پروتئین گرماشوک

پروتئین های گرماشوک (انگلیسی: Heat shock protein) که گاهی با عنوان «پروتئین شوک حرارتی» هم از آنها یاد می شود، به تیره ای از پروتئین ها می گویند که در پاسخ به هرگونه استرس سلولی تولید می شوند. در ابتدا، تصور بر آن بود که این پروتئین ها در اثر بالارفتن دما از حدِ طبیعیِ آن در بدن ایجاد می شوند، اما اکنون مشخص شده که هرگونه استرس سلولی، از جمله سردشدن و کاهش دمای سلول، اشعهٔ ماوراء بنفش و حتی پروسهٔ ترمیم زخم و بازسازی بافتی نیز منجر به تولید پروتئین های گرماشوک می شوند.
بسیاری از انواع این پروتئین ها تشکیل شپرون را می دهند که عملکرد کمکی در فرایند اصلاح تاشدگی پروتئین (از طریق پایدار ساختن آنها) یا کمک به تاشدگی مجدد پروتئین های آسیب دیده دارند.
افزایش بیان و ساخت پروتئین های گرماشوک از طریق رونویسی صورت می پذیرد و نقش کلیدی در روند «پاسخ گرماشوک» (heat shock response) دارد که توسط «فاکتور گرماشوک» القا می شود. این فاکتورهای گرماشوک تقریباً در تمامی موجودات زنده، از باکتری تا انسان، یافت می شود.
نام گذاری پروتئین های گرماشوک، بر اساس وزن ملکولی شان انجام می شود. مثلاً Hsp60، Hsp70 و Hsp90، اشارهٔ به فاکتورهای گرماشوکی دارد که یکای جرم اتمی شان به ترتیب، ۶۰× ۷۰ و ۹۰ کیلو دالتون است.