کلئوپاتر

کلئوپاتر. [ کْل ِ / ک ِ ل ِ ءُ ] (اِخ ) نام هفت ملکه ٔ مصر که مشهورترین آنان کلئوپاتر هفتم است . وی در 69 ق .م متولد شد و در سالهای 51 تا 30 ق .م ملکه بود و با زیبائیش سزار و سپس انتوان را شیفته ٔ خود گردانید. او پس از شکست انتوان در اکتیو به وسیله ٔ نیش افعی خود را کشت . (ارلاروس ). صاحب انجمن آرا و آنندراج در ذیل «کلیاپتره » آرند: ازاولاد بطالسه ٔ مصر بوده ، اجداد او بعد از اسکندر در مصر پادشاهی نموده اند. پدر او التیس چون بمرد، وی پانزده ساله بود و جولیس قیصر روم عاشق او گردیده بعد از فوت برادر کلیاپتره ، بطلمیوس کلیاپتره را پادشاه مصر کرد و به عشقبازی او مدتی در مصر بماند و انتانی از جانب او در ایتالیا حاکم بود. بعد از قتل قیصر انتانی پادشاه روم شد و برای نظم شامات نزدیک به مصر آمد و هوای کلیاپتره در سر گرفته قصد دیدار او داشت زیرا که در آن عهد جمال و کمال کلیاپتره مشهور آفاق بوده و زبان پارسی و عربی و سریانی و ترکی و قرق و لاتین فراگرفته به شانزده زبان تکلم می کرده و در فنون حکمت تألیفات داشته و در جمال از یوسف مصری پیش بوده . چون انتانی او را بدید واله و گرفتار او شده با یکدیگر مهربان شدند. مدت دو سال در اسکندریه بسر بردندو در آن وقت وی بیست و پنج ساله بود و به سبب غلبه ٔعشق امر پادشاهی انتانی اختلاف یافت و اغطس امپراطورشد و انتانی را مستأصل نمود و در محاربه به هزیمت رفت و خود را به اسکندریه رسانید واز «سیزر» یعنی قیصر اندیشناک بود و او عزیمت مصر کرد و انتانی از کلیاپتره بدگمان شده خود را بکشت و کلیاپتره از حیات خود امید بریده و به حصنی رفته که مقبره ای حصین و مرتفع بوده چندانکه امرا و امنای قیصر به استمالت او آمدند و تصریح کردند که اگر به رغبت به ملاقات قیصر نیایی به عنف و سپاه این حصن را ویران کرده ترا به نزد او خواهیم برد. وی زنی عاقله بود و صدق این مقال معلوم داشت ، اظهار بشاشت و شکرگزاری نموده مقرر شد که انتانی را ملوکانه دفن نمایند و وی به نزدیک قیصر باز گردد و دمساز شود. پس مراجعت کرده ماری که برای چنین روز پرورده بود آورده بازوی سیمین خود را بر دم آن مار نهاده به محض گزیدن جان بداد. به حکم قیصر او رادر پهلوی انتانی دفن کردند و در آن وقت سی ونه سال از عمر او و بیست و سه سال از مدت پادشاهیش گذشته بودو سلطنت بطالسه ٔ مصر بدو انقراض یافت و ذکر جمالش در دفترها بماند. (انجمن آرا) (آنندراج ) :
آنچه اندر مصر و یونان شهره است
عشق انتانی و کلیاپتره است .

مؤلف انجمن آرا.

آخرین ملکه ٔ مصر از خاندان بطلمیوس های مصر که انتیونی سردار معروف روم گرفتار عشق او شد و روم وکشورگشایی و خویشتن را از یاد برد و بناچار اکتاویوس سردار دیگر روم برای جبران خطای همکار خود رهسپار مصر شد و در سال 30 ق .م . به سلطنت کلئوپاتر خاتمه داد. و سپس به روم بازگشت و امپراطور شد و در 27 ق .م . عنوان اگستوس پیدا کرد. (از فرهنگ ایران باستان ص 301) تعریب آن قلوفطر است (از حاشیه ٔ مجمل التواریخ و القصص ص 127). گاه در تاریخ از او به «المراءة» تعبیر کنند و رجوع به اسرائیل اسقف در همین لغت نامه شود. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).