محمدافضل خان

محمدافضل خان (زاده ۱۸۱۱ - درگذشته ۷ اکتبر ۱۸۶۷) از سال ۱۸۶۵ تا ۱۸۶۷ میلادی فرمانروای افغانستان بود.
ولوالجی، اسدالله: پیشینهٔ اداره و انتخابات در افغانستان. ۱۳۷۸؟
صدیقی هروی، جلال الدین، رجال تاریخی و سیاسی افغانستان. در نشریه: «وحید»، نیمه دوم مهر ۱۳۵۷ - شماره ۲۴۲. (از صفحه ۴۳ تا ۴۸).
متولی، عبدالله: روابط امرای افغان و خان نشین بخارا. در نشریه «مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز». زمستان ۱۳۷۲ - شماره ۳۲. (از صفحه ۲۲۳ تا ۲۳۴).
محمدافضل خان که فرزند دوست محمدخان بود سه سال پس از مرگ پدرش، قدرت را از دست برادر خود، شیرعلی شاه، گرفت. محمدافضل خان اما یک سال بعد درگذشت و پس از او محمداعظم خان به امیری افغانستان رسید.
محمدافضل خان پشتون بود و به قبیله بارکزی تعلق داشت.
افضل خان در سال ۱۸۶۶ م بعد از جنگ با امیر شیر علی خان، به کابل دست یافت و در آنجا مدتی کم یعنی فقط یک سال حکومت کرد. و چون افضل خان از متحدان انگلیس بود، حکومت او فوراً طرف توجه انگلیس قرار گرفت و نماینده انگلیس در کابل مستقر گردید. وی دارای فرزندی به نام محمد حسن افضل بود که به خاطر تمیلات جنسی زیاد او را محمد حشر می نامیدند.وی توسط امیر علی اولاد زاد محاکمه و مقطوع النسل شد.

محمّد اَفْضَل خان (۱۲۳۰ـ کابل ۱۲۸۴ق)
پادشاه افغانستان (۱۲۸۳ـ۱۲۸۴ق) از سلسلۀ بارکزایی (محمدزایی)، فرزند ارشد دوست محمد خان. به هنگام پادشاهی پدر، حکومت ناحیۀ زرمت را در اختیار داشت و در جنگ های پدرش برضد سیک ها شرکت کرد. در جریان حملۀ انگلیسی ها به افغانستان (۱۲۵۵ـ۱۲۵۶ق) از آنان شکست خورد، اما به مبارزات خویش ادامه داد و پس از آن که پدرش تسلیم انگلیسی ها شد، او نیز از مبارزه دست کشید. وی در دورۀ دوم سلطنت پدرش حاکم ترکستان افغانی یا مزار شریف شد. پس از مرگ پدرش در ۱۲۷۹ق به مخالفت با سلطنت برادرش، امیرشیرعلی خان، برخاست و با کمک سایر مخالفان در ۱۲۸۳ق در کابل به سلطنت نشست. وی یک سال و پنج ماه پس از جلوس بر تخت سلطنت، در جمادی الثانی ۱۲۸۴ق بر اثر وبا درگذشت و برادرش، محمد اعظم خان، جانشین او شد. دوران کوتاه سلطنت وی غالباً به جنگ و ستیز با امیرشیرعلی خان گذشت.