مامایی

مامایی یا قابلگی رشته ای از گروه «علوم پزشکی و بهداشت» است و به بارداری و زایمان و مشاوره می پردازد. مامایی یکی از پر طرفدارترین رشته های دنیا بخصوص برای بانوان است و اولین رشته دارای مجوز مطب در مقطع لیسانس و حق تجویز دارو، آزمایش و سونوگرافی (فقط در حوزه کاری مامایی) است و این رشته در مقطع کارشناسی ارشد دارای ۵ گرایش مختلف: مامایی در پزشکی قانونی، بهداشت مادر و کودک، بهداشت باروری، آموزش مامایی و مامایی در بلایا و سوانح بوده و رشته مشاوره در مامایی نیز از رشته های ایجاد شده در سال های اخیر برای رفع نیازهای مشاوره ای زنان می باشد. در حال حاضر دو رشته دکترای تخصصی مامایی و بهداشت باروری در مقطع PhD وجود دارد و خدمات زنان باردار کم خطر توسط بخش مامایی صورت می گیرد.هدف از علم مامایی سلامت مادر و نوزاد است. در گذشته نه چندان دور اطلاعات دربارهٔ سلامت جنین منحصر به شنیدن صدای قلب جنین و رشد ظاهری رحم بود. هرچند این دو علایم به نوبه خود دارای اهمیت ویژه ای است ولیکن بسیار محدود و ناکافی بود در حالی که با پیشرفت فناوری و کاربرد آن در رشته مامایی اطلاعات را دربارهٔ حیات جنین تا بدان جا رسانده که قادر هستیم لحظه به لحظه خطرات احتمالی که ممکن است زندگی جنین را در داخل رحم به مخاطره بیندازد شناسایی نموده و در صورت لزوم در صدد رفع آن برآییم به طوری که در حال حاضر جنین به مثابه بیمار دوم محسوب می شود.مامایی شامل مباحثی از جمله بارداری و زایمان و بیماری های زنان، جنین شناسی، نوزادان و مراقبت های مربوطه، بهداشت، تغذیه مادر و کودک و تنظیم خانواده و بیماری های داخلی و جراحی مربوط به مامایی می باشد.
ماما یا قابله به زنی گفته می شد که به صورت تجربی، در کار زایمان زنان استاد بود و به آنان در زائیدن طفلشان کمک می کرد. قابله ها در سایر امور مربوط به بیماری های زنان مانند سقط جنین و نازایی نیز مداخله می کردند. تا پیش از فراگیر شدن پزشکی نوین و ظهور ماماها در ایران و تا اوایل دوره پهلوی اول، قابله ها تقریباً تمامی امور مربوط به زایمان را برعهده داشتند. در برخی از شهرهای ایران از جمله در تهران، قابلگان یهودی بر قابله های مسلمان برتری داشتند.
در گذشته در بخش هایی از خاورمیانه کسانی که به شغل قابلگی مشغول بودند، عمل ختنه دختران را نیز انجام می دادند. همچنین پیش از این که قابله مشغول به کار شود به او غذای مقوی می دادند تا او بتواند با توان کافی بچه را بزایاند. در گذشته قابله ها وقتی به دلیل نوع استخوان بندی مادر و هر علت دیگر، مطمئن می شدند که نمی توانند کودک را به دنیا بیاورند و می پنداشتند مادر و فرزند خواهند مرد، با اجازه ولی زن، برای زنده ماندن کودک شکم مادر را می دریدند تا کودک زنده متولد گردد.
قابله از چهارماهگی باید به زن حامله رسیدگی می کرد. از وظایف قابله، قفل کردن کمر زن آبستن بود. به این معنی که قفلی که دارای طلسم بود به کمر زن حامله می بستند.

مامایی (midwifery)
کمک به زن باردار در هنگام زایمان. سابقاً برعهدۀ متخصصان مجرب بود. در آموزش های جدید پزشکی، این امر از تخصص های پرستاری برای گروهی از شاغلان در زمینۀ پزشکی است که مامانامیده می شوند. ویلیام هاروی، پزشک انگلیسی، در کتابی دربارۀ تولیدمثل (۱۶۵۳) فصلی تأثیرگذار را به زایمان اختصاص داده است. دکتر پیتر چمبرلین دوم(۱۵۶۰ـ ۱۶۳۱) نقش مهمی در شکل گیری این زمینۀ پزشکی داشت و با ابداع اولین انبرکمامایی خدمت بزرگی در این راه کرد.