کلمه جو
صفحه اصلی

دشمن مردم

دانشنامه عمومی

دشمن مردم (به نروژی: En folkefiende) یکی از شاهکارهای هنریک ایبسن، نویسنده نروژی، است که بیش از دیگر آثار او مورد توجه و بحث و گفتگو قرار گرفته است.
نمایشنامه «دشمن مردم» را علیرضا ثنائی به فارسی ترجمه کرده است و شرکت انتشارتی «علمی و فرهنگی» آن را درقطع رقعی و در ۲۰۰۰ جلد (برای بار دوم) به چاپ رسانده است.
این کتاب با ترجمه میرمجید عمرانی از متن نروژی به فارسی برگردانده شده است. (انتشارات دنیای نو)
قهرمان این نمایشنامه دکتر توماس استوکمان است که خصیصه های اخلاقی و عقاید او دربارهٔ مسائل اجتماعی، اخلاق و افکار خود نویسنده را به یاد می آورد. وی مامور کنترل بهداشت حمام های عمومی است که برادرش پتر استوکمان، شهردار محل، در حال بر پا کردن آنهاست و از این جهت زندگی آسوده ای دارد. اما ناگهان پی می برد که آب حمام و شهر آلوده است و سلامت مردم شهر و مسافران آن را تهدید می کند. می خواهد مردم را به وسیلهٔ روزنامه از این حقیقت آگاه سازد، ولی گردانندگان امور شهر او را با نیرنگ از این کار باز می دارند. دکتر استوکمان می کوشد در انجمنی که از مردم شهر فراهم کرده است، آن ها را از خطر آب های آلودهٔ شهر بر حذر دارد ولی از آن جا نیز محکوم و شکست خورده بیرون می آید و مردم به اتفاق آراء به او نام «دشمن مردم» می دهند و چنان عرصه را بر او تنگ می کنند که راهی جز جلای وطن ندارد. «دشمن مردم» تصمیم می گیرد مردم را با بدبختی هایشان رها کند و از شهر و دیار خویش برود. اما پس از واقعه ای بر آن می شود که در زادگاه خود بماند و به تنهایی پیکار کند، زیرا به عقیده او «قوی ترین مرد جهان کسی است که تنهاتر باشد».
در دشمن مردم دو برادر مقابل یکدیگر می ایستند. دکتر استوکمان که از حقیقت دفاع می کند و شهردار شهر برادرش که تکیه بر واقعیت دارد. اختلاف نظر آن ها دربارهٔ حمام های عمومی شهر است. حمامی که شهر کوچک آن ها را در قیاس با شهرهای اطراف منطقه در موقعیت ویژه ای قرار داده است که همین موضوع نوید درآمدزایی قابل توجهی را برای شهر و ساکنانش می دهد. این تضاد حاصل ساختار جدید اقتصادی عصر جدید است. ساختاری که سبب توسعه است، ولی هم زمان چیزهای ارزشمندی را نیز نابود می سازد. نقد لیبرالیسم یکی از مضامین دیگر این نمایشنامه است.

دانشنامه آزاد فارسی

دشمن مردم (سینما). دشمن مردم (سینما)(Public Enemy)
فیلم گانگستری تولید ۱۹۳۱ امریکا، به کارگردانی ویلیام ولمن (۱۸۹۶ـ ۱۹۷۵). این فیلم داستان اوج و سقوط آدمی شرور است که کارگردان آن را با استادی و با نوعی داوری ِ اخلاقیِ تلویحی و معنی دار بازمی گوید. کارگردان، جیمز کاگنی را در قالب شخص تبهکار به مردم شناساند و معیاری را برای انتخاب این گونه فیلم پدید آورد. از صحنه های به یادماندنی آن جایی است که جیمز کاگنی سرِ صبحانه گریپ فروتی را به صورت دوست دخترش می فشارد.

دشمن مردم (نمایش نامه). دشمن مردم (نمایش نامه)(En folkefiende)
نمایش نامه ای از هنریک ایبسن، به زبان نروژی، نوشته شده در ۱۸۸۲. دکتر استوکمان، در شهری کنار چشمه های آب معدنی اقامت می گزیند. شهردار این شهر که آینده ای درخشان دارد، برادر اوست. دکتر می کوشد با استفاده از شرایط اقتصادی خوبی که این شهر دارد، خود و خانواده اش را به رفاه برساند، اما درپی آزمایشی درمی یابد که آب چشمه ها آلوده است. میان او، که بنا دارد این حقیقت را به صدای بلند برای مردم فاش کند، و همسر و برادر و سیاستمداران و همۀ مردم شهر نزاع درمی گیرد. دکتر در جمعی که شعاردهندگان آن او را «دشمن مردم» خطاب می کنند، آشکارا از بحث اصلی دور می شود و دعوای شهر را به بحثی دربارۀ تمدن و دروغ های آن می کشاند. حال که همگان با او که دشمن مردم خوانده می شود، دشمن شده اند، او نخست تصمیم می گیرد به امریکا مهاجرت کند، اما نظرش عوض می شود و در زادگاه خود می ماند چون بر این عقیده است که تنهاترین آدمیان، قدرتمندترین آن هاست. دشمن مردم جنجالی ترین نمایش نامۀ نویسنده ای است که به نویسندۀ تناقض ها آوازه دارد.

نقل قول ها

دشمن مردم (فیلم ۱۹۳۱). دشمن مردم (به انگلیسی: Public Enemy) نام فیلم گنگستری سیاه و سفیدی است.


کلمات دیگر: