کلمه جو
صفحه اصلی

رجال عصر مشروطیت

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] رجال عصر مشروطیت، نوشته ابوالحسن علوی، به کوشش نخستین حبیب یغمایی و بازخوانی و باز چاپ ایرج افشار
این کتاب، جُنگی از یادداشتهای سید ابوالحسن علوی، فرزند سید محمد صراف تهرانی، نماینده مردم تهران در دوره نخست مجلس، درباره ویژگیها و خصال مردان عصر مشروطه است که آنها را در 1336 هجری قمری در برلین نوشت و مرحوم یغمایی آنها را سامان داد و در دوره پنجم مجله یغما، چاپ کرد و پس از بازخوانی افشار سرانجام به نام رجال عصر مشروطیت منتشر شد.
این سرگذشتنامه (شرح حال) را مرحوم یغمایی از برگههای پوسیده و مانده در دست سید حسن تقیزاده سامان داد و آن را در مجله یغما به نام رجال صدر مشروطیت جاودان ساخت، اما نامش در اینجا به دلیل دربرداشتن سرگذشت برخی از افراد که در جنبش مشروطه تأثیرگذار نبودند، به رجال عصر مشروطیت بدل شد. مرحوم یغمایی نیز این نام را پذیرفت. شرح حال رجال مشروطه، بر پایه حروف الفبا سامان یافته و یادداشتها درباره هر یک از آنان جداگانه در برگهای نوشته شده و سرانجام در قالب این کتاب گنجیده است. عبارتها و ترکیبهای این کتاب، بسیار ساده و روان و لطیفند و بهگمان، این سادگی و راستی در نوشتن مطالب نیز مقصود بوده است.
برخی از گزارشهای نویسنده به دلیل زنده بودن شماری از رجال مشروطه در روزگار وی، به زبان حال (مضارع) ادا میشوند، اما زمان فعلهای پارهای از آنها گذشته (ماضی) است.
کمابیش همه یادداشتها / سرگذشتنامههای کتاب، نام کوچک و بزرگ، زادگاه و تاریخ مرگ، تبار و کارهای مهم شخصیتهای تأثیرگذار را در روزگار مشروطه، در بردارند. فهرست الفبایی این افراد، از آشتیانی (میرزا هاشم) آغاز میشود و به یمینالملک (حاجی میرزا علیخان معزالسلطان) پایان مییابد. سرگذشت یازده تن دیگر از آنان نیز در بخش دوم کتاب آمده است، اما این بخش از نظم الفبایی برخوردار نیست.


کلمات دیگر: