سید محمدکاظم موسوی بجنوردی

سید محمدکاظم موسوی بجنوردی (زادهٔ ۱۳۲۱ در شهر نجف) از سیاستمداران و اندیشمندان ایرانی است. او مؤسس و رهبر حزب ملل اسلامی، از مؤسسین حزب جمهوری اسلامی و عضو کمیته مرکزی آن، استاندار اصفهان در سال آغازین انقلاب، نماینده تهران در دوره اول مجلس شورای اسلامی، بنیانگذار و رئیس مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی)، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در دوره ریاست جمهوری سید محمد خاتمی(۱۳۷۶–۱۳۸۴) و هشت سال مشاور فرهنگی ایشان بود.
سرویراستار مجموعه دائرةالمعارف بزرگ اسلامی از ۱۳۶۲ تاکنون
سرویراستار مجموعهٔ دانشنامه ایران از ۱۳۷۶ تاکنون
سرپرست و عضو برد علمی Encyclopaedia Islamica
سرپرست علمی مجموعهٔ دانشنامۀ تهران بزرگ از ۱۳۸۶ تاکنون
سرویراستار دانشنامه فرهنگ مردم ایران از ۱۳۸۴ تاکنون
سرویراستار مجموعهٔ دائرةالمعارف الاسلامیة الکبری از ۱۳۷۰ تاکنون
سرپرست علمی تاریخ جامع ایران، جغرافیای جامع ایران و…
کاظم بجنوردی در سال ۱۳۲۱ش/۱۹۴۲م در خانواده ای روحانی در شهر نجف به دنیا آمد. او پنجمین فرزند آیت الله العظمی میرزا حسن موسوی بجنوردی (زاده ۱۲۷۷ش/۱۸۹۸م)، از مراجع تقلید و علمای ایرانی ساکن نجف بود. مادرش صدیقه بیگم، نوه دختری آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی مرجع بزرگ دنیای تشیع و از شاگردان آخوند خراسانی بود. همسر او امیره فرهنگ، دختر آیت الله محمود انصاری قمی است. کاظم بجنوردی دارای چهار فرزند به نامهای حسن، حسین، علی و محسن است. برادر بزرگ او آیت الله سید محمدمهدی بجنوردی از علمای برجستۀ تهران و برادر کوچکش آیت الله سید محمد موسوی بجنوردی نیز از مجتهدین و علمای حوزه و استاد دانشگاه، که سالها عضو شورای عالی قضایی بود و همچنین پدر همسر آیت الله سید حسن خمینی می باشد. سومین برادر او حجت الاسلام جواد موسوی بجنوردی در سال ۱۳۶۲دار فانی را وداع کرد. دو خواهر او به نام های طاهره و فاطمه هستند. (مسی به رنگ شفق، صص ۱۲–۱۳)
کاظم بجنوردی تحصیلات خود را تا کلاس نهم در مدرسه علوی ایرانیان نجف ادامه داد. همزمان از نوجوانی هم به فراگیری دروس حوزوی روی آورد. او دروس مقدماتی را نزد پدرش و آیت الله سید محمد فیروزآبادی فراگرفت و در سال ۱۳۳۹ برای تکمیل تحصیلات متوسطه به تهران آمد و در آنجا ضمن ادامه تحصیلات حوزوی به ویژه در فلسفه و کلام موفق به اخذ دیپلم شد. (مسی به رنگ شفق، صص ۱۳ و ۱۷)
کاظم بجنوردی زاده دهه بیست خورشیدی است و دوران کودکی تا نوجوانی اش مصادف با اشغال ایران توسط متفقین، ملی شدن صنعت نفت و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بود. در سطح جهانی هم این دوره، عصر نهضتهای رهایی بخش علیه استعمارگران و وابستگانشان، جنگهای چریکی و انقلابهای چپ گرایان در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین بود. محیط زندگی او در عراق هم به شدت تحت تأثیر چنین فضایی بود. او هم مانند بسیاری از هم نسلانش از همان ابتدا به مباحث سیاسی علاقه مند شد. در عراق آن زمان، فعالیت گروه های چپ که نهایتاً با کودتای عبدالکریم قاسم در ۱۳۳۷ش/۱۹۵۸م به پیروزی رسیدند، بسیار چشمگیر بود. همچنین گروه های مذهبی از گونه اخوان المسلمین و حزب الدعوه الاسلامی هم فعالیت گسترده ای داشتند. کاظم بجنوردی جوان هم جذب حزب الدعوه شد و اصول اسلام سیاسی و فعالیت تشکیلاتی را در کلاسهای رهبران فکری این حزب فراگرفت و همزمان به مطالعه کتابهای چپ و اسلامی پرداخت (مسی به رنگ شفق، صص ۱۳–۱۸)

سید محمدکاظم موسوی بجنوردی (۱۳۲۱) فعال سیاسی ایرانی.
• «از طریق صدا و سیما، از طریق کتاب هایی که می نویسیم، مجلات و روزنامه هایی که منتشر می کنیم، از طریق سازمان هایی که در این زمینه وجود دارند و مدارس و دانشگاه هایی که داریم. تمام اینها می توانند برای ما منبری برای اشاعه اخلاق و معنویت باشند و این صحیح نیست که ما فقط به ظواهر دین توجه کنیم. ما باید به محتوای دین هم بپردازیم. ما باید اخلاق مردم را تقویت کنیم. وقتی که همه مدارس ما در این جهت حرکت کنند، طبیعی است که هویت ملی را می توانیم مستحکم کنیم و به دنبال آن همبستگی ملی تقویت می شود و طبعاً در پی آن اقتدار ملی بالا می رود و ملت، شکست ناپذیر می شود.• «فرهنگ اسلامی در امتداد فرهنگ ملی ما بوده است. کسانی که سم پاشی می کنند و فرهنگ ملی را در برابر اسلام قرار می دهند و می خواهند میان علاقه مندان به اسلام و علاقه مندان به فرهنگ ملی انشقاق به وجود آورند، یا مغرض هستند یا اشتباه می کنند. این دو فرهنگ در امتداد هم هستند.»• «فرهنگ ملی ما و فرهنگ اسلامی ما در امتداد طبیعی قرار دارند و ما طبق تحقیقاتی که انجام داده ایم، کوروش را همان ذوالقرنینِ قرآن می دانیم و بنابراین خود وجود کوروش در قرآن نشان دهنده این است که قرآن و بینش اسلامی چقدر به فرهنگ ملی ما اعتناء و توجه دارد. ازاین رو فکر می کنم کوروش بهترین پل ارتباطی بین فرهنگ ملی و فرهنگ اسلامی است و ما این واقعیت را باید عزیز بداریم و مغتنم بشماریم زیرا زمینه ساز رشد اقتدار ملی ماست.»