کلمه جو
صفحه اصلی

عرفی شیرازی

فرهنگ فارسی

محمد ابن بدرالدین ملقب به جمال الدین از شاعران مشهور ایران در قرن دهم هجری است که زندگانیش بیشتر در هندوستان گذشت ولادتش بسال ۹۶۳ قمری در شیراز اتفاق افتاد و در جوانی به هندوستان رفت و به دربار جلال الدین اکبر شاه امپراطور مغولی هند راه یافت و در آن سامان بود تا اینکه به سال ۹۹۹ قمری در شهر لاهور درگذشت

لغت نامه دهخدا

عرفی شیرازی. [ ع ُ ی ِ ] ( اِخ ) محمدبن بدرالدین ، ملقب به جمال الدین. از شاعران مشهور ایران در قرن دهم هجری است که زندگانیش بیشتر درهندوستان گذشت. ولادتش به سال 963 هَ. ق. در شیراز اتفاق افتاد و در جوانی به هندوستان رفت و به دربار جلال الدین اکبرشاه ( 963-1014 هَ ق. ) امپراطور مغولی هند راه یافت و در آن سامان بود تا اینکه به سال 999 در شهر لاهور درگذشت. عرفی در سرودن قصیده و غزل و قطعه و ترجیع و ترکیب قدرت داشت و او را میتوان در ردیف بهترین شاعران سبک معروف به «هندی » درآورد. علاوه براین در مثنوی نیز دست داشت و دو منظومه مخزن الاسرارو خسرو و شیرین نظامی را استقبال کرده است. و رساله ای صوفیانه بنام نفسیه نیز دارد. و رجوع به گنج سخن و تذکره مخزن الغرائب و صحف ابراهیم و مقدمه کلیات عرفی شیرازی ، بکوشش غلامحسین جواهری شود :
هزار حیف که عرفی و نوعی و سنجر
نیند جمع به دارالعیار برهان پور.
صائب.
درسخن از عرفی و طالب ندارد کوتهی
عیب صائب این بود کز زمره اسلاف نیست.
صائب.

دانشنامه عمومی

مولانا محمد بن خواجه زین الدین علی بن جمال الدین شیرازی ملقب به جمال الدین و متخلص به عرفی از مشاهیر و شعرای قرن دهم هجری قمری در شیراز است.البته میان تذکره نویسان و تاریخ نویسان دربارهٔ نام دقیق او اختلاف نظر زیادی وجود دارد.
عرفی شیرازی نوشته دکتر عابد علی خان، برگرفته از نشریه ادبیات و زبانها، هلال، فروردین ۱۳۴۵، شماره ۵۴.
عرفی شیرازی نوشته عابد علی خان رئیس دانشکده دیال لاهور، نشریه ادبیات و زبانها، هلال، اردیبهشت ۱۳۳۲، شماره۳
تاریخ و سبب مرگ عرفی شیرازی نوشته دکتر عابد علی خان استاد دانشگاه کراچی، نشریه ادبیات و زبانها، وحید، خرداد ۱۳۴۶، شماره ۴۲.
به کمال فضل و دانش و لطیفه گویی و حاضرجوابی معروف است و طرزی مخالف مسلک قدما در شعر در پیش گرفته و غالباً در اثر کثرت تشبیهات و استعارات او، اصل مقصود در شعرش مبهم می ماند. چند بار به هندوستان رفته و در دربار اکبر شاه گورکانی تقرب یافته است.
به علت این که چند بار شیخ ابوالفیض بن مبارک فیضی دکنی و برادرش، ابوالفضل علامی را که هر دو از اکابر هند بودند، در مقام مناظره محکوم ساخته بود، آن دو کینه و عداوت او را سخت به دل گرفتند.
عرفی قصیده رائیه ای پرداخته که مطلع آن این است:

نقل قول ها

عرفی شیرازی (؟ - ۱۵۵۵م) شاعر ایرانی.
• «... گهی کودک شو و طفلانه میرقص.»


کلمات دیگر: