رولو می

رولو می (۱۹۰۹–۱۹۹۴) روان شناس آمریکایی بود که جزو نظریه پردازان اصلی در رویکرد انسان گرا و اگزیستانسیالیست به شخصیت محسوب می شود.
• «اتو رنکِ روان درمانگر در جایی گفته علت مشکلات همهٔ زنانی که به او مراجعه کرده اند، این بوده که همسران شان به اندازهٔ کافی خشن نبوده اند. به رغم ساده سازی بیش از اندازه این جمله، یک نکته افشاگرانه در آن است: کشت و کار عمیقانه سکس می تواند ما را چنان خودکامه و بی اعتنا به دیگران کند که نیروی - سادهٔ عمل جنسی نابود شود و زن لذت حیاتی و بنیادین دریافت، باربرداشتن و حمل را از دست بدهد. «گاز گرفتن عاشقانه» - لحظهٔ پرخاشجویی و تهاجم که معمولاً در لحظهٔ ارگاسم اتفاق می افتد ولی ممکن است در تمام طول عشق ورزی ناگزیر باشد - از لحاظ روان شناختی، کارکردی سازنده دارد و همان قدر که برای مرد پرمعناست، به همان اندازه و گاه بیشتر برای زن لذت بخش است. در اینجا حتی ذره ای هم برای بازگشت به روابط جنسی زمخت و بدوی چانه نمی زنم. دلم هم نمی خواهد مرد یا زن هنوز جوانی را که برداشت اش از خشونت، اصرار صرف بر خواسته هایش از شریک جنسی اش است، دلداری دهم. من واژهٔ خشونت را به معنای سالم آن به کار می برم یعنی ابراز وجودی که از قدرت سرچشمه می گیرد و نه از ضعف و پیوندی جدایی ناپذیر با حساسیت و مهربانی دارد.»• «در آموزه های سنت آگوستین، اِروس(eros) را نیرویی می دانند که انسان ها را به سوی خدا می کشاند. اِروس عبارت است از آرزوی یگانگی عارفانه که از تجربه مذهبی پیوستن به خدا یا به اصطلاح فروید، تجربهٔ «اقیانوسی» ناشی می شود. در عشق ورزیدن به سرنوشت خویش یا به قول نیچه «سرنوشتت را دوست بدار amor fati» نیز عنصری از اِروس نهفته است. منظورم از سرنوشت، بداقبالی های خاص یا اتفاقی مان نیست، بلکه سرنوشت به معنای پذیرش و تصدیق وضعیت متناهی و فانی انسان است که ما را در عین زیرکی و قدرت تا ابد با ضعف و مرگ روبرو کرده است.»• «قدرت عبارت است از بالقوگی و استعداد و بالقوگی به آینده اشاره دارد؛ چیزی است که باید محقق شود. آینده زمانی است که در آن به خود قول می دهیم. با خود پیمان می بندیم و خود را متمایز می کنیم. گفتهٔ نیچه که «انسان تنها حیوانی است که پیمان می بندد» با ظرفیت ما برای فرض کردن خود در آینده مرتبط است. ... نومیدی بسیاری از بیماران که به صورت افسردگی، یأس، احساس «من نمی توانم» و درماندگی مربوط به آن، بیان می شود، می توان از دیدگاه ناتوانی برای دیدن یا ساختن آینده هم مشاهده کرد.»• «آزادی و اراده شامل چشم پوشی از جبرگرایی نیست بلکه شامل رابطه ما با آن است. اسپینوزا نوشت: «آزادی، شناخت سرنوشت است.» انسان با ظرفیت و استعدادش برای درک جبرهای موجود و انتخاب نوع رابطه اش با آنچه برایش از پیش تعیین شده، متمایز می شود. او می تواند و باید انتخاب کند که چطور با سرنوشت اش از جمله مرگ، سالخوردگی، محدودیت های هوشی و شرطی شدن های ناگزیر موجود در پیشینه اش ارتباط برقرار کند،... آیا سرنوشت اش را خواهد پذیرفت، انکارش خواهد کرد، با آن خواهد جنگید، تصدیق اش خواهد کرد یا به آن تن در خواهد داد؟ همه این واژه ها حاوی عنصر اراده اند.»• «نقطه مقابل عشق، نفرت نیست، بلکه بیاحساسی ست. نقطه مقابل اراده، دودلی نیست، بلکه خود را با وقایع خاصی درگیر نکردن، بی اعتنا بودن و بی ارتباط ماندن با آن هاست.»• «اراده با رویارویی آغاز می شود، با یک «نه» آن هم زمانی که «آری» از پیش وجود دارد. خطر در تعبیر منفی والدین از این مرحله از تکامل است که به وسیلهٔ خشم بیش از اندازه شان نشان داده می شود و این برداشت نادرست که «نه» اصیل کودک، در واقع مخالفت با آن هاست؛ و در نتیجه کودک آن ها را مخالف رشد و استقلال خویش می بیند؛ و ممکن است به دلیل اتهام متقابلی که در برابر انتخاب هایش دریافت می کند وسوسه شود (و حتی تا حدودی تسلیم این وسوسه شود) که از اراده کردن منصرف شود... این همان ولع، خودشکنی و حسرت برای بازگشت به یگانگی نخستینی ست که در بزرگسالان روان نژند می بینیم.»• «هر فردی عاقل یا دیوانه، در قالب معنایی زندگی می کند که تا حدودی خودش آن را می سازد (به این معنا که فردی است) ولی آن را در درون موقعیتی که در تاریخ و زبان انسانی شریک است، می سازد. به همین دلیل است که زبان تا این حد مهم است: زبان محیطی ست که ما در آن قالب معنایی مان را می یابیم و شکل می دهیم، محیطی که در آن با سایر انسان ها شریک ایم. بینزونگر می گوید: «زبان ریشه روحی هر انسانی ست». بر همین اساس ما می گوییم تاریخ جسم فرهنگی هر انسانی ست. ... ما هرگز نمی توانیم قالب معنایی یک بیمار یا هر فرد دیگر را با کاملاً بیرون ماندن از این قالب درک کنیم. من باید بتوانم در معنای بیمارم شریک شوم ولی همزمان قالب معنایی خودم را حفظ کنم و در نتیجه ناگزیر و به حق، اعمالش را برایش تفسیر کنم: البته اغلب اعمالی را که در ارتباط با من انجام می دهد. این مسئله در مورد همهٔ انواع روابط انسانی صدق می کند: دوستی و عشق نیازمند شریک شدن در قالب معناییِ دیگری، بدون صرف نظر کردن از قالبِ خویش است.»• «اگر دیوهای مان را به دور افکنیم، باید خودمان را برای وداع با فرشتههایمان هم آماده کنیم. سرزندگی ما و ظرفیت گشودن آغوش مان بر روی قدرت اِروس، در دیوآسایی نهفته است. ... دیوآسایی را باید هدایت کرد و برایش بستر ساخت، این همان جایی است که خودآگاهی انسان بسیار اهمیت می یابد. در ابتدا دیوآسایی را همچون رانشی کور تجربه می کنیم. از این جهت غیرشخصی ست که از ما ابزاری برای طبیعت می سازد. یا مثل خشم به سوی اثبات کور خویشتن می راندمان و یا مثل سکس به سوی استیلای گونه انسانی با بارور کردن زن. وقتی خشمگینم، دیگر اهمیتی ندارد که من کیستم یا شما کیستید؛ فقط می خواهم بتازم و نابودتان کنم. وقتی مردی در وضعیت تحریک شدید جنسی ست فقط می خواهد با زن بخوابد بدون توجه به اینکه آن زن کیست؛ ولی خودآگاهی، دیوآسایی را انسجام می بخشد و آن را انسانی می کند. هدف روان درمانی هم همین است.»• «: اگر این واقعیت را تجربه کنم که آرزوهای من صرفاً رانشی کور به سوی کسی یا چیزی نیست، که این منم که در این دنیا یعنی جایی که لمس، تغذیه، لذت جنسی و ارتباط میان من و دیگران ممکن است، مستقر شده ام، پس کم کم باید ببینم برای این آرزوها چه کار می توانم بکنم. این دستیابی به بصیرت یا «بینش درونی» را برایم امکان پذیر می سازد، به این معنا که دنیا و دیگران را در ارتباط با خودم می بینم. پس پیوند قبلی با آرزوهایی که واپس رانده شده اند چون یا نمی توانستم برآورده نشدن شان را تحمل کنم و یا جبرا به سوی ارضای کور آن ها رانده می شدم، جای خود را به این واقعیت می دهد که من در این روابط مرتبط با لذت، عشق، زیبایی و اطمینان دخیل ام. پس این امکان را دارم که رفتار خودم را تغییر دهم تا امکان برآورده شدن آرزوهایم را بیشتر کنم.»• «انسان هویت خود را در قصدمندی و اراده تجربه می کند. «من» آن منِ «من می توانم» است. دکارت در جملهٔ مشهور «من فکر می کنم، پس هستم» اشتباه کرده، زیرا هویت، حاصل تفکر و عقلانی گری نیست. فرمول دکارت، مهم ترین متغیر را کنار گذاشته؛ او از روی فکر به هویت جست زده در حالی که آنچه در اصل اتفاق می افتد متغیر بینابینی «من می توانم» است. کی یرکگور به همین ترتیب، راه حل بیش از حد ساده شده و عقلانی گرای هگل را که می گوید «بالقوگی به فعلیت منجر می شود» به سخره می گیرد وقتی می گوید بالقوگی به فعلیت منجر می شود ولی متغیر بینابینی اش اضطراب است. می توانیم اینگونه بیانش کنیم که «بالقوگی به صورت چیزی متعلق به من تجربه می شود - قدرتِ من، پرسشِ من - و اینکه به فعلیت منجر شود یا نه، تا حدود زیادی به من بستگی دارد: اینکه کجا عمل کنم و کجا مکث.» آنچه در تجربه انسانی روی می دهد این است: «من دریافت می کنم، من می توانم، من اراده می کنم، من هستم.» و «من می توانم» و «من اراده می کنم»، تجربیات لازم برای هویتند. این مسئله ما را از این موضع توجیه ناپذیر در درمان که بیمار اول حس هویت پیدا می کند و بعد عمل می کند، می رهانَد. برعکس، او هویت را حین عمل یا دست کم در امکان انجام عمل تجربه می کند.»• «در وضعیت بیگانه وار کنونی در رسانه های ارتباط جمعی، هر شهروند معمولی یک دوجین شخصیت تلویزیونی می شناسد که هر بعداز ظهر لبخندزنان به اتاق نشیمنش می آیند، ولی خودش هرگز شناخته نمی شود. در این وضعیت از خودبیگانگی و گمنامی که تحمل اش برای هر کسی دردناک است، یک انسان به راحتی می تواند خیال پردازی هایی داشته باشد که به ناهنجاری واقعی پهلو می زند. خلق و خوی فرد گمنام این است که اگر نمی توانم بر کسی تأثیر بگذارم یا لمسش کنم، دست کم می توانم تو را با احساسی شوکه کنم، به وسیلهٔ جراحت و درد، شور و اندوهی را به تو تحمیل کنم؛ دست کم باید مطمئن شوم که هر دو ما چیزی احساس می کنیم و باید وادارت کنم مرا ببینی و بدانی من هم اینجا هستم! بسا کودک و نوجوانی که با رفتار ویرانگر، یک گروه را واداشته بشناسندش و با اینکه مقصر شناخته شده، دست کم مورد توجه جمع قرار گرفته است. فعالانه مورد نفرت واقع شدن تقریباً به همان اندازهٔ فعالانه مورد علاقه بودن خوب است؛ زیرا وضعیت تحمل ناپذیر گمنامی و تنهایی را درهم می شکند.»• «هایدگر یک حکایت قدیمی از محبت (Care) را نقل قول می کند که گوته هم در پایان فاوست آورده است: «یک بار وقتی "محبت" از رودی عبور می کرد، توده ای گل رس دید؛ متفکرانه تکه ای برداشت و شروع کرد به شکل دادن آن. همان طور که داشت به آنچه ساخته بود، فکر می کرد، به ژوپیتر برخورد. "محبت" از او خواست در مخلوقش روح بدمد و ژوپیتر با خوشحالی پذیرفت. ولی وقتی "محبت" خواست نام خویش را به آن ارزانی کند، ژوپیتر مانعش شد و خواست نام خود را بر آن نهد. همین طور که "محبت" و ژوپیتر مشغول جروبحث بودند، زمین برخاست و مدعی شد که باید نا او را بر آن مخلوق بگذارند. زیرا "محبت" با بخشی از تن او، این موجود را ساخته است. این سه از ساتورن خواستند میانشان حکمیت کند و او این تصمیم را گرفت که به نظر عادلانه می آمد: از آنجا که تو، ژوپیتر، به او روح بخشیده ای، روحش را هنگام مرگش دریافت خواهی کرد؛ و از آنجا که تو، زمین، به او جسم بخشیده ای، جسمش به تو خواهد رسید. ولی از آنجا که "محبت" پیش از همه به او شکل داده، تا زمانی که این مخلوق زنده است، به "محبت" تعلق خواهد داشت؛ و از آنجا که بحثی درباره ی نام او میان شما درگرفته، اجازه دهید او را «انسان homo» بنامیم چرا که از humus (زمین) ساخته شده است.» »

wikiquote: رولو_می

دانشنامه عمومی

نقل قول ها