم نتیجه اندازه گیری را برای استفاده در موارد علمی بر روی کاغذ بیاوریم. برای اینکه به دیگران نشان بدهیم اندازه گیری ما از چه میزان دقتی برخوردار است، از ارقامی استفاده می کنیم که به آنها ارقام معنی دار می گویند. این ارقام شامل تمام رقم هایی هستند که با قطعیت مشخص نموده ایم به علاوه آخرین رقم که بیشتر یک رقم تقریبی یا غیرقطعی است. برای مثال عدد ۹۳۷٬۶۰۵ دارای ۶ رقم معنی دار است که آخرین رقم آن یعنی ۵ یک رقم غیرقطعی است.
فرض کنیم با ترازویی کار می کنیم که تا یک دهم اعشار دقت اندازه گیری دارد. اگر نتیجه به دست آمده از توزین یک نمونه در آزمایشگاه ۲۳٫۳ گرم باشد، می توان حدس زد که جرم حقیقی نمونه چیزی بین ۲۳٫۲ تا ۲۳٫۴ خواهد بود. اما در مورد دو رقم نخست مطمئن هستیم و می دانیم که جرم نمونه حتماً بیشتر از ۲۳ گرم است. بنابراین اگر جرم حقیقی نمونه مثلاً ۲۳٫۲۶ گرم یا ۲۳٫۳۳ گرم باشد در هر دو حالت می توان با توجه به اینکه دقت ترازوی مورد استفاده تا ۰٫۱ است، عدد را به صورت ۲۳٫۳ گزارش کرد که دارای سه رقم بامعنی است.
تمام صفرهایی که بین ممیز و اولین رقم از سمت چپ مشاهده می شوند جزو ارقام با معنی نیستند.
فرض کنید می خواهیم جرم جسمی را توسط ترازو مکانیکی (کفه دار) معمولی اندازه بگیریم. این ترازو دقتی در حد دهم گرم (۰٫۱ گرم) دارد. حال همین جسم را با ترازوی الکترونیکی مدرن تری وزن می کنیم. این ترازو دقتی در حد ده هزارم گرم (۰٫۰۰۰۱ گرم) دارد. پس دقت اندازه گیری به تکنولوژی به کار رفته در ساخت وسیلهٔ اندازه گیری بستگی دارد. علاوه بر آن مهارت کاربر نیز در دقت اندازه گیری تأثیرگذار است.
حال می خواهیم نتیجه اندازه گیری را برای استفاده در موارد علمی بر روی کاغذ بیاوریم. برای اینکه به دیگران نشان بدهیم اندازه گیری ما از چه میزان دقتی برخوردار است، از ارقامی استفاده می کنیم که به آنها ارقام معنی دار می گویند. این ارقام شامل تمام رقم هایی هستند که با قطعیت مشخص نموده ایم به علاوه آخرین رقم که بیشتر یک رقم تقریبی یا غیرقطعی است. برای مثال عدد ۹۳۷٬۶۰۵ دارای ۶ رقم معنی دار است که آخرین رقم آن یعنی ۵ یک رقم غیرقطعی است.
فرض کنیم با ترازویی کار می کنیم که تا یک دهم اعشار دقت اندازه گیری دارد. اگر نتیجه به دست آمده از توزین یک نمونه در آزمایشگاه ۲۳٫۳ گرم باشد، می توان حدس زد که جرم حقیقی نمونه چیزی بین ۲۳٫۲ تا ۲۳٫۴ خواهد بود. اما در مورد دو رقم نخست مطمئن هستیم و می دانیم که جرم نمونه حتماً بیشتر از ۲۳ گرم است. بنابراین اگر جرم حقیقی نمونه مثلاً ۲۳٫۲۶ گرم یا ۲۳٫۳۳ گرم باشد در هر دو حالت می توان با توجه به اینکه دقت ترازوی مورد استفاده تا ۰٫۱ است، عدد را به صورت ۲۳٫۳ گزارش کرد که دارای سه رقم بامعنی است.
wiki: ارقام معنی دار