کلمه جو
صفحه اصلی

منصور حکمت

دانشنامه عمومی

منصور حکمت (زاده ۱۳ خرداد ۱۳۳۰ در تهران - درگذشته ۱۳ تیر ۱۳۸۱ در لندن) فعال سیاسی مارکسیست و مبارز کمونیست و یکی از شخصیت های اپوزیسیون جمهوری اسلامی بود. او از بنیان گذاران و رهبران حزب کمونیست ایران بود که در سال ۱۳۷۰ از این حزب جدا شد و حزب کمونیست کارگری ایران و حزب کمونیست کارگری عراق را بنیان گذاری کرد.
مجموعه آثار منصور حکمت، جلد ششم - ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۷، انتشارات بنیاد منصور حکمت، چاپ اول آبان ۱۳۸۱
مجموعه آثار منصور حکمت، جلد هشتم - ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۶، انتشارات بنیاد منصور حکمت
منصور حکمت بیش از هر چیز به سبب ایجاد جریان جدیدی در چپ ایران شناخته شده است که علاوه بر مخالفت با رژیم سلطنتی و جمهوری اسلامی، تقریباً با همهٔ جریان های چپ دیگر ایران نیز به مخالفت برخاست و مدعی بود که بر جریان چپ ایران در دوره بعد از انقلاب تفکر پوپولیستی غالب بوده است.
منصور حکمت همچنین در زمینه تغییر الفبای فارسی به الفبای لاتین و در واقع رومانیزاسیون آن نیز فعالیت می کرد و به همین منظور کنوانسیون یوروفارسی را بنیان گذاشت.
نام واقعی منصور حکمت، ژوبین رازانی بود و هنوز بسیاری، ازجمله همسرش، آذر ماجدی، از او با این نام یاد می کنند. او در دوره پیش از تشکیل حزب کمونیست ایران با نام بهرام فعالیت می کرد. در دوره تشکیل حزب کمونیست و حزب کمونیست کارگری هم عموماً او را با نام تشکیلاتی نادر خطاب می کردند. اما در نهایت او با نام منصور حکمت شناخته می شود و اغلب آثارش را نیز به این نام منتشر کرده است.

نقل قول ها

منصور حکمت، بنیان گذار و رهبر فقید حزب کمونیست کارگری ایران. زادروز: (۱۳۳۰ - ۱۳۸۱ خورشیدی)
• «اساس سوسیالیسم انسان است. چه در ظرفیت فردی و چه در ظرفیت جمعی. سوسیالیسم جنبش بازگرداندن اختیار به انسان است.» -> مارکسیسم و جهان امروز
• «آزادی سقط جنین، اجازه نابود کردن جنین خود برای اجتناب از عواقب ناگوار فرزندداشتن در جامعه موجود است. آزادی سقط جنین لازم شده چون قبلا آزادی های انسانی متعددی از زن سلب شده است.» -> مصاحبه با نشریه همبستگی-شماره ۷۳ (در مورد سقط جنین)
• «تقسیم کردن مردم به شیعه و سنی و مسیحی و بعد برای مثال خواستار دولتی در لبنان شدن که این اقشار همه در آن سهمی داشته باشند، هرچند حال آدم را بهم می زند، اما موضعی دموکراتیک است.» -> دمکراسی: تعابیر و واقعیات، صفحه ششم
• «بنظر من شرط لازم آزادی، انقلاب علیه انقیاد طبقاتی و استثمار طبقاتی است. جامعه نابرابر، جامعه ای که نابرابری را به عنوان یک مشخصه اساسی خود بازتولید می کند، نمی تواند ظرف آزادی و اختیار انسان باشد، دموکراسی لیبرالی و نظام پارلمانی، هر مفهومی از آزادی همه که پشتوانه نظری آن را تشکیل بدهد، رژیم سیاسی ای برای سازمان دادن این جامعه و تبعیضی است که بنیاد آن را تشکیل می دهد.» -> دمکراسی: تعابیر واقعیات، صفحهٔ نوزدهم و بیستم
• «دنیا بدون فراخوان سوسیالیسم، بدون امید سوسیالیسم و بدون «خطر» سوسیالیسم، به چه منجلابی بدل می شود.» -> تاریخ شکست نخوردگان
• «امروز از هر نوجوان کمونیست بپرسید که آیا سوسیالیسم اجتناب ناپذیر است؟ پاسخ او مثبت خواهد بود. اما هر نوجوان کمونیست این را نیز میداند که سوسیالیسم نه به خودی خود، بلکه به اعتبار پراتیک هدفمند او و امثال او اجتناب ناپذیر است.» -> تأکیدی بر اهمیت بیانیه ۲۸ خرداد اتحاد مبارزان کمونیست
• «تغییر جهان و ایجاد دنیایی بهتر یک امید و آرمان همیشگی انسانها در طول تاریخ جامعه بشری بوده است. علیرغم رواج ایده های قدرگرایانه و خرافی اعم از مذهبی و غیر مذهبی حتی در دنیای باصطلاح مدرن امروز، ایده هایی که هریک به نحوی علاج ناپذیری و مقدر بودن وضع موجود را تبلیغ میکنند، زندگی واقعی و عمل روزمره توده های وسیع مردم همواره حاکی از یک امید و باور عمیق به امکان پذیری و حتی اجتناب ناپذیری یک آینده بهتر است. این امید که دنیای فردا میتواند از محرومیت ها و مشقات و کمبودها و زشتی های امروز رها باشد، این اعتقاد که عمل امروز انسان ها، چه جمعی و چه فردی، در تعیین چند و چون دنیای فردا موثر است، یک نگرش ریشه دار و قدرتمند در جامعه است که زندگی و حرکت توده های وسیع مردم را جهت میدهد.• -> یک دنیای بهتر/برنامهٔ حزب کمونیست کارگری ایران
• «رفتار هر جامعه با کودکان مهمترین محک درجهٔ انسانی بودن و آزاد بودن آن جامعه است. کودکان مقدم اند بر هر چیزی، بر هر ملاحظه و منفعت ملی، اقتصادی، سیاسی، ایدئولوژی و مذهبی.»• «فرد در اسلام، چه راستین و چه غیر آن، بی حقوق و بی حرمت است. زن در اسلام برده است. کودک در اسلام در رده احشام است. عقیده آزاد در اسلام معصیت است و مستوجب عقوبت است. موسیقی فساد است. سکس، بدون جواز و بدون داغ مذهب بر کپل مرتکبینش، گناه کبیره است. این دین مرگ و خون و عبودیت است. راستش همه ادیان همین اند، اما بیشتر ادیان را بشریت آزاد اندیش و آزادیخواه در طول صدها سال در قفس کرده است. این یکی را هرگز نگرفتند و مهار نکردند. چرخ می زند و نکبت می آفریند.»• «کمونیسم کارگری فرقه مصلحین خیالپرداز و قهرمانان مشتاق نجات بشریت نیست. جامعه کمونیستی الگو و نسخه ای ساخته و پرداخته ذهن خردمندانی خیراندیش نیست. کمونیسم کارگری جنبشی است که از بطن خود جامعه سرمایه داری معاصر برمیخیزد و افق و آرمانها و اعتراض بخش عظیمی از همین جامعه را منعکس میکند.»• «نقطه آغاز هر مارکسیست در هر تحلیل اجتماعی ضروریات مبارزه طبقاتی از زاویه منافع مستقل طبقه کارگر است. مارکسیست ها مشاورین اقتصادی جامعه بورژوایی نیستند تا مثلا درباره چگونگی رشد کشاورزی کشور، «براه افتادن چرخهای تولید»، صنعتی شدن، توزیع ثروت، اصلاحات اداری و غیره در چهارچوب نظام موجود اظهار نظر کنند. بورژوازی و امپریالیسم برای این کار به اندازه کافی متخصص تربیت کرده و میکند. مارکسیسم نقد علمی جامعه سرمایه داری است و کلید تحول انقلابی آن.»• «منصور حکمت، ضرورت زمانه بود.» -> حمید تقوایی
• «منصور حکمت زنده است، چون زندگی زنده است!.» -> حمید تقوایی
• «اگر از من بپرسند در یک جملهٔ کوتاه و یا یک دقیقه نقش تحول بخش منصور حکمت در جامعه کردستان چه بوده است؟ در جواب می گویم: ساختن جنبش کمونیسم کارگری و اجتماعی به عنوان بازیگر صحنه سیاسی در کردستان.» -> رحمان حسین زاده
• «یکبار رفیقی او را با حضور خودش، منصور حکمت را تئوریسین برجسته ای خواند، او بلافاصله گفت من یک رهبر سیاسی هستم همین.» -> سیاوش مدرسی


کلمات دیگر: