فضل بن سهل سرخسی، یکی از وزیران مشهور ایرانی از خاندان آل سهل در خراسان بود که در دربار مأمون خلیفه عباسی منصب وزارت در دست و در رسیدن مأمون به قدرت و خلافت در مقابل امین تأثیر بسزایی داشت.
فرای، ریچارد نلسون (۱۳۸۵). تاریخ ایران از ظهور اسلام تا آمدن سلجوقیان، از فروپاشی ساسانیان تا آمدن سلجوقیان. ترجمهٔ حسن انوشه. امیرکبیر.
طقوش، محمدسهیل (۱۳۹۰). دولت عباسیان. ترجمهٔ حجت الله جودکی. حوزه و دانشگاه.
محقق، سید علی. زندگانی پیشوای هشتم. نسل جوان، سایت راه حوزه.
عاملی، سید مرتضی (۱۳۶۲). حیات سیاسی امام رضا (ع). جامعه مدرسین قم.
حسینی، جعفر مرتضی (۱۳۷۵). زندگی سیاسی هشتمین امام. نشر فرهنگ اسلامی.
فضل بن سهل سومین شخصیت برجسته ایرانی بود که در دولت آل عباس، مهم ترین مقامات لشکری و کشوری را دریافته بود؛ به همین دلیل وی می توانست، خود را وارث ابومسلم خراسانی و جعفر بن یحیی برمکی به شمار بیاورد و به همین جهت در این فکر افتاد که مانند اسلاف خود صفحه تاریخ را عوض کند، سیر حوادث را از مجرای خود به مجرای دیگری بازگرداند. فضل دیده بود که ابومسلم خراسانی با کوشش ها، فداکاری ها و هوشیاری های خود، منبر خلافت را جبرا از زیر پای آل امیه برداشت و به آل عباس باز گذاشت. فضل بن سهل که خود را کم از ابومسلم و جعفر نمی شمرد، فکر تازه ای کرد تا نامش در ردیف نوابغ، قرن ها بر صفحهٔ تاریخ جا بگیرد؛ به همین جهت با مأمون خلوت کرد و نام مقدس علی بن موسی الرضا را به زبان آورد. فضل به قول معروف بی گدار به آب نزد.
او معروف به ذوالریاستین، یعنی مردی که بر دو کار ریاست می کند؛ التدبیر و الحرب، کشوری و لشکری بود. بر پشت سکه ای که زر سمرقند ضرب شده است، هفت سطر آمده است، کلمهٔ ذوالریاستین (رئیس قلم و شمشیر) که در سطر آخر آمده است، به فضل بن سهل وزیر معروف مأمون اشاره دارد. از طریق خاندانهای دیوانی بزرگ اوایل عصر عباسی (سدهٔ دوم و سوم هجری/ششم ونهم میلادی) نظیر آل سهل و آل برامکه است، که موضوعات نثر عربی توسعه می یابد و ماهیتی قابل انعطاف پیدا می کند. فضل بن سهل در ادب و زبان عربی دارای مهارتی فراوان بود و با توجه به مقامات نافذ و معتبری که در دستگاه عباسی داشت، از علم و علما نیز حمایت می کرد. فصاحت فضل در زبان عرب را مدت ها پیش از مسلمان شدن وی تحسین کرده اند.
آل سهل یا دودمان معروف سهل، از مردم سرخس در مشرق ایران بودند. هنگامی که با تسلط و مهارت کامل در ادب عربی و پهلوی پا به عرصهٔ تاریخ اسلامی گذاشتند، هنوز دبیران زردشتی بودند؛ در واقع بنوسهل دست پروردگان برامکه، خاندان اهل دیوان زردشتی معروف بودند. تنها در سال ۱۹۰ق/۸۰۵م بود که فضل بن سهل، وزیر نامی مأمون، به دست خلیفه اسلام آورد.
فرای، ریچارد نلسون (۱۳۸۵). تاریخ ایران از ظهور اسلام تا آمدن سلجوقیان، از فروپاشی ساسانیان تا آمدن سلجوقیان. ترجمهٔ حسن انوشه. امیرکبیر.
طقوش، محمدسهیل (۱۳۹۰). دولت عباسیان. ترجمهٔ حجت الله جودکی. حوزه و دانشگاه.
محقق، سید علی. زندگانی پیشوای هشتم. نسل جوان، سایت راه حوزه.
عاملی، سید مرتضی (۱۳۶۲). حیات سیاسی امام رضا (ع). جامعه مدرسین قم.
حسینی، جعفر مرتضی (۱۳۷۵). زندگی سیاسی هشتمین امام. نشر فرهنگ اسلامی.
فضل بن سهل سومین شخصیت برجسته ایرانی بود که در دولت آل عباس، مهم ترین مقامات لشکری و کشوری را دریافته بود؛ به همین دلیل وی می توانست، خود را وارث ابومسلم خراسانی و جعفر بن یحیی برمکی به شمار بیاورد و به همین جهت در این فکر افتاد که مانند اسلاف خود صفحه تاریخ را عوض کند، سیر حوادث را از مجرای خود به مجرای دیگری بازگرداند. فضل دیده بود که ابومسلم خراسانی با کوشش ها، فداکاری ها و هوشیاری های خود، منبر خلافت را جبرا از زیر پای آل امیه برداشت و به آل عباس باز گذاشت. فضل بن سهل که خود را کم از ابومسلم و جعفر نمی شمرد، فکر تازه ای کرد تا نامش در ردیف نوابغ، قرن ها بر صفحهٔ تاریخ جا بگیرد؛ به همین جهت با مأمون خلوت کرد و نام مقدس علی بن موسی الرضا را به زبان آورد. فضل به قول معروف بی گدار به آب نزد.
او معروف به ذوالریاستین، یعنی مردی که بر دو کار ریاست می کند؛ التدبیر و الحرب، کشوری و لشکری بود. بر پشت سکه ای که زر سمرقند ضرب شده است، هفت سطر آمده است، کلمهٔ ذوالریاستین (رئیس قلم و شمشیر) که در سطر آخر آمده است، به فضل بن سهل وزیر معروف مأمون اشاره دارد. از طریق خاندانهای دیوانی بزرگ اوایل عصر عباسی (سدهٔ دوم و سوم هجری/ششم ونهم میلادی) نظیر آل سهل و آل برامکه است، که موضوعات نثر عربی توسعه می یابد و ماهیتی قابل انعطاف پیدا می کند. فضل بن سهل در ادب و زبان عربی دارای مهارتی فراوان بود و با توجه به مقامات نافذ و معتبری که در دستگاه عباسی داشت، از علم و علما نیز حمایت می کرد. فصاحت فضل در زبان عرب را مدت ها پیش از مسلمان شدن وی تحسین کرده اند.
آل سهل یا دودمان معروف سهل، از مردم سرخس در مشرق ایران بودند. هنگامی که با تسلط و مهارت کامل در ادب عربی و پهلوی پا به عرصهٔ تاریخ اسلامی گذاشتند، هنوز دبیران زردشتی بودند؛ در واقع بنوسهل دست پروردگان برامکه، خاندان اهل دیوان زردشتی معروف بودند. تنها در سال ۱۹۰ق/۸۰۵م بود که فضل بن سهل، وزیر نامی مأمون، به دست خلیفه اسلام آورد.
wiki: فضل بن سهل سرخسی