کمال الدین فارسی

کمال الدین فارسی ( ـ۷۲۰ق)
شهرت کمال الدین ابوالحسن/ابوالحسین محمد بن حسن فارسی، ریاضی دان و فیزیک دان ایرانی. از شاگردان قطب الدین شیرازی بود. او را هم پایۀ ابن هیثم و حتی، از حیث خلاقیت، بالاتر دانسته اند. کتاب تذکرةالاحباب دربارۀ اعداد متحابه، و اساس القواعد فی اصول الفوائد که شرحی است بر کتاب الفوائد البهائیۀ ابن خدّام در زمینۀ حساب و هندسه، ازجملۀ آثار اوست. مهم ترین کتاب او تنقیح المناظر (حیدرآباد دکن ۱۹۲۸ـ۱۹۳۰)، در زمینۀ دانش نورشناسی (علم نور)، شرحی جامع بر کتاب المناظر ابن هیثم است. بخش هایی از این کتاب به زبان آلمانی ترجمه شده است. علم نور نه فقط دربرگیرندۀ نور فیزیکی، بلکه شامل نور فیزیولوژیکی، هواشناسی، مناظر و مرایا (پرسپکتیو) و مطالب گوناگون دیگر بود. کمال الدین در این اثر نظریات جدیدی ازجمله در زمینۀ تبیین پدیدۀ رنگین کمان آورده که نظریۀ معاصران اوست. او برای جلوگیری از خطای کروی، استفاده از عدسی های هذلولَوی را پیشنهاد کرده است. توضیحی که او برای شکست نور آورده، بیانگر آن است که هم از بزرگی سرعت نور و هم از محدودبودن آن آگاه بوده و در عین حال می دانسته است که سرعت نور در محیط های متفاوت، یکسان نیست. کمال الدین همچنین، اتاق تاریکِ ابداعی ابن هیثم را تا حد زیادی کامل کرد.