گاه شماری خراجی

گاهشماری خراجی، مبدأ آن سال ۶۱۱ میلادی (یازده سال قبل از هجرت)، بیست و یکمین سال سلطنت خسرو پرویز دوم است. سرآغاز آن اعتدال بهاری و ماه های آن همان ماه های گاهشماری زرتشتی بوده و از این جهات شبیه گاهشماری یزدگردی بوده است.
گاه شماری یزدگردی
گاه شماری جلالی
رواج این گاهشماری در ایران از میانهٔ قرن چهارم هجری به بعد بوده است. براساس فرمان های متوکل و بعد معتضد در قرن سوم هجری در گاهشماری تصحیحی صورت گرفت که منجر به ابداع نوعی گاهشماری شمسی شد. با توجه به رواج گاهشماری هجری قمری در قرن یک هجری در ایران و با توجه به این که گاهشماری یزدگردی نیز در زمان ابداع گاهشماری خراجی در میان زرتشتی های ایران متداول بوده روشن می شود که در آن زمان در ایران سه نوع گاهشماری رواج داشته که این موضوع با توجه به اسناد گوناگون تأیید شده است.
مبدأ آن سال ۶۱۱ میلادی (یازده سال قبل از هجرت)، بیست و یکمین سال سلطنت خسرو پرویز دوم است.
نام ماه ها و روزها در این گاهشماری مانند گاهشماری یزدگردی نام های زرتشتی است. بنابر نظر تقی زاده در این گاهشماری سال قمری است که برای برابرسازی طول سال با گاهشماری شمسی و تطبیق آن با زمان گرفتن مالیات ۳۳ یا ۳۴ سال، یک سال حذف می شد که به آن «ازدلاق» می گویند. مبدأ گاهشماری خراجی یازده سال قبل از مبدأ گاهشماری هجری قمری است که در طول زمان تا قرن چهارم هجری این اختلاف به صفر رسید و در سال ۳۵۱ هجری هر دو گاهشماری خراجی و هجری قمری در سال یکسان بودند. بنابر نظر سنجر کمالی و تأکید محمدبن ابی بکر فارسی طول سال در گاهشماری خراجی بر اساس طول سال شمسی است. سنجر کمالی طول سال در این گاهشماری را همانی که بتانی به دست آورده می داند یعنی ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۶ دقیقه و ۲۴ ثانیه.