زفر
فارسی به انگلیسی
فرهنگ فارسی
دهان، کنج دهان، فک، پوز
( اسم ) ۱ - دهان فم . ۲ - کج دهان . ۳ - فک . یا زفر زبرین فک اعلی . یا زفر زیرین فک اسفل .
نعمان بن ثابت ابن المرزبان الکوفی الفارسی یکی از شاگردان ابو حنیفه است
( اسم ) ۱ - دهان فم . ۲ - کج دهان . ۳ - فک . یا زفر زبرین فک اعلی . یا زفر زیرین فک اسفل .
نعمان بن ثابت ابن المرزبان الکوفی الفارسی یکی از شاگردان ابو حنیفه است
فرهنگ معین
(زَ فَ ) [ په . ] (اِ. ) دهان .
لغت نامه دهخدا
زفر. [ زَ ف َ / زَ ] (اِ)دهان را گویند که به عربی فم خوانند. (برهان ). دهان ... و آن را زفو نیز گفته اند... (انجمن آرا) (آنندراج ). دهان . (جهانگیری ). دهان . فم . (ناظم الاطباء) (از فرهنگ فارسی معین ). اوستا «زفر» (گلو)، پهلوی زفر. هوبشمان زفر و «زفن » فارسی را با سانسکریت «جبه » (گرفتن ، با پوزه گرفتن ) و «جمبهه » (دندان ، اسنان ، گلو) متعلق می داند. (حاشیه ٔ برهان چ معین ) :
زبانش بسان درختی سیاه
زفر بازکرده فکنده براه .
به سوی زفر کردم آن تیر رام
بدان تا بدوزم زبانش به کام ...
سه دیگر زدم بر میان زفرش
برآمد همی جوش خون از جگرش .
تیر تو جگر دوزد، سهم تو زفر بندد
بس خانه کزآن بی کس زین زیرو زبر داری .
خدای خواننده آن سنگ را همی شمنان
چه بیهده سخن است این که خاکشان به زفر.
مرغزاری که تهی بودی یک چند ز شیر
شیر بیگانه در او کرد همی خواست گذر
شیر بازآمد و شیران همه روباه شدند
همه را هیبت او خشک فروبست زفر.
عصای موسی تیغ ملک برابرشان
چو اژدها شده و باز کرده ،پهن زفر.
چو عاشق کرده خونین هر دو دیده
زفر بگشاده چون نار کفیده .
زدش پهلوان نیزه ای بر زفر
سنانش از قفا برد ده رش بدر.
|| کنج دهان را هم گفته اند. (برهان ). کنج دهان . (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین ). || استخوانی را نیز گویند که دندان از آن روید و برآید. (برهان ). فک . (فرهنگ فارسی معین ). استخوانی که دندان از آن روید. (فرهنگ رشیدی ). استخوانهای دو فک که دندان از آنها روید. (ناظم الاطباء).
- زفر زبرین ؛ فک اعلی . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) (فرهنگ فارسی معین )(از حاشیه ٔ برهان چ معین ). رجوع به ترکیب بعد شود.
- زفر زیرین ؛ فک اسفل . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) (فرهنگ فارسی معین ) : هر حیوانی به وقت خاییدن زفر زیرین جنباند و یکی مخالف بود، چنانکه تمساح زفر زبرین جنباند و زیرین نجنباند. (دانشنامه ص 43 از حاشیه ٔ برهان چ معین ). رجوع به ترکیب قبل شود.
|| چرک . نجاست .(ناظم الاطباء).
زبانش بسان درختی سیاه
زفر بازکرده فکنده براه .
فردوسی (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
به سوی زفر کردم آن تیر رام
بدان تا بدوزم زبانش به کام ...
سه دیگر زدم بر میان زفرش
برآمد همی جوش خون از جگرش .
فردوسی (یادداشت ایضاً).
تیر تو جگر دوزد، سهم تو زفر بندد
بس خانه کزآن بی کس زین زیرو زبر داری .
فرخی .
خدای خواننده آن سنگ را همی شمنان
چه بیهده سخن است این که خاکشان به زفر.
فرخی .
مرغزاری که تهی بودی یک چند ز شیر
شیر بیگانه در او کرد همی خواست گذر
شیر بازآمد و شیران همه روباه شدند
همه را هیبت او خشک فروبست زفر.
فرخی (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
عصای موسی تیغ ملک برابرشان
چو اژدها شده و باز کرده ،پهن زفر.
عنصری (یادداشت ایضاً).
چو عاشق کرده خونین هر دو دیده
زفر بگشاده چون نار کفیده .
(ویس و رامین ).
زدش پهلوان نیزه ای بر زفر
سنانش از قفا برد ده رش بدر.
اسدی .
|| کنج دهان را هم گفته اند. (برهان ). کنج دهان . (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین ). || استخوانی را نیز گویند که دندان از آن روید و برآید. (برهان ). فک . (فرهنگ فارسی معین ). استخوانی که دندان از آن روید. (فرهنگ رشیدی ). استخوانهای دو فک که دندان از آنها روید. (ناظم الاطباء).
- زفر زبرین ؛ فک اعلی . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) (فرهنگ فارسی معین )(از حاشیه ٔ برهان چ معین ). رجوع به ترکیب بعد شود.
- زفر زیرین ؛ فک اسفل . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) (فرهنگ فارسی معین ) : هر حیوانی به وقت خاییدن زفر زیرین جنباند و یکی مخالف بود، چنانکه تمساح زفر زبرین جنباند و زیرین نجنباند. (دانشنامه ص 43 از حاشیه ٔ برهان چ معین ). رجوع به ترکیب قبل شود.
|| چرک . نجاست .(ناظم الاطباء).
زفر. [ زُ ف َ ] (اِخ ) نعمان بن ثابت بن المرزبان الکوفی الفارسی ، یکی از شاگردان ابوحنیفه است . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).... و نیز نام جماعتی است . که یکی از آنها از اصحاب ابوحنیفه است . (منتهی الارب ) (آنندراج ) :
بوحنیفه گرچه بود اندر شریعت مقتدا
کس نشست از آب منسوخی سخنهای زفر.
بوحنیفه گرچه بود اندر شریعت مقتدا
کس نشست از آب منسوخی سخنهای زفر.
سنائی .
زفر. [ زَ ف َ ] (ع اِ) ستون درخت . (منتهی الارب ). ستون درخت و چوبی که در کنار درخت جهت نگاهداری آن نصب کنند. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).
زفر. [ زَ ف َ / زَ ] ( اِ )دهان را گویند که به عربی فم خوانند. ( برهان ). دهان... و آن را زفو نیز گفته اند... ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). دهان. ( جهانگیری ). دهان. فم. ( ناظم الاطباء ) ( از فرهنگ فارسی معین ). اوستا «زفر» ( گلو )، پهلوی زفر. هوبشمان زفر و «زفن » فارسی را با سانسکریت «جبه » ( گرفتن ، با پوزه گرفتن ) و «جمبهه » ( دندان ، اسنان ، گلو ) متعلق می داند. ( حاشیه برهان چ معین ) :
زبانش بسان درختی سیاه
زفر بازکرده فکنده براه.
بدان تا بدوزم زبانش به کام...
سه دیگر زدم بر میان زفرش
برآمد همی جوش خون از جگرش.
بس خانه کزآن بی کس زین زیرو زبر داری.
چه بیهده سخن است این که خاکشان به زفر.
شیر بیگانه در او کرد همی خواست گذر
شیر بازآمد و شیران همه روباه شدند
همه را هیبت او خشک فروبست زفر.
چو اژدها شده و باز کرده ،پهن زفر.
زفر بگشاده چون نار کفیده.
سنانش از قفا برد ده رش بدر.
- زفر زبرین ؛ فک اعلی. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) ( فرهنگ فارسی معین )( از حاشیه برهان چ معین ). رجوع به ترکیب بعد شود.
- زفر زیرین ؛ فک اسفل. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) ( فرهنگ فارسی معین ) : هر حیوانی به وقت خاییدن زفر زیرین جنباند و یکی مخالف بود، چنانکه تمساح زفر زبرین جنباند و زیرین نجنباند. ( دانشنامه ص 43 از حاشیه برهان چ معین ). رجوع به ترکیب قبل شود.
زبانش بسان درختی سیاه
زفر بازکرده فکنده براه.
فردوسی ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ).
به سوی زفر کردم آن تیر رام بدان تا بدوزم زبانش به کام...
سه دیگر زدم بر میان زفرش
برآمد همی جوش خون از جگرش.
فردوسی ( یادداشت ایضاً ).
تیر تو جگر دوزد، سهم تو زفر بنددبس خانه کزآن بی کس زین زیرو زبر داری.
فرخی.
خدای خواننده آن سنگ را همی شمنان چه بیهده سخن است این که خاکشان به زفر.
فرخی.
مرغزاری که تهی بودی یک چند ز شیرشیر بیگانه در او کرد همی خواست گذر
شیر بازآمد و شیران همه روباه شدند
همه را هیبت او خشک فروبست زفر.
فرخی ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ).
عصای موسی تیغ ملک برابرشان چو اژدها شده و باز کرده ،پهن زفر.
عنصری ( یادداشت ایضاً ).
چو عاشق کرده خونین هر دو دیده زفر بگشاده چون نار کفیده.
( ویس و رامین ).
زدش پهلوان نیزه ای بر زفرسنانش از قفا برد ده رش بدر.
اسدی.
|| کنج دهان را هم گفته اند. ( برهان ). کنج دهان. ( ناظم الاطباء ) ( فرهنگ فارسی معین ). || استخوانی را نیز گویند که دندان از آن روید و برآید. ( برهان ). فک. ( فرهنگ فارسی معین ). استخوانی که دندان از آن روید. ( فرهنگ رشیدی ). استخوانهای دو فک که دندان از آنها روید. ( ناظم الاطباء ).- زفر زبرین ؛ فک اعلی. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) ( فرهنگ فارسی معین )( از حاشیه برهان چ معین ). رجوع به ترکیب بعد شود.
- زفر زیرین ؛ فک اسفل. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) ( فرهنگ فارسی معین ) : هر حیوانی به وقت خاییدن زفر زیرین جنباند و یکی مخالف بود، چنانکه تمساح زفر زبرین جنباند و زیرین نجنباند. ( دانشنامه ص 43 از حاشیه برهان چ معین ). رجوع به ترکیب قبل شود.
زفر. [ زَ ] (ع مص ) دراز کشیدن دم را. (منتهی الارب ) (آنندراج ). دراز کشیدن نفس را. (ناظم الاطباء). || برداشتن چیزی را. (منتهی الارب ) (آنندراج ). حمل کردن چیزی را. (از اقرب الموارد). || کشیدن آب . || آب پاشی نمودن و آب دادن . || شنیده شدن آواز. افروخته شدن آتش . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || برداشتن مشک پرآب را. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || بیرون کردن نفس را پس از کشیدن آن . (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). و رجوع به زفیر شود. || بازداشتن و واداشتن . (برهان ).
زفر. [ زِ ] (ع اِ) بار پشت و بار. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || و فی البارع الحمل ، محرکةً؛ بمعنی بره گفته . (منتهی الارب ). حمل و بره . (ناظم الاطباء). || خیک . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || سامان مسافر. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). مایحتاج و مایعرف مسافر را گویند، همچو مشک آب و رخت مسافر را گویند، همچو مشک آب و رخت خواب و بار و اسباب و مانند آن . (برهان ). جهاز مسافر. (از اقرب الموارد). || گروه مردم . (منتهی الارب ) (آنندراج )(ناظم الاطباء). جماعت . ج ، ازفار. (اقرب الموارد).
زفر. [ زُ ] (ع اِ) ج ِ ازفر. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب ). رجوع به ازفر شود.
زفر. [ زُ ف َ ] (اِخ ) ابن اوس تابعی است . (منتهی الارب ) (آنندراج ).
زفر. [ زُ ف َ ] (ع اِ) شیر بیشه . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). اسد. (اقرب الموارد). || مرد دلاور. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء).شجاع . (اقرب الموارد). || دریا. || جوی بسیارآب . || دهش بسیار. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || جواد. || سید. (اقرب الموارد).بزرگتر و مهتر. (برهان ). || باربردارنده یا توانا بر برداشتن مشکها. || شتر فربه . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || لشکر. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || کتیبه . (اقرب الموارد).
فرهنگ عمید
دهان: زبانش به سان درختی سیاه / زفر باز کرده فگنده به راه (فردوسی: ۱/۲۳۲ ).
دانشنامه اسلامی
[ویکی الکتاب] معنی ظُفُرٍ: ناخن
تکرار در قرآن: ۳(بار)
زفر و زفیر خارج کردن نفس است پس از به درون کشیدن آن یعنی بازدم (قاموس، اقرب) طبرسی و راغب به عکس گفتهاند عبارت مجمع چنین است «الزفیر تردید النفس مع الصوت من الحزن حتی تنتفع الضلوع» زفیر نفس کشیدن است از اندوه که با صدا یاشد تا جائی که دندهها باد کند راغب نیز چنین گفته و فقط حزن و صوت نیاورده است ایضاً زفیر صدای آتش است آنگاه که به شدّت مشتعل گردد. . شهیق مقابل زفیر است و هر دو از صداهای اندوهناکان است که به هنگام نفس کشیدن و بازدم از آنهاشنیده میشود (مجمع از زجّاج) معنی آیه در «خلد» گذشت. . زفیر صدای جهنّم و (صفیر) آنست در «جهنّم» گذشت که آن ذی شعور و عاقل است. این کلمه فقط سه بار در قرآن آمده است. سوّمی سوره انبیاء آیه 100.
تکرار در قرآن: ۳(بار)
زفر و زفیر خارج کردن نفس است پس از به درون کشیدن آن یعنی بازدم (قاموس، اقرب) طبرسی و راغب به عکس گفتهاند عبارت مجمع چنین است «الزفیر تردید النفس مع الصوت من الحزن حتی تنتفع الضلوع» زفیر نفس کشیدن است از اندوه که با صدا یاشد تا جائی که دندهها باد کند راغب نیز چنین گفته و فقط حزن و صوت نیاورده است ایضاً زفیر صدای آتش است آنگاه که به شدّت مشتعل گردد. . شهیق مقابل زفیر است و هر دو از صداهای اندوهناکان است که به هنگام نفس کشیدن و بازدم از آنهاشنیده میشود (مجمع از زجّاج) معنی آیه در «خلد» گذشت. . زفیر صدای جهنّم و (صفیر) آنست در «جهنّم» گذشت که آن ذی شعور و عاقل است. این کلمه فقط سه بار در قرآن آمده است. سوّمی سوره انبیاء آیه 100.
wikialkb: ریشه_زفر
پیشنهاد کاربران
زفر=بوی بد ماهی
یا
سِک=بوی بد مرغ و ماهی
یا
سِک=بوی بد مرغ و ماهی
نوعی درد و عذاب شدید
زفر، صفر ، گردی میان تهی، دهان، استخوان ارواره، شماره زیرین.
کلمات دیگر: