مالک بن عامر اشعری از خاندان اشعری و از نامداران صدر اسلام بود و در پیکار مسلمانان با ایرانیان شرکت کرد و نخستین کسی است که در فتح مداین با اسب از فرات گذشت. او از فرماندهان و مشاوران لشکر سعد بن ابی وقاص بود که خلیفه دوم، او را برای فتح ایران فرستاده بود. او یکی از سرداران سپاهیان اعراب بود که پس از شکست سپاه ایران به دستور سعد بن ابی وقاص به سوی نواحی مرکزی ایران که بعدها عراق عجم خوانده شد حرکت کرد و نواحی گبرش (تفرش) و آتشدان (آشتیان) امروزی را تصرف کرد و مردم آن نواحی که زرتشتی بودند را مجبور به قبول اسلام نمود. و تمام معابد زرتشتیان را به عنوان مظاهر شرک تخریب نمود. در زمان هارون الرشید (۱۷۰–۱۹۳) سلمة بن سلمه همدانی رستاق تفرش و مزارع آن را به مهاجران عرب اشعری واگذار کرد.
(۱) ابن درید، محمد، الاشتقاق، به کوشش عبدالسلام محمدهارون، قاهره، ۱۳۷۸ق /۱۹۵۸م.
(۲) ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
(۳) ابن فهد، محمد، اتحاف الوری باخبار ام القری، به کوشش فهیم محمد شلتوت، مکه، جامعة ام القری.
(۴) احمد بن حنبل، مسند، استانبول، ۱۴۰۱ق /۱۹۸۷م.
(۵) بیک ارباب، محمدتقی، تاریخ دارالایمان قم، به کوشش مدرسی طباطبایی، قم، ۱۳۵۳ش.
(۶) حسینی، محمد، خلاصة البلدان، به کوشش مدرسی طباطبایی، قم، حکمت.
(۷) خلیفه بن خیاط، الطبقات، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۶م.
(۸) دانشنامه.
(۹) سمعانی، عبدالکریم، الانساب، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۲–۱۳۹۹ق /۱۹۶۲–۱۹۷۹م.
(۱۰) سیوطی، الخصائص الکبری، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م.
(۱۱) طبری، تاریخ.
(۱۲) علامه حلی، حسن، رجال، به کوشش محمد صادق بحرالعلوم، نجف، ۱۳۸۱ق /۱۹۶۱م.
(۱۳) علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت /بغداد، ۱۹۷۶م.
(۱۴) فقیهی، علی اصغر، تاریخ جامع قم، قم، حکمت.
(۱۵) قمی، حسن بن محمد، تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی قمی، به کوشش جلال الدین طهرانی، تهران، ۱۳۶۱ش.
(۱۶) قهپایی، عنایت الله، مجمع الرجال، قم، ۱۳۸۴ق.
(۱۷) کشی، رجال، اختیار طوسی، به کوشش مهدی رجایی، قم، ۱۴۰۴ق.
(۱۸) کلبی، هشام، نسب معدوالیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، ۱۴۰۸ق /۱۹۸۸م.
(۱۹) مسلم بن حجاج، صحیح، به کوشش محمد فؤاد عبدالباقی، استانبول، ۱۴۰۱ق /۱۹۸۱م.
(۲۰) مفید، محمد، «تصحیح الاعتقاد»، مصنفات الشیخ المفید، قم، ۱۳۷۱ش.
(۲۱) نجاشی، احمد، رجال، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق.
(۲۲) یاقوت، بلدان.
(۲۳) یحیی بن حسین، غایة الامانی، به کوشش سعید عبدالفتاح عاشور، قاهره، ۱۳۸۸ق /۱۹۶۸م.
مالک بن عامر از قبیله اشعریان اصالتاً یمنی و از اعراب قحطانی بود، علت نام گذاری آنان به اشعری این بود که نسب آنان به نبت بن ادد بن زید بن یشجب بن عریب بن زید بن کهلان معروف به اشعر می رسید. بعضی در علت نامگذاری این طایفه به اشعر گفته اند که جد آنان پر مو بوده است.
اشعر هفت پسر داشت که هر کدام سرسلسله قبیله ای شدند و همه را اشعری می گفتند. مراد از اشعریان در این مدخل نسل جماهر، یکی از فرزندان اشعر استدر منابع اسلامی، فضایل بسیاری به اشعریان پیش از اسلام نسبت داده شده و از جوانمردی و نیک خویی آن یاد شده است. به گفته این روایات اشعریان چنان بودند که گویی در اموال و املاک و منازل و دارایی خود با مردم سهیم بودند. ادعا شده گروهی از اینان در حمله ابرهه به کعبه شرکت داشته اند.
مالک بن عامر اشعری را اولین مسلمان از قبیله اشعریان دانسته اند، وی که جد اعلای اشعریان قم است، نخستین مهاجر این قوم به سوی پیامبر (ص)، جهت پذیرش اسلام بود. وی پس از اسلام آوردن به میان قوم خود بازگشت و چند سال بعد با اقوام خویش برای مرتبه دوم، به نزد پیامبر (ص) آمد.
(۱) ابن درید، محمد، الاشتقاق، به کوشش عبدالسلام محمدهارون، قاهره، ۱۳۷۸ق /۱۹۵۸م.
(۲) ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
(۳) ابن فهد، محمد، اتحاف الوری باخبار ام القری، به کوشش فهیم محمد شلتوت، مکه، جامعة ام القری.
(۴) احمد بن حنبل، مسند، استانبول، ۱۴۰۱ق /۱۹۸۷م.
(۵) بیک ارباب، محمدتقی، تاریخ دارالایمان قم، به کوشش مدرسی طباطبایی، قم، ۱۳۵۳ش.
(۶) حسینی، محمد، خلاصة البلدان، به کوشش مدرسی طباطبایی، قم، حکمت.
(۷) خلیفه بن خیاط، الطبقات، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۶م.
(۸) دانشنامه.
(۹) سمعانی، عبدالکریم، الانساب، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۲–۱۳۹۹ق /۱۹۶۲–۱۹۷۹م.
(۱۰) سیوطی، الخصائص الکبری، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م.
(۱۱) طبری، تاریخ.
(۱۲) علامه حلی، حسن، رجال، به کوشش محمد صادق بحرالعلوم، نجف، ۱۳۸۱ق /۱۹۶۱م.
(۱۳) علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت /بغداد، ۱۹۷۶م.
(۱۴) فقیهی، علی اصغر، تاریخ جامع قم، قم، حکمت.
(۱۵) قمی، حسن بن محمد، تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی قمی، به کوشش جلال الدین طهرانی، تهران، ۱۳۶۱ش.
(۱۶) قهپایی، عنایت الله، مجمع الرجال، قم، ۱۳۸۴ق.
(۱۷) کشی، رجال، اختیار طوسی، به کوشش مهدی رجایی، قم، ۱۴۰۴ق.
(۱۸) کلبی، هشام، نسب معدوالیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، ۱۴۰۸ق /۱۹۸۸م.
(۱۹) مسلم بن حجاج، صحیح، به کوشش محمد فؤاد عبدالباقی، استانبول، ۱۴۰۱ق /۱۹۸۱م.
(۲۰) مفید، محمد، «تصحیح الاعتقاد»، مصنفات الشیخ المفید، قم، ۱۳۷۱ش.
(۲۱) نجاشی، احمد، رجال، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق.
(۲۲) یاقوت، بلدان.
(۲۳) یحیی بن حسین، غایة الامانی، به کوشش سعید عبدالفتاح عاشور، قاهره، ۱۳۸۸ق /۱۹۶۸م.
مالک بن عامر از قبیله اشعریان اصالتاً یمنی و از اعراب قحطانی بود، علت نام گذاری آنان به اشعری این بود که نسب آنان به نبت بن ادد بن زید بن یشجب بن عریب بن زید بن کهلان معروف به اشعر می رسید. بعضی در علت نامگذاری این طایفه به اشعر گفته اند که جد آنان پر مو بوده است.
اشعر هفت پسر داشت که هر کدام سرسلسله قبیله ای شدند و همه را اشعری می گفتند. مراد از اشعریان در این مدخل نسل جماهر، یکی از فرزندان اشعر استدر منابع اسلامی، فضایل بسیاری به اشعریان پیش از اسلام نسبت داده شده و از جوانمردی و نیک خویی آن یاد شده است. به گفته این روایات اشعریان چنان بودند که گویی در اموال و املاک و منازل و دارایی خود با مردم سهیم بودند. ادعا شده گروهی از اینان در حمله ابرهه به کعبه شرکت داشته اند.
مالک بن عامر اشعری را اولین مسلمان از قبیله اشعریان دانسته اند، وی که جد اعلای اشعریان قم است، نخستین مهاجر این قوم به سوی پیامبر (ص)، جهت پذیرش اسلام بود. وی پس از اسلام آوردن به میان قوم خود بازگشت و چند سال بعد با اقوام خویش برای مرتبه دوم، به نزد پیامبر (ص) آمد.
wiki: مالک بن عامر اشعری