کلمه جو
صفحه اصلی

توران میرهادی

دانشنامه عمومی

سیده توران میرهادی (خُمارلو) زاده ۲۶ خرداد ۱۳۰۶ (خورشیدی) در شمیران - درگذشته ۱۸ آبان ۱۳۹۵ (خورشیدی) در تهران استاد ادبیات کودک، نویسنده و کارشناس آموزش و پرورش و شخصیت برجسته فرهنگی است. میرهادی بیش از شصت سال در گستره آموزش و پرورش و فرهنگ و ادبیات کودکان کوشید و در این راه یکی از چهره های تأثیرگذار سده کنونی ایران است. او به همراه همسرش محسن خمارلو به مدت ۲۵ سال مجتمع آموزشی تجربی فرهاد یا مدرسه فرهاد را از از سال ۱۳۳۴ (خورشیدی) تا ۱۳۵۹ (خورشیدی) اداره کرد. این مجتمع یکی از آموزشگاه های تجربی و الگوواره ایران بود که هدف ها و کارکردهای آموزش و پرورش مدرن در آن تجربه و ارزیابی می شدند. توران میرهادی به همراه لیلی ایمن (آهی) همچنین یکی از بنیان گذاران شورای کتاب کودک است و از سال ۱۳۵۸ (خورشیدی) سرپرستی تدوین و تألیف فرهنگنامه کودکان و نوجوانان را نیز برعهده داشته است. میرهادی را «مادر ادبیات کودک و نوجوان در ایران» خوانده اند.
ک‍ت‍اب فارسی اول. م‍ول‍ف‍ان ث‍م‍ی‍ن‍ه ب‍اغ‍چ‍ه ب‍ان، ج‍ه‍ان‍گ‍ی‍ر ش‍م‍س آوری؛ ه‍م‍ک‍اران ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی، ی‍ح‍ی‍ی ف‍ی‍وض‍ات؛ ن‍ق‍اش‍ی از م‍ح‍م‍د زم‍ان زم‍ان‍ی، پرویز کلانتری، نورالدین زرین کلک؛ خ‍طاطی از سیف الله یزدانی. ت‍ه‍ران: ف‍ران‍ک‍ل‍ی‍ن، وزارت آم‍وزش و پ‍رورش، سپاه دانش، ۱۳۴۲ ،۱۳۴۴.
تعلیمات اجتماعی تاریخ، جغرافی و تعلیمات دینی چهارم دبستان. ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی، با همکاری لیلی آهی (ایمن)، ثمین باغچه بان (پیرنظر)، علی اصغر مهاجر. تهران: وزارت فرهنگ، ۱۳۴۳.
تعلیمات اجتماعی سوم دبستان. ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی. تهران: سازمان کتاب های درسی ایران، وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۴۷.
فهرست کتاب های مناسب برای کودکان و نوجوانان. : شورای کتاب کودک، ۱۳۴۷.
راهنمای تدریس کتاب تعلیمات اجتماعی سوم دبستان. : سازمان کتاب های درسی ایران، وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۵۲.
تعلیمات اجتماعی و چهارم برای کلاس چهارم دبستان. ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی، با همکاری لیلی آهی (ایمن)، ثمین باغچه بان (پیرنظر)، علی اصغر مهاجر. تهران: وزارت آموزش و پرورش، .
دو گ‍ف‍ت‍ار: ک‍ت‍اب‍خ‍ان‍ه آم‍وزش‍گ‍اه‍ی و ن‍ق‍ش آن در ای‍ج‍اد ع‍ادت ب‍ه م‍طال‍ع‍ه. ت‍وران خ‍م‍ارل‍و (م‍ی‍ره‍ادی). ، ۱۳۵۷.
گ‍ذری در ادب‍ی‍ات ک‍ودک‍ان. ت‍ال‍ی‍ف ل‍ی‍ل‍ی ای‍م‍ن (آه‍ی)، ت‍وران خ‍م‍ارل‍و (م‍ی‍ره‍ادی)، مهدخت دولت آبادی. -- ت‍ه‍ران: ش‍ورای ک‍ت‍اب ک‍ودک، ۱۳۵۷.
ج‍س‍ت‍ج‍و در راه‍ ه‍ ا و روش های ت‍رب‍ی‍ت. ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی (خ‍م‍ارل‍و). ت‍ه‍ران: آت‍ل‍ی‍ه، ۱۳۶۲.
ف‍ره‍ن‍گ‍ن‍ام‍ه ک‍ودک‍ان و ن‍وج‍وان‍ان. پ‍دیدآورن‍ده ش‍ورای ک‍ت‍اب ک‍ودک؛ زی‍رن‍ظر ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی (خ‍م‍ارل‍و)، ای‍رج ج‍ه‍ان‍ش‍اه‍ی. ت‍ه‍ران: ش‍رک‍ت ت‍ه‍ی‍ه و ن‍ش‍رف‍ره‍ن‍گ‍ن‍ام‍ه ک‍ودک‍ان و ن‍وج‍وان‍ان،۱۳۷۱ - .
ک‍ت‍اب ک‍ار م‍رب‍ی ک‍ودک: ب‍رن‍ام‍ه ک‍ار س‍الان‍ه م‍رب‍ی در م‍ه‍د ک‍ودک وک‍ودک‍س‍ت‍ان. ن‍وش‍ت‍ه ت‍وران خ‍م‍ارل‍و (م‍ی‍ره‍ادی). ت‍ه‍ران: نشر آگه، ۱۳۷۰.
آن که رفت، آن که آمد. ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی (خ‍م‍ارل‍و)؛ نقاشی از مهرنوش معصومیان. تهران: فاطمی (واژه)، ۱۳۷۷.
م‍ادر و خ‍اطرات پ‍ن‍ج‍اه س‍ال زن‍دگ‍ی در ای‍ران. ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی و س‍ی‍م‍ی‍ن ض‍راب‍ی. ت‍ه‍ران: نشر قطره، ۱۳۸۳.
ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی. ت‍وران م‍ی‍ره‍ادی. ت‍ه‍ران: دی‍ب‍ای‍ه، ۱۳۸۶.
توران میرهادی، از پدری ایرانی به نام «سید فضل الله» که ریشه و تبار تفرشی داشت و مادری آلمانی به نام «گرِتا دیتریش» در شمیران به دنیا آمد. توران چهارمین فرزند این خانواده بود که روی هم پنج فرزند دختر و پسر داشتند. یکی از خواهران توران، ایراندخت میرهادی، پزشک سرشناس ایرانی است. پدر آن ها که دانش آموخته مهندسی مکانیک ماشین آلات و راه و ساختمان از آلمان بود، یکی از فن سالارهای برجسته ایران در دوره رضا شاه به شمار می رفت. او در پروژه ساختمان و راه اندازی راه آهن سراسری ایران مورد اعتماد رضاشاه بود. مادرش گرِتا که دانش آموخته آموزش هنر از دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ بود. کار او نقاشی و مجسمه سازی بود. گرِتا پس از مدتی زندگی در ایران، افزون بر خانه داری در هنرستان کمال الملک به کار پرداخت و به هنرجویان، مبانی هنر و مجسمه سازی آموزش می داد. توران میرهادی از هنگام کودکی با دو فرهنگ آلمانی و فرهنگ ایرانی زیست و بزرگ شد.
توران در سال ۱۳۱۱ (خورشیدی) آموزش بیرون از خانه را آغاز کرد. نخست برای شش ماه به مدرسه آلیانس تهران در خیابان ژاله تهران رفت. پس از آن با تصمیم مادر که آموزش با سه زبان آلمانی در خانه و زبان فارسی و زبان فرانسوی در دبستان را برای او سخت می پنداشت، به دبستان آذر در سرچشمه تهران منتقل شد و سال های ابتدایی را در این دبستان به پایان برد. پس از آن در سال ۱۳۱۷ (خورشیدی) به دبیرستان نوربخش در خیابان قوام السلطنه (خیابان سی تیر کنونی) رفت و تا سال ۱۳۲۴ (خورشیدی) در این دبیرستان آموزش متوسطه دید.
با پایان دبیرستان در همین سال در رشته علوم طبیعی (زیست شناسی) دانشگاه تهران پذیرفته شد. در همین دوره او نخست با جبار باغچه بان که طرح سوادآموزی بزرگسالان را پیش می برد، آشنا شد. حضور در کنار جبار باغچه بان به او اهمیت آموزش سواد پایه را یادآوری کرد. در کنار این کار او به عنوان دانشجوی آزاد به کلاس های درس محمدباقر هوشیار در دانشکده ادبیات می رفت که علوم پرورشی و اصول آموزش و پرورش درس می داد.

نقل قول ها

سیده توران میرهادی (خمارلو) (۱۳۰۶–۱۸ آبان ۱۳۹۵) استاد ادبیات کودکان، نویسنده و متخصص آموزش و پرورش ایرانی است.


کلمات دیگر: