[ویکی فقه] ابوطاهر طیب بن محمد، خُسروانی، از شاعران سده چهارم در دربار سامانیان است.
از زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست. به نوشته
عوفی در اوایل
قرن هفتم او از شاعران آل سامان بود که در دولت آنان به راحتی زیست ولی در پایان
عمر مبتلا به
بیماری شد. سوزنی سمرقندی، شاعر قرن ششم، نیز به رنج و بیماری خسروانی اشاره کرده است. در قرن دوازدهم، واله داغستانی او را
حکیم خسروانی خوانده و گفته است که ظاهرآ طبابت نیز می کرده است؛ اما، این سخن در جای دیگری ذکر نشده است. هدایت در
مجمع الفصحا او را
خراسانی ذکر کرده است.
شهرت اشعار خسروانی
از خسروانی حدود هفتاد بیت شعر باقی مانده است که به گفته
شمس قیس رازی در اوایل قرن هفتم، مضمون یک بیت را از
رودکی (متوفی ۳۲۹) گرفته بوده است. بیتی از او هم در رثای سه شاعر قرن چهارم، ابوالمَثَل بخاری و شاکر بخاری و جُلّاب بخاری ، نقل شده است که نشان می دهد خسروانی معاصر آنان، و پس از مرگ آنان زنده بوده است. رادویانی، نویسنده ترجمان البلاغه، در قرن پنجم، دو بیت از محمد عبده، شاعر اواخر قرن چهارم، آورده که وی در آن بیتی از خسروانی را تضمین کرده اما، عوفی ابیات مذکور را از
فردوسی دانسته است نه محمد عبده.
اسدی طوسی (متوفی ۴۶۵) ابیاتی از خسروانی را در لغت فرس شاهد آورده است که بیانگر
شهرت اشعار او در قرن پنجم است.
تصوف خسروانی
اشعار او، به همراه شعرهای شاعران معاصرش، در مجموعه ای به نام خرّمنامه نیز آمده است. به نوشته هرمان اته، در اشعار خسروانی
تصوف و مضامین وحدت وجودی دیده می شود؛ اما، این سخن درست به نظر نمی رسد و هیچ منبعی از تصوف خسروانی سخن نگفته است.
وفات
...
