میرزا فتحعلی آخوندزاده. میرزا فتحعلی آخوندزاده (آخوندوف) نمایش نامه نویس آزادی خواه اهل آذربایجان در دورهٔ قاجار بود. او را نخستین نمایشنامه نویس ایرانی و از پیشگامان جنبش ترقی خواهی و ناسیونالیسم ایرانی می دانند. اندیشه های او بر اندیشمندان جنبش مشروطیت ایران از جمله میرزا آقاخان کرمانی، میرزا ملکم خان، عبدالرحیم طالبوف، میرزا آقا تبریزی و دیگران بسیار تأثیر گذاشت.
حقوق اجتماعی زن: اندیشه های وی در مورد زنان در چندین مورد قابل بررسی است که یکی از مهم ترین آن ها دربارهٔ زنان و آزادی و برابری زن و مرد در همه حقوق اجتماعی می باشد. آخوندزاده بخشی از اندیشه های خود در خصوص زنان را در قالب نمایشنامه ها و داستان های خود بیان کرده است و ضمن توجه به داستان و نمایشنامه نویسی به مسایل زنان و مشکلات آنان در جوامع اسلامی پرداخته است. در واقع نمایشنامه های او محل فعالیت زن مدرن، زن رها از قید و بندهای سنتی و افکار دینی جامعهٔ سنتی و عرضه کننده نقش مؤثر و اساسی او در تعیین سرنوشت خود است. او معتقد زنیست که می تواند چنین نقش مؤثری در جامعه داشته باشد. وی در نمایشنامه کمدی وزیر خان لنکران با مضمونی سیاسی و اجتماعی تلاش می کند که استبداد حاکمان شرقی و وزرای نادان آن ها را نشان دهد. جنبه مهم این داستان توجه آخوند زاده به جایگاه و مقام زن است که قهرمان این داستان است. وی در نمایش خرس دزدافکن نیز به زندگی اجتماعی روستایی زمان خود می پردازد؛ و جنبه عشقی این نوشته بسیار در شناختن استقلال حقوق زنان به ما کمک می کند. در نمایشنامه مرد خسیس که به حاجی قره هم شهرت دارد، به مقام و جایگاه زنان و ایستادگی و پایداری آن ها توجه می کند. در نمایشنامه وکلای مرافعه نیز عنصر زن مقام و منزلت والا و قدرتمندی دارد و به دنبال خواست آزادی خود است. آخوندزاده در نمایشنامه موسی ژوردان قهرمانان خود را از میان زنان انتخاب می کند؛ و بر این تفکر راجع به برتری مرد بر زن خط بطلان می کشد. در واقع تفکر رایج آن بود که مردان عقلانیت دارند در حالی که زنان به سحر و جادو می پردازند و وی در این نمایشنامه می گوید مردان نیز معتقد به سحر و جادو هستند و در نهایت زنان داستان او موفق می شوند نظرات خود را به مردان بقبولانند؛ بنابراین نمایشنامه های وی آیینهٔ اجتماع و محلی برای طرح اندیشه های وی در رابطه با آزادی زنان می باشد.
آزادی حجاب: مترقی ترین اندیشه آخوندزاده و نگرش او دربارهٔ زن در مکتوبات کمال الدوله می باشد. وی در ملحقات کمال الدوله از زن و جایگاه بالا و حقوق او در اجتماع صحبت می کند و از آن دفاع کرده و نشان می دهد که در جوامع اسلامی حقوق زن نادیده گرفته شده و از میان رفته است. از نوشته های آخوندزاده در این باره کاملاً پیداست که مخالف حجابِ پذیرفته در جامعه اسلامی است.
الغای تعدد زوجات: وی مخالف قانون تعدد زوجات است و می گوید باید ملغی شود. از نظر او قانون تعدد زوجات از رسوم زشت و ناپسندی است که ارتباط میان زن و شوهر را در جامعه اسلامی به صورت مالک و مملوک درمی آورد که نیز خلاف عدالت و مساوات است.
در سال ۱۱۹۱ خورشیدی برابر با ۱۸۱۲ میلادی و ۱۲۲۸ هجری قمری در شهر نخو (نوخه) از توابع شکی زاده شد. این شهر در پی جنگ های ایران و روسیه از سال ۱۸۰۶ میلادی در تصرف قشون روسیه بود و در ۱۸۱۳ میلادی طبق عهدنامه گلستان به روسیه پیوست. پدرش میرزا محمدتقی بن حاجی احمد اهل تبریز، کدخدای روستای خامنه بود که درست یک سال پیش از تولد میرزا فتحعلی از این سمت برکنار شد.
با مهاجرت جعفرقلی خان دنبلی از خوی به شهر شکی و تصدی حکومت در آن ولایت، بسیاری از اهالی شهرهای مختلف آذربایجان به جهت عدل و داد وی به آن شهر مهاجرت نمودند که میرزا تقی نیز یکی از آن ها بود. در آنجا همسر دیگری به نام نعنا خانم اختیار کرد و از او میرزا فتحعلی را به دنیا آورد.
فتحعلی در کودکی به همراه خانواده مدتی در خامنه و مشکین شهر و چندی هم در گنجه زندگی کرد و سپس به نوخه بازگشت و در آنجا تحصیل کرد. سپس هنگامی که ۲۳ ساله بود به تفلیس رفت و مترجم بارون روزن فرماندار گرجستان شد و تا آخر زندگی همین سمت را داشت.
حقوق اجتماعی زن: اندیشه های وی در مورد زنان در چندین مورد قابل بررسی است که یکی از مهم ترین آن ها دربارهٔ زنان و آزادی و برابری زن و مرد در همه حقوق اجتماعی می باشد. آخوندزاده بخشی از اندیشه های خود در خصوص زنان را در قالب نمایشنامه ها و داستان های خود بیان کرده است و ضمن توجه به داستان و نمایشنامه نویسی به مسایل زنان و مشکلات آنان در جوامع اسلامی پرداخته است. در واقع نمایشنامه های او محل فعالیت زن مدرن، زن رها از قید و بندهای سنتی و افکار دینی جامعهٔ سنتی و عرضه کننده نقش مؤثر و اساسی او در تعیین سرنوشت خود است. او معتقد زنیست که می تواند چنین نقش مؤثری در جامعه داشته باشد. وی در نمایشنامه کمدی وزیر خان لنکران با مضمونی سیاسی و اجتماعی تلاش می کند که استبداد حاکمان شرقی و وزرای نادان آن ها را نشان دهد. جنبه مهم این داستان توجه آخوند زاده به جایگاه و مقام زن است که قهرمان این داستان است. وی در نمایش خرس دزدافکن نیز به زندگی اجتماعی روستایی زمان خود می پردازد؛ و جنبه عشقی این نوشته بسیار در شناختن استقلال حقوق زنان به ما کمک می کند. در نمایشنامه مرد خسیس که به حاجی قره هم شهرت دارد، به مقام و جایگاه زنان و ایستادگی و پایداری آن ها توجه می کند. در نمایشنامه وکلای مرافعه نیز عنصر زن مقام و منزلت والا و قدرتمندی دارد و به دنبال خواست آزادی خود است. آخوندزاده در نمایشنامه موسی ژوردان قهرمانان خود را از میان زنان انتخاب می کند؛ و بر این تفکر راجع به برتری مرد بر زن خط بطلان می کشد. در واقع تفکر رایج آن بود که مردان عقلانیت دارند در حالی که زنان به سحر و جادو می پردازند و وی در این نمایشنامه می گوید مردان نیز معتقد به سحر و جادو هستند و در نهایت زنان داستان او موفق می شوند نظرات خود را به مردان بقبولانند؛ بنابراین نمایشنامه های وی آیینهٔ اجتماع و محلی برای طرح اندیشه های وی در رابطه با آزادی زنان می باشد.
آزادی حجاب: مترقی ترین اندیشه آخوندزاده و نگرش او دربارهٔ زن در مکتوبات کمال الدوله می باشد. وی در ملحقات کمال الدوله از زن و جایگاه بالا و حقوق او در اجتماع صحبت می کند و از آن دفاع کرده و نشان می دهد که در جوامع اسلامی حقوق زن نادیده گرفته شده و از میان رفته است. از نوشته های آخوندزاده در این باره کاملاً پیداست که مخالف حجابِ پذیرفته در جامعه اسلامی است.
الغای تعدد زوجات: وی مخالف قانون تعدد زوجات است و می گوید باید ملغی شود. از نظر او قانون تعدد زوجات از رسوم زشت و ناپسندی است که ارتباط میان زن و شوهر را در جامعه اسلامی به صورت مالک و مملوک درمی آورد که نیز خلاف عدالت و مساوات است.
در سال ۱۱۹۱ خورشیدی برابر با ۱۸۱۲ میلادی و ۱۲۲۸ هجری قمری در شهر نخو (نوخه) از توابع شکی زاده شد. این شهر در پی جنگ های ایران و روسیه از سال ۱۸۰۶ میلادی در تصرف قشون روسیه بود و در ۱۸۱۳ میلادی طبق عهدنامه گلستان به روسیه پیوست. پدرش میرزا محمدتقی بن حاجی احمد اهل تبریز، کدخدای روستای خامنه بود که درست یک سال پیش از تولد میرزا فتحعلی از این سمت برکنار شد.
با مهاجرت جعفرقلی خان دنبلی از خوی به شهر شکی و تصدی حکومت در آن ولایت، بسیاری از اهالی شهرهای مختلف آذربایجان به جهت عدل و داد وی به آن شهر مهاجرت نمودند که میرزا تقی نیز یکی از آن ها بود. در آنجا همسر دیگری به نام نعنا خانم اختیار کرد و از او میرزا فتحعلی را به دنیا آورد.
فتحعلی در کودکی به همراه خانواده مدتی در خامنه و مشکین شهر و چندی هم در گنجه زندگی کرد و سپس به نوخه بازگشت و در آنجا تحصیل کرد. سپس هنگامی که ۲۳ ساله بود به تفلیس رفت و مترجم بارون روزن فرماندار گرجستان شد و تا آخر زندگی همین سمت را داشت.
wiki: میرزا فتحعلی آخوندزاده