کلمه جو
صفحه اصلی

قرار احضار زندانی

دانشنامه عمومی

قرار احضار زندانی (هِیبیِس کُرپِس (قانون امنیت قضایی) یک نوع قرار قضایی است که بر اساس آن قاضی شخص بازداشت شده را به دادگاه احضار می کند تا در صورت فقدان مدارک و دلایل کافی برای بازداشت وی را آزاد کند. زندانی و وکیل وی حق درخواست صدور این قرار را دارند تا از علت توقیف مطلع شده و بتوانند به آن اعتراض کنند. در واقع این قاعده حق کنترل قضایی بازداشت، و حق بررسی مشروعیت بازداشت است.
در سال ۱۷۷۲ میلادی، جیمز سامرست، یک سیاه پوست را از جامائیکا به بردگی گرفت و به بریتانیا آورد. عمل وی بحث و جدل زیادی برانگیخت و مقامات قضایی از جمله لرد مانسفیلد Lord Mansfield بر اساس حق هی بی اس کورپس حکم به آزادی آن سیاه پوست دادند.
در سال ۱۸۳۹ عده ای در کانادا یاغی شناخته شده و به تبعید محکوم شدند. دوستان این تبعیدیها حکم تبعید مذکور را مخالف قوانین جاری دانسته و به دادگاه عالی انگلستان عرض حال کردند. دادگاه با صدور قرار مذکور مأمورین دولت را مجبور کرد تا یاغیان نامبرده را در محضر دادگاه در لندن حاضر نمایند و بدین وسیله در انطباق حکم تبعید با قوانین کشور مطالعه به عمل آمد.
در سال ۱۸۵۴ تعدادی از ملوانان روسی که در خیابان های شهر گلیفورد انگلستان پرسه می زدند و ظاهرا” ممر معاشی هم نداشتند وسیله یک افسر دریاداری روسیه تزاری بازداشت شدند. به کمک رئیس اداره پلیس محلی افسر روسی، ملوانان را برای مراجعت به کشور روسیه به بندر پرتموت برد. ملوانان به دادگاه شکایت کردند و توقیف خود را غیرقانونی اعلام نمودند و دادگاه با صدور فرمان مورد بحث آن ها را به دادگاه احضار و بعد از استماع شکایتشان بحکم به آزادی آن ها صادر کرد.
طبق قانون اعاده نظم در ایرلند مصوب ۱۹۲۰، دولت انگلستان اختیار داشت که مقرراتی برای استقرار نظم در ایرلند وضع کند و برابر یکی از این مقررات وزیر کشور حق داشت اشخاصی را که اقداماتشان مضر به امنیت و نظم ایرلند می باشد یا متهم به این گونه اقدامات هستند به اقامت اجباری درحوزه معینی محکوم سازد.
این حق در نظام حقوقی انگلستان پایه گذاری شده و سپس به بسیاری از کشورهای دیگر دنیا نیز وارد شده است. این حق به طور تاریخی از ابزارهای قضایی برای حفاظت از آزادی های فردی در برابر اعمال خودسرانه دولتی بوده است.
مفهوم حقوقی هی بی اس کورپس در واقع حق توسل به قاضی و حق درخواست «ذکر دلایل برای توقیف» یا «صدور حکم آزادی» است.حق تکلیفِ دادن فرصت به فرد بازداشتی برای اعتراض به قانونی بودن بازداشت (قرار احضار و ایراد اتهام به او) است.بر اساس هی بی اس کورپس، متهّمی که در توقیف بسر می بَرد یا کسان و دوستان او، حق دارند که از قضات صالح درخواست رسیدگی به قانونی بودن توقیف را بنمایند.
...


کلمات دیگر: