کاربندی

قسمت حد فاصل بین طرح چهار ضلعی تا جایی که ساقه گنبد از آنجا شروع می شود، در صورتی که از تقاطع قوس های فرعی به وجود آید، کاربندی گویند.
یک سری سمبوسه (مثلث منحنی الاضلاعی که بالاترین قسمت کاربندی را تشکیل می دهند .)
یک یا چند ردیف شاپرک (چهار ضلعی منحنی الاضلاع) که قسمت های میانی را درست می کنند.
ک سری پا باریک (چهار ضلعی های انتهایی که به پا طاق منتهی می شوند .)
به عبارت دیگر کاربندی سازی، نوعی پوشش است متشکل از لنگه طاق هایی با قوس معین که تحت قواعدی هندسی همدیگر را قطع می کنند و قواره اصلی پوشش را به وجود می آورند. کاربندیها، متشکل ازباریکه ها یا لنگه طاق هایی هستند که از تقاطعشان، استخوان بندی پوشش برای سقف به وجود می آید و اکثر مواقع به صورت اسکلت پوشش دوم و کوتاه تر نسبت به سقف اصلی هستند و گاهی به عنوان سقف اصلی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
نمونه کامل کاربندی را در قرن چهارم هجری در گنبد مقصوره مسجد جامع نایین می بینیم. در سده سوم هجری در مسجد جامع شیراز به نمونه ای بر می خوریم که اگرچه کاربندی نیست ولی شباهت کاملی به کاربندی دارد و مقدمه ای است برای آغاز کاربندی.
فرم پتکانه (طاق بندی) را هم که پیش درآمدی بر آغاز کاربندی است در سده سوم هجری در مقبره امیر اسماعیل سامانی در بخارا می بینیم. از نمونه های کاربندی در سده پنجم می توان کاربندی شبستان شرقی گنبد خواجه نظام الملک در مسجد جامع اصفهان را نام برد.