غیث النفع فی القراءات السبع

wikinoor: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم استناد می جود که حضرت فرموده اند: «ان هذا القرآن انزل علی سبعة احرف فاقرؤا ما تیسر منه». در ادامه به برخی اقوال در تفسیر این حروف هفت گانه اشاره می کند و معتقد است مراد از «احرف» در حدیث نبوی، «اوجه» می باشد؛ یعنی قرآن بر هفت وجه از لغت عرب نازل شده است کمااینکه در آیه «و من الناس من یعبدالله علی حرف» از حروف، وجه اراده شده است، ازاین رو پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم این وجوه مختلف قرائت و تغایر لغات را «احرف» نامیده است. سپس به حکمت نزول قرآن بر این حروف هفت گانه اشاره کرد می نویسد: حکمت نزول طبق حروف هفت گانه در تخفیف و آسان گیری ای است که نسبت به تکلم امت اسلامی به کتاب آسمانی شان اعمال شده است. چنانکه بدین حکمت در حدیث منقول از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم تصریح شده که فرمودند: «ان ربی ارسل الی ان اقرا القرآن علی حرف واحد فرددت الیه ان هون علی امتی و لم یزل یردد حتی بلغ سبعة احرف» و این بدان جهت است که پیامبر اسلام برای تمام بشریت مبعوث شده که زبان ایشان با یکدیگر نهایت اختلاف را دارند و اگر همه به قرائت قرآن تنها با یک لغت مکلف می شدند بر ایشان بسیار دشوار می بود. در ادامه به بحث از تواتر این قرائات پرداخته و آرائی را در این زمینه نقل کرده است. درباره حکم قرائت به قرائات شان و نیز نماز خواندن با این قرائت ها نیز مطالبی را بیان داشته است. سپس به بیان شرایط مقرئ (کسی که قرائت از او اخذ می شود)، آداب او و غیره پرداخته شده است. مبحث ابدال ، اماله ، ادغام ، تنوین، اخفاء، از جمله مباحث مهم این کتاب به شمار می روند.
ساختار کتاب
کتاب با مقدمه مؤلف درباره فضیلت قرائت قرآن و نیز حدیث «احرف سبعه» آغاز می شود. بابی به استعاذه و بابی دیگر به بسمله اختصاص یافته است. سپس وارد بحث قرائت ها در سور قرآن کریم شده است و در هر سوره قرائت های گوناگون را متذکر شده است. در بیان قرائت ها در سوره فاتحه الکتاب بحثی را به بسم الله الرحمن الرحیم اختصاص داده که آیا بسمله آیه ای مستقل است، یا جزئی از آیه ابتدائی سوره فاتحه یا هر سوره دیگری است؟ در بخش قرائت های موجود در سور مختلف به مباحث ابدال، اماله، اخفاء و اشباع و غیره پرداخته و در پایان بحثی درباره روش و آداب ختم قرآن کریم ارائه شده است.
نسخه شناسی
این کتاب با تحقیق و پژوهش احمد محمود عبد السمیع الشافعی الحفیان در قطع وزیری با جلد گالینگور در یک مجلد که مشتمل ۶۸۸ صفحه است توسط دار الکتب العلمیه، بیروت برای اولین بار در سال ۱۴۲۵ ه- ۲۰۰۴ م به چاپ رسیده است.