کلمه جو
صفحه اصلی

مهدی غبرایی

دانشنامه عمومی

مهدی غبرایی (۲ مرداد ۱۳۲۴ در لنگرود) مترجم ایرانی است.
برش هایی از زندگی مهدی غبرایی، روزنامه کارگزاران، ۱۲ شهریور ۱۳۸۵
غبرایی «زیارت» را در ترجمه کتاب موراکامی به «سرگشتگی» تغییر داد
مهدی غبرایی در سال ۱۳۲۴ در لنگرود به دنیا آمد. او فرزند محمد غبرایی و فاطمه محمد راسخی است. دوران تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در لنگرود گذراند. در سال ۱۳۴۷ از دانشگاه تهران در رشته علوم سیاسی لیسانس گرفت. از سال ۱۳۶۰ به طور حرفه ای به کار ترجمه ادبی پرداخت. دو برادر او، فرهاد غبرایی و هادی غبرایی نیز مترجم بودند. بزرگ ترین برادر او احمد غبرایی و برادران دیگر او حسن، حسین و محسن غبرایی هستند. خواهران او نیز به ترتیب سنی نیره و منیره غبرایی اند.
در سال ۱۳۹۵، اعلام شد مهدی غبرایی رمان های «خاکستر و خاک» و «هزارخانه خواب و اختناق» از عتیق رحیمی را از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه کرده و قرار است از سوی انتشارات ثالث منتشر شوند. این رمان ها در اصل به زبان فارسی نوشته شده و پیشتر از سوی انتشارات خاوران در پاریس و انتشارات ورجاوند در ایران منتشر شده بودند. غبرایی دلیل ترجمهٔ خود را «فهمیده نشدن مفاهیم فارسی دری در ایران» اعلام کرد. مدیر انتشارات خاوران با اعتراض به این مسئله اعلام کرد اگر این ترجمه ها جمع آوری نشود، نسخه اصلی و بدون سانسور این کتاب ها را به طور مجانی در اینترنت منتشر خواهد کرد.

نقل قول ها

مهدی غبرایی (۲ مرداد ۱۳۲۴ / ۱۹۴۵ در لنگرود)، مترجم ایرانی.
• «از حدود کلاس چهارم ابتدایی خواننده پروپا قرص داستان های مجلات آن زمان، نظیر «ترقی» و «آسیای جوان» و بعدها «اطلاعات هفتگی»، «اطلاعات کودکان»، «اطلاعات جوانان» و… بودم. بعضی از این مجلات پاورقی های ضمیمه از ترجمه های ذبیح الله منصوری، محمدعلی شیرازی و دیگران داشتند. دور و برمان همیشه پر از کتاب و مجله بود و ننه جان قصه گویی داشتیم که ما را با متل ها و مثل ها و ترانه ها و شعر و داستان آشنا می کرد و عشق آن را در جان مان می کاشت.»• «نوجوانی و جوانی من مصادف با سال های ۱۳۴۰ به بعد و اوج ادبیات، تئاتر و فیلم درایران بود. از همان سال های نوجوانی با سازمان کتاب های جیبی فرانکلین آشنا شدم که منتخب آثار نویسندگان و فرهیختگان را چاپ می کرد و در اختیار ما می گذاشت. از همان دوره با آثار فاکنر و همینگوی و نویسندگان روس و دیگر نویسندگان مطرح جهان آشنا شدم. از دیگر نشریات خوش نام آن سال ها «کتاب هفته» از انتشارات کیهان سابق بود، به سردبیری شاملو، به آذین و هشترودی؛ که این نشریه هم سهم زیادی در لذت خواندن آثاری مثل «بیگانه ای در دهکده» از مارک تواین و ترجمه های دریا بندری برایم داشت. جدا از اینها آشنایی با آثار نقاشان بزرگ جهان از طریق «کتاب هفته» آن سال ها، انتشارات گوتنبرگ با کتاب های خوبی که کیلویی به شهرستان ها می فرستاد و لابه لایش کتاب های جنایی و پلیسی هم یافت می شد نیز تأثیرگذار بود. من در چنین فضایی بزرگ شدم و آموختم. بعدتر صفحه های لینگافن و یادگیری زبان انگلیسی به کمک آن و جزوه های انگلیسی «قدم به قدم» و مهم تر از همه اینها مادربزرگ قصه گویی که هر شب داستان های سندباد و شهرزاد و قصه های محلی را برایمان تعریف می کرد. بعد از گرفتن دیپلم و قبولی در رشته حقوق سیاسی دانشگاه تهران، مقیم تهران شدم و دوران دانشجویی من مصادف شد با رشد عظیم هنر در ایران؛ از تئاتر و سینما تا کتاب و ادبیات. پاتوق ما گالری های هنری، نظیر تالار قندریز و سینماهای تخت جمشید و کسری و تئاتر سنگلج بود. تئاتر ملی به یاری اکبر رادی و غلامحسین ساعدی و بهرام بیضایی پا می گرفت و بازیگرانی مثل کشاورز و شهابی و نصیریان و فرزانه تأییدی تئاتر و بعدها به سینما جلوه دادند. این فضای فرهنگی آن سال ها بود. پشتوانه های ادبیاتی مثل انتشارات طرفه و امیرکبیر آن زمان در اختیار ما بود و کتاب را می بلعیدیم. تاریخ و فلسفه و روان شناسی می خواندیم و مطالب را عمقی می آموختیم نه مثل این سال ها که به واسطه وسایل ارتباطی همه در سطح حرکت می کنند.» -> مصاحبه با روزنامه فرهیختگان
• «ترجمه کار خسته کننده ای است. ابتدا اثر را می خوانم و بعد ترجمه می کنم. بعد از آن یک بار پس از ترجمه و بار دیگر پس از حروف چینی، باید کار را بازخوانی کرد؛ به طوری که در مجموع هر کتاب را هفت - هشت بار می خوانی، بعد از همهٔ این ها، تازه اثر به ادارهٔ مربوطه می رود، شل و پلش می کنند و حال آدم گرفته می شود. همهٔ این ها باعث دلسردی و خستگی می شود… با این همه آزار، آدم به این فکر می کند که به این کار بیهوده پایان بدهد… امیدوارم مسائل بیرونی حل شوند؛ یعنی کسانی که مسؤول اند، آن قدر بلندنظری داشته باشند که در کار ما اشکال تراشی نکنند.»، ۱۳۹۲. -> مصاحبه با ایسنا
• «آن زمان انتشارات گوتنبرگ کتاب کیلویی می فروخت. من از لنگرود ده تومان حواله می کردم و آنها هم برایم یک کیلو کتاب می فرستادند. از کنت مونت کریستو گرفته تا آثار دیگر. مجله «کتاب هفته» نیز به سرپرستی شاملو و هشترودی و به آذین درمی آمد که همه در ساختن دنیای ما نقش داشتند.»، ۱۳۹۳. -> مصاحبه با خبرآنلاین
• «من اگر کسی شده باشم ــ که البته این را باید به قضاوت دیگران گذاشت ــ روی شانه بزرگانی ایستاده ام که قبل از من و همزمان با من در این زمینه فعالیت می کردند. قیاس مع الفارق است، اما همان طور که داستایوفسکی می گفت، ما همه از زیر شنل گوگول بیرون آمدیم، من هم در عالم ترجمه همیشه خودم را بیش از همه وامدار دو نفر می دانم. نخست محمد قاضی و بعد احمد شاملو. هنوز هم دنبال این نکته هستم که بفهمم زنده یاد شاملو در ترجمه «پابرهنه ها» چه کار کرد که به چاپ بیست و هفتم و هشتم رسید؟ در عظمت کمتر کسی را داریم که به پای شاملو برسد و می دانیم که شاملو فقط شاعر نبود، لغت شناس، مترجم و روزنامه نگاری زبده ای هم بود.»، ۱۳۹۳. -> مصاحبه با خبرآنلاین
• «معتقدم که مترجم نباید در کار نویسنده دخالت کند و هر قدر حضور خود را کمرنگ تر کند، بهتر است.»، ۱۳۹۳. -> مصاحبه با خبرآنلاین
• «اگر به قول همشهری ها تعریف از خود نباشد، مترجم نقش برجسته ای در ساختار زبان و ترکیب واژگان و وارد کردن واژگان تازه دارد. از زمان مشروطه تا امروز این امر بسیار مشهود بوده و نه تنها در زمینه نثر فخیم، بلکه در زمینه زبان عامیانه هم مترجم می تواند نقش فعالی داشته باشد. اما متأسفانه سانسور بلای جان ما شده… بعضی از ترجمه ها، اگر به همان بعضی ها برنخورد، چیزی در حد فاجعه است… وزارتخانه مربوطه طی سال های گذشته فقط جلوی آثار باارزش را گرفته و به آثار درجه دو و سه و حتی گاهی مخرب اجازه رشد داده است.»، ۱۳۹۳. -> مصاحبه با خبرآنلاین
• «حدود سال ۱۳۸۰ برادرم، هادی، که دریغا دیگر دربین ما نیست، از سوی یونسکو به سفر ژاپن رفته بود و از این سفر دو کتاب برایم سوغات آورد-گرانبهاترین سوغاتی که در تمام عمرم از کسی گرفته ام- و آن دو کتاب "سرزمین عجایب بیرحم و ته دنیا " از هاروکی موراکامی و دیگری "آنسوی خم جاده " مجموعه داستانی از کوبو آبه بود. در آن زمان رمان "سرزمین عجایب بیرحم و ته دنیا " را هرچه خواندم، بس که پیچیده بود، نفهمیدم. ناچار گذاشتم به وقتش. دو- سه سال بعد که خبر انتشار "کافکا در کرانه " را شنیدم، سفارش دادم و به محض شروع به خواندن (مثل بیشتر رمان هایی که ترجمه کرده ام) دیدم همان است که می خواهم و پاره ای از روح و روانم در آن است، به عبارت دیگر رمان خودش صدایم زد و من هم لبیک گفتم. بعد از آن دیگر موراکامی دست از سرم برنداشت و یکی پس از دیگری، آنهایی را که می شد با لطمات کمتری درآورد، ترجمه کردم…»، ۱۳۹۴. -> مصاحبه با هنر آنلاین


کلمات دیگر: