فونون

فونون یک کوانتوم انرژی است (مقایسه شود با فوتون). به برانگیزشِ گردآمدیِ (collective excitation) اتم ها در یک ساختار بلوری فونون می گویند. یا به بیانی ساده تر، نوسان های هماهنگ همه ی ِ اتم ها در یک ساختار بلوری را فونون می گویند. در فیزیک کوانتومی برای بیان این نوسان اتم ها در شبکه بلور از مفهوم شبه ذره بهره می جویند که فونون نام دارد.
Neil W. Ashcroft, N. D. Mermin (1976). Solid State Physics , 1 edition, Brooks Cole. ISBN 978-0-03-083993-1 (Hardcover).
در فیزیک ماده چگال، فونون نقش بسیار مهمی دارد و بسیاری از خاصیتهای مواد جامد از جمله رسانایی گرمایی و رسانایی الکتریکی توسط فونون ها صورت می پذیرد.
فونون به عنوان شبه ذره یک بوزون است، یعنی از آمار بوز-اینشتین پیروی می کند.فونون در شبکه دارای یک مفهوم فضایی غیرجایگزیده می باشد.