حسین معصومی همدانی

حسین معصومی همدانی (زادهٔ ۲ آذر ۱۳۲۷، همدان) مدرس ادبیات فارسی، تاریخ ریاضیات، تاریخ علم و فلسفهٔ علم در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و دانشگاه صنعتی شریف و نیز عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. وی همچنین مدتی مدیریت گروه زبان و رایانهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی را برعهده داشت. او فرزند ملاعلی معصومی همدانی است.
ترجمه کتاب جزء و کل نوشته ورنر کارل هایزنبرگ
مردمشناسی هنر (ترجمه)
ترجمه کتاب فلسفه علوم طبیعی نوشته کارل همپل
زندگی نامه علمی دانشمندان اسلامی (ویراستار و سرپرست)
ترجمه کتاب شان علم نوشته کارل فریدریش فون وایتزکر
خاکستر ناتمام
ایرانی ها چه رؤیائی در سر دارند؟ (ترجمه)
ترمودینامیک تعادل (ترجمه)
نسبیت:خاص، عام، کیهان شناختی (ترجمه)
مقالاتی در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
مقالاتی در دانشنامه جهان اسلام
مقالاتی در نشر دانش
مقالاتی در معارف
مقالاتی در تحقیقات اسلامی
مقالاتی در کیهان فرهنگی
تاریخ علم در چهار قرن اخیر در ایران (در مجموعه Aspects of Islamic Civilization از انتشارات یونسکو)
ترجمهٔ کتاب نظریهٔ کوانتومی نوشتهٔ جان پاکینگ هُرن
معصومی همدانی درجهٔ کارشناسی مهندسی برق را در سال ۱۳۵۱ از دانشگاه صنعتی آریامهر (بعدها دانشگاه صنعتی شریف) دریافت کرد و در سال ۱۳۸۵ در رشتهٔ تاریخ علم از دانشگاه پاریس ۷ فارغ التحصیل شد. رسالهٔ دکتری او دربارهٔ ابن هیثم است. استاد راهنمای او رشدی راشد بود.
معصومی همدانی مدتی در مرکز نشر دانشگاهی کار کرده است ولی پس از چند سال با آن سازمان «قطع رابطه» کرد. احمد سمیعی، سردبیر فصلنامهٔ نشر دانش (وابسته به مرکز نشر دانشگاهی)، معصومی همدانی را «دارای نبوغ در عرصه های متعدد و متنوع علمی و ادبی و فرهنگی» دانسته است.
وی یکی از ۱۲۵ نفر از استادان دانشگاه صنعتی شریف بود که طی بیانیه ای در روز ۵ خرداد ۱۳۸۸، خواستار تبلور عقلانیت در مدیریت کشور و مشارکت فعال در انتخابات شدند. در این بیانیه از خارج کردن تدریجی متخصصان باتجربه از دایرهٔ تصمیم گیری، تکیه بر شعارهای عوام پسند نظیر مبارزه با مافیا و مظلوم نمایی با وجود در اختیار داشتن تمام ابزار قدرت، تحقیر مردم و سعی در تطمیع آنان به نام عدالت طلبی از خزانهٔ ملی، شکستن حرمت بزرگان و اندیشمندان و همچنین سوءاستفاده از احساسات پاک دینی و عدالت طلبانهٔ مردم در جهت فعال کردن شکاف های فرهنگی و طبقاتی، با ایجاد تضاد و تفرقه در سطح ملی و… انتقاد شده بود.

حسین معصومی همدانی (۱۹۴۸) پژوهشگر، مترجم و مؤلف ایرانی در حوزه های گوناگون علمی، فلسفی و ادبی.
• «باید بگویم تمام خانوادهٔ من عالمان دین نبوده اند. در میان آن ها جز پدرم و برخی اجداد مادری، کسی اهل علم نبوده است. غالباً کشاورز و یا تاجر بوده اند؛ بنابراین به هیچ نوع اشرافیتی تعلق ندارم، حتی به اشرافیت روحانی. تنها آرزو دارم که به نوعی دیگر از اشرافیت متعلق باشم؛ اشرافیت فکری. اگر کوششی کرده ام، تنها برای حفظ این نوع اشرافیت بوده است. در عصر حاضر هر نوع اشرافیتی محکوم به فناست و باید به تاریخ بپیوندد. به اعتقاد من باید تنها اشرافیت فکری بماند.»