دنی دیدرو

دُنی دیدرو (به فرانسوی: Denis Diderot)‏ (۵ اکتبر ۱۷۱۳ لانگر - ۳۱ ژوئیه ۱۷۸۴ پاریس) نویسنده و فیلسوف فرانسوی عصر روشنگری است.
ارسطو
باروخ اسپینوزا
جان لاک
ولتر
میگل د سروانتس
لورنس استرن
نیکولو ماکیاولی
ساموئل ریچاردسون
آیزاک نیوتن
لوکرتیوس
رنه دکارت
دنی دیدرو در ۵ اکتبر ۱۷۱۳ در لانگر فرانسه چشم به جهان گشود. پدرش در زمینه ساخت و فروش آلات برنده فعالیت داشت و در تجارت مردی موفق بود. دیدرو تحصیلات اولیه خود را نزد عالمان فرقه یسوعی طی کرد و در همین دوره بود که به مطالعه کتاب علاقه مند شد و در این میان آثار کلاسیکی مانند هوراس و هومر نزد او محبوبیتی خاص پیدا کرد. دیدرو در سال ۱۷۳۲ با اخذ درجه فوق لیسانس در رشته ادبیات و فلسفه از دانشگاه پاریس فارغ التحصیل شد و با اینکه پدرش او را به تحصیل در رشته پزشکی و حقوق توصیه می کرد او اکثر وقت خود را صرف مطالعه کتاب و تفریحات شبانه می کرد.با توقف حمایت های مالی پدر، دیدرو به ناچار در دفتر کار وکیلی به نام کلمان دوریس مشغول به کار شد و با گذشت دو سال کار در دفتر وکالت را رها و در یک کتابفروشی کار خود را آغاز کرد. پس از ۱۰ سال زندگی به سبک و سیاق خود در سال ۱۷۴۳ با آنه-آنتوانت دیدرو ازدواج کرد و برای تأمین مالی خانواده به ترجمه متون ادبی از زبان انگلیسی به فرانسه روی آورد.
پس از چندی زندگی مشترک آن ها طعم تلخی به خود گرفت که سرآغاز آن جمله ای بود که آنتوانت بر زبان آورد: «من کتابی را که در تعالی روح آدمی تأثیری نداشته باشد حاضر نیستم حتی لمس کنم»؛ و دیدرو در مقابل برای تغییر عقیده او تنها آثار ادبی سطح پایین را برایش می خواند. در خلال همین کش و قوس بود که دیدرو دل به بانوی دیگری به نام مادلن دو پوئیزیو باخت که نویسنده ای توانا بود و بهترین اثرش با نام شخصیت ها طی رابطه اش با دیدرو پدید آمد. در طول تمام این دوران او رابطه ای نامشروع با سوفی والاند داشت که تا پایان عمرش ادامه پیدا کرد و نامه های او به «سوفی» به عنوان مستندترین مدارک زندگی شخصی او به شمار می رود که حاوی اطلاعات مهمی دربارهٔ طرز تفکر شخصی و همچنین اندیشه های آن دوره است.
دیدرو که از اوایل دهه ۴۰ به عنوان مترجم کار خود را آغاز کرده بود در طول این دوران «دیکشنری پزشکی» رابرت جیمز و آثار متنوع دیگری را به زبان فرانسه برگرداند. در سال ۱۷۴۶ او کتابی فلسفی نگاشت که مجموعه ای از کلمات قصار و حکیمانه نیز به شمار می آید. تمام نسخه های این کتاب به واسطه عقاید ضدمسیحی آن به دست پارلمان پاریس سوزانده شد. دیدرو در سال ۱۷۴۹ در کتابی با عنوان نامه یک کور به طرح پرسشی دربارهٔ وجود خدا پرداخت و به همین دلیل سه ماه به زندان افتاد. در ژوئیه ۱۷۴۹ با پُر شدن زندان باستیل او را به زندان دیگر در وینسنس منتقل کردند. دیدرو در جایی می نویسد: «فاصله بین تعصب و بربریت گامی بیش نیست.»

دنی دیدرو (۵ اکتبر ۱۷۱۳–۳۱ ژوئیه ۱۷۸۴) فیلسوف فرانسوی و سردبیر اصلی پروژه تاریخی «L'Encyclopédie» بود.
• «از تعصب تا بربریت یک قدم فاصله است.» -> Essai sur le Mérite de la Vertu 1745
• «یک فیلسوف تابه حال هرگز یک روحانی را نکشته است، در حالیکه روحانیون فلاسفه زیادی را کشته اند.» -> Observations on the Drawing Up of Laws 1774
• «اختلالات یک جامعه هیچگاه ترسناکتر از وقتی نیستند که به بهانهٔ دین طرح واقعی خود را پنهان کرده باشند.» -> Observations on the Drawing Up of Laws 1774
• «شکاکیت اولین گام به سوی حقیقت است. باید در همه جا به کار گرفته شود، زیرا سنگ محک است.» -> The Anchor Book of French Quotations (1963) by Norbert Gutermam
• «خوشبخترین مردمان کسانی هستند که بیشترین خوشبختی را به دیگران می دهند.» -> As quoted in Happyology by Harald W. Tietze, p. 28