مولانا سِیفُالدّین ابوالمَحامِد محمّد فَرغانی از شاعران ایرانی قرن هفتم و هشتم هجری بود، وی اصلاً از فرغانه ی ماوراءالنهر بود که در دورهٔ سلطهٔ ایلخانان و مغولان در آسیای صغیر می زیست. وی در حالی که نزدیک به هشتاد سال داشت در سال ۷۴۹ هجری و در یکی از خانقاه های آقسرا وفات یافت.
سِیف فَرغانی نسبت به سعدی(۵۸۵ یا ۶۰۶ – ۶۹۱ هجری قمری، برابر با: ۵۶۸ یا ۵۸۸–۶۷۱ هجری شمسی) ارادت تمام داشت و او را استادِ سخن می نامید و با آن استاد بزرگ نوشت و خواند داشته است. او در مدح سعدی شیرین سخن، قطعاتی دارد:
سیف فَرغانی چند گاهی را در تبریز گذراند و در آن جا با همام تبریزی آشنا شد.
موضوع قصیده های سیف فَرغانی که معرّف مهارت او در سخن پارسی است، غالباً حمد خدا، نعت پیامبر اسلام و وعظ و اندرز و تحقیق و انتقاد از نابه سامانی های زمان و نیز در استقبال و جواب گویی به استادان مقدّم بر خود چون رودکی و خاقانی و کمال الدّین اسمعیل و سعدی و همام تبریزی است؛ خود سیف نیز اعتقاد داشت که شاعر استاد کسی است که بتواند از عهدهٔ نظیرگویی شاعران پیش از خود برآید. سیف تنها یک بار به مدح شاهان پرداخت و آن قصیده ای در ستایش غازان خان، ایلخان مغول بود که به اسلام گروید و این آیین را در قلمرو ایلخانی گسترش داد.وی در قالب های قصیده، قطعه، رباعی و غزل، شعر سروده است؛ در قصیده های خود ردیف های دشوار را برمی گزید و در ترکیبات و مفردات از وارد کردن آثار لهجهٔ محلّی ابا نداشت.
سِیف فَرغانی نسبت به سعدی(۵۸۵ یا ۶۰۶ – ۶۹۱ هجری قمری، برابر با: ۵۶۸ یا ۵۸۸–۶۷۱ هجری شمسی) ارادت تمام داشت و او را استادِ سخن می نامید و با آن استاد بزرگ نوشت و خواند داشته است. او در مدح سعدی شیرین سخن، قطعاتی دارد:
سیف فَرغانی چند گاهی را در تبریز گذراند و در آن جا با همام تبریزی آشنا شد.
موضوع قصیده های سیف فَرغانی که معرّف مهارت او در سخن پارسی است، غالباً حمد خدا، نعت پیامبر اسلام و وعظ و اندرز و تحقیق و انتقاد از نابه سامانی های زمان و نیز در استقبال و جواب گویی به استادان مقدّم بر خود چون رودکی و خاقانی و کمال الدّین اسمعیل و سعدی و همام تبریزی است؛ خود سیف نیز اعتقاد داشت که شاعر استاد کسی است که بتواند از عهدهٔ نظیرگویی شاعران پیش از خود برآید. سیف تنها یک بار به مدح شاهان پرداخت و آن قصیده ای در ستایش غازان خان، ایلخان مغول بود که به اسلام گروید و این آیین را در قلمرو ایلخانی گسترش داد.وی در قالب های قصیده، قطعه، رباعی و غزل، شعر سروده است؛ در قصیده های خود ردیف های دشوار را برمی گزید و در ترکیبات و مفردات از وارد کردن آثار لهجهٔ محلّی ابا نداشت.
wiki: سیف فرغانی