میرزا فصیح الدین انصاری هروی با تخلّص فصیحی (؟ -۱۶۳۹م) شاعر فارسی زبان سدهٔ یازدهم هجری/هفدهم میلادی بود.
فهرست شاعران فارسی زبان
فصیح الدین بن ابوالمکارم بن میرجان انصاری هروی، نسبش به عبدالله انصاری می رسید؛ پدرش ابوالمکارم و خود فصیح الدین در بخارا زاده شدند. پس از چیرگی عبیدالله خان ازبک بر هرات در ۹۹۷ق/۱۵۸۹م، ابوالمکارم با خانواده اش به هرات بازگشت و همان جا ساکن شد و در همان زمان، فصیح الدین ده ساله بود.فصیحی در هرات تحصیل نمود و در شعر شهرت یافت. او نزد والیان و بیگلربیگی های هرات و خراسان ارجمند گشت و آنان را ستود. در ۱۰۲۲ق/۱۶۱۳م ناگهان تصمیم به مهاجرت به هند گرفت، از هرات به قندهار گریخت اما در راه گرفتار سواران والی خراسان شد، او را به هرات بازگرداندند و به فرمان حسین خان (والی) به زندان افتاد، اما پس از اندکی بخشوده شد.چند سال بعد، در عهد حسن خان شاملو و در نشستی نزد او، مناظره ای میان حکیم شفایی و فصیحی روی داد. در این مناظرهٔ ادبی که به مشاجره انجامیده بود، «حسن خان جانب فصیحی را گرفت، شفایی رنجید و از هرات برآمد و فصیحی را هجو گفت.»هنگام سفر عباس یکم هرات به سال ۱۰۳۱ق/۱۶۲۲ق به هرات، او فصیحی را مورد توجه خویش قرار داد.فصیحی هروی در سال ۱۰۴۹ق/۱۶۳۹م درگذشت.
شعر فصیحی را «روان و سالم و بسیار متمایل به شیوهٔ استادان خراسان» وصف نموده اند. به دیدگاه ذبیح الله صفا، «غور در مضمون های دقیق و فداکردن الفاظ در راه بیان آن ها در سخن او مشهود نیست و او هر معنی و نکته ای که انتخاب می کرد در بیان صریح و روان خود به سادگی و بی آنکه به ترکیب های استعاری پیچیده و دشوار نظر داشته باشد به شعر درمی آورد.» از جمله نقدها به شعر او، خالی بودن آن از مضمون های دقیق و نادر بودن مضمون تازه در آن هاست.
فهرست شاعران فارسی زبان
فصیح الدین بن ابوالمکارم بن میرجان انصاری هروی، نسبش به عبدالله انصاری می رسید؛ پدرش ابوالمکارم و خود فصیح الدین در بخارا زاده شدند. پس از چیرگی عبیدالله خان ازبک بر هرات در ۹۹۷ق/۱۵۸۹م، ابوالمکارم با خانواده اش به هرات بازگشت و همان جا ساکن شد و در همان زمان، فصیح الدین ده ساله بود.فصیحی در هرات تحصیل نمود و در شعر شهرت یافت. او نزد والیان و بیگلربیگی های هرات و خراسان ارجمند گشت و آنان را ستود. در ۱۰۲۲ق/۱۶۱۳م ناگهان تصمیم به مهاجرت به هند گرفت، از هرات به قندهار گریخت اما در راه گرفتار سواران والی خراسان شد، او را به هرات بازگرداندند و به فرمان حسین خان (والی) به زندان افتاد، اما پس از اندکی بخشوده شد.چند سال بعد، در عهد حسن خان شاملو و در نشستی نزد او، مناظره ای میان حکیم شفایی و فصیحی روی داد. در این مناظرهٔ ادبی که به مشاجره انجامیده بود، «حسن خان جانب فصیحی را گرفت، شفایی رنجید و از هرات برآمد و فصیحی را هجو گفت.»هنگام سفر عباس یکم هرات به سال ۱۰۳۱ق/۱۶۲۲ق به هرات، او فصیحی را مورد توجه خویش قرار داد.فصیحی هروی در سال ۱۰۴۹ق/۱۶۳۹م درگذشت.
شعر فصیحی را «روان و سالم و بسیار متمایل به شیوهٔ استادان خراسان» وصف نموده اند. به دیدگاه ذبیح الله صفا، «غور در مضمون های دقیق و فداکردن الفاظ در راه بیان آن ها در سخن او مشهود نیست و او هر معنی و نکته ای که انتخاب می کرد در بیان صریح و روان خود به سادگی و بی آنکه به ترکیب های استعاری پیچیده و دشوار نظر داشته باشد به شعر درمی آورد.» از جمله نقدها به شعر او، خالی بودن آن از مضمون های دقیق و نادر بودن مضمون تازه در آن هاست.
wiki: فصیح الدین هروی