الاعلان بالتوبیخ لمن ذم التاریخ

wikijoo: الاعلان_بالتوبیخ_لمن_ذم_التاریخ

wikinoor: محمد بن عبد الرحمن سخاوی ، است که در قرن نهم هجری، به زبان عربی و با انگیزه احیای تاریخ، تالیف شده است.
مؤلف، با استفاده از شواهد و قرائن مورد قبول، لزوم علم تاریخ و نیاز مبرم به آن را اثبات کرده و به ابطال سخن کسانی که تاریخ را علمی غیر ضروری می دانند، پرداخته است. این کتاب، در میان کتب تاریخی اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و به مناسبت های گوناگون مورد استناد محققان و دانشمندان واقع گردیده است.
ساختار کتاب
مطالب کتاب، در ضمن سیزده عنوان مختلف تنظیم شده است.
گزارش محتوا
سخاوی، در آغاز کتاب، به جایگاه و اهمیت علم تاریخ پرداخته و اشتغال به فن تاریخ را برای علما از جلیل ترین قربات، بلکه از جمله علوم واجب می شمارد، سپس ترتیبی را که در کتاب، برای بیان مطالب لحاظ نموده، چنین بازگو می کند: ۱. تعریف تاریخ به حسب لغت؛ ۲. تعریف اصطلاحی تاریخ؛ ۳. موضوع تاریخ؛ ۴. فایده تاریخ؛ ۵. غایت علم تاریخ ؛ ۶. حکم تاریخ؛ ۷. آنچه از کتاب و سنت و... در مورد اهمیت تاریخ و حکم آن استنباط می شود؛ ۸. تقبیح کسانی که به ذم تاریخ پرداخته اند؛ ۹. شروط مورخ؛ ۱۰. ادخال تقویم هجری، شامل اولین کسی که امر به قرار دادن تاریخ کرد و... ؛ ۱۱. کتبی که در تاریخ تصنیف شده است؛ ۱۲. کسانی که مصنعاتی در تاریخ دارند؛ ۱۳. ائمه جرح و تعدیل در این زمینه. طبق آنچه مؤلف خود وعده کرده، نخست، به تعریف لغوی تاریخ پرداخته است و آن را در لغت، به معنی آگاهی دادن نسبت به وقت می داند و در تعریف اصطلاحی آن، می گوید: تاریخ، فنی است که در آن، از وقایع زمان از جهت تعیین و توقیت، بلکه از آنچه در جهان وجود دارد، بحث می شود. سخاوی ، موضوع تاریخ را انسان و زمان و فایده آن را معرفت امور همان گونه که اتفاق افتاده اند، می داند و آن را به دو گونه سندی و متنی تقسیم می کند و ضمن بیان مثال هایی برای هر کدام، از اهمیت تاریخ و نیاز مبرم به آن سخن می گوید. وی، غایت تاریخ را امیدواری به رضایت خدا می خواند.
← تاریخ انبیاء
...