ابوالفتح خان بختیاری

ابوالفتح خان بختیاری، یکی از خوانین ایل بختیاری بود، که پس از ائتلاف با کریم خان زند و علی مردان خان، یکی از میراث داران حکومت نادرشاه شد. با توافق کریم خان زند و علیمردان خان چهارلنگ باهم، وی به حکومت اصفهان رسید و پیش از شورش(کودتا) کریم خان زند علیه علیمردان خان، توسط علیمردان خان کشته شد.
نامه های طبیب نادرشاه، ترجمه علی اصغر حریری، به کوشش حبیب یغمائی، تهران ۱۳۴۰
بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران، تهران، ۱۳۵۷،
پری، جان ر، کریم خان زند، ترجمه علی محمد ساکی، تهران ۱۳۶۵،
عبدالرزاق بیک، تجربة الاحرار و تسلیةالاحرار، به کوشش حسن قاضی طباطبائی، تبریز، ۱۳۵۰
رستم الحکما، محمد هاشم آصف، رستم التواریخ، به کوشش محمد مشیری، تهران، ۱۳۴۸
ساکی، علی محمد، تعلیقات بر کریم خان زند
گلستانه، ابوالحسن بن محمد امین، مجمل التواریخ، به کوشش محمد تقی مدرس رضوی، تهران، ۱۳۴۴
مروی، محمدکاظم، عالم آرای نادری، به کوشش محمد امین ریاحی، تهران. ۱۳۶۴
میرزامحمد رضی، زینه التواریخ، نسخه خطی آستان قدس، شم۴۷۹۸
نامی، میرزا محمد صادق، تاریخ گیتی گشا، به کوشش سعید نفیسی، تهران. ۱۳۶۳
بازن،نامه های بازن
حین میرک، ریاض الفردوس خانی
تذکره شاه قطب الدین
آذر بیگدلی،آتشکده
جنه الاخبار
بذلیسی،شرفنامه
==ابوالفتح خان بختیاری یکی از بزرگان و نجیب زادگان ایل بختیاری بودند که پس از مرگ نادر توسط ابراهیم شاه حاکم اصفهان گردید و سپس در زمان شاهرخ میرزا نیز در این منصب ابقاء گردید. اما طولی نکشید که پس از فروپاشی حکومت نادرشاه و جدال بازماندگان برسر قدرت.سرداران نادر سراز چنبره اطاعت جانشینان وی برداشته و هرکدام در منطقه و یا زادگاه خویش شورشی راه انداختند و برمنطقه خویش فرامان راندند. از جمله سرداران نادر. علیمردان خان و کریم خان زند بودند که با هم متحد شدند و اصفهان را بتصرف خود دراوردند. ابوالفتح خان نیز که حاکم اصفهان بود ابتدا به مقابله با آن ها برخواست اما با تصرف اصفهان با دوسردار لرتبار همراه شد و اتحاد سه گانه را تشکیل دادند این سه سردار لر تبار ابتدا با هم سوگند وفاداری نمودند. اما طولی نکشید که علیمردان خان بد عهدی نمود و ابوالفتح خان را بقتل آورد و بنای بد رفتاری و بد سلوکی را با مردم در پیش گرفت و به همین علت توسط کریم خان ضلع سوم مثلث اتحاد کشته گشت. ابوالفتح خان یکی از نجیب زادگان ایل بختیاری بودن و پدران و نیاکان وی از ابتدای حکومت صفویه بربختیاری فرمانراوی داشتند. منابع دوران زندیه و افشاریه از ابوالفتح خان به نیکی یاد کرده اند.
در ۱۱۴۵ ق که نادر شاه به سبب بروز شورش و قتل حاکم بختیاری، به سرزمین آنان لشکر کشید، منابع از ابوالفتح خان (که اصالتا از نسل شیخ زاهد گیلانی مرشد شیخ صفی الدین اردبیلی بود) در مقام یکی از رؤسای ایل بختیاری یاد کرده اند، که به اطاعت از نادر گردن نهاد.
نادر شاه نیز او و برخی از بزرگان بختیاری را به مقام یساولی خود برگزید؛ آنگاه حدود ۳۰۰۰ نفر از بختیاری ها را که بیش تر هفت لنگ بودند را به خراسان کوچاند و در منطقه جام سکنی داد.

ابوالفتح خان بختیاری (قرن ۱۲ق)
از خوانین و رؤسای طایفۀ بختیاری هفت لنگ و از احفاد شیخ زاهد گیلانی. پس از کشته شدن نادر شاه (۱۱۶۰ق) و جانشینی علی قلی خان (عادل شاه )، از طرف ابراهیم خان برادر وی ، حاکم اصفهان شد. پس از برکناری عادل شاه و حکومت شاهرخ افشار، ابوالفتح خان در مقام خود ابقا شد و قدرت او روز به روز افزایش یافت و این سبب حسادت علی مردان خان بختیاری گردید. علی مردان خان با لشکری از طوایف بختیاری به قصد جنگ به جانب اصفهان رفت . ابوالفتح خان از نقشۀ او آگاه شد و برای مقابله با وی با سپاه بزرگی از اصفهان بیرون رفت و در مورچه خورت با علی مردان خان روبرو شد. در این درگیری علی مردان خان شکست خورد و به گلپایگان رفت و با کریم خان زند سازش کرد. پس در ۱۱۶۳ق، با همراهی کریم خان زند، به جنگ ابوالفتح خان رفت. در نتیجه ابوالفتح خان شکست خورد و سپاهیان او فرار کردند. او نیز به ناچار داخل شهر اصفهان رفت و پناه گرفت . آنان ، نخست شهر را محاصره کردند ولی سرانجام به شهر حمله کردند. ابوالفتح خان که ادامۀ آن وضعیت را صلاح نمی دانست با آنان سازش کرد. هر سه سردار توافق کردند تا شخصی به نام میرزا تراب را که نوۀ دختری شاه سلطان حسین صفوی بود، به نام شاه اسماعیل سوم ، به پادشاهی رسانند و حمایتش کنند. سپس علی مردان خان را به عنوان نایب السلطنه تعیین کردند، ابوالفتح خان نیز حاکم اصفهان شد و کریم خان زند مسئولیت سرداری و کشورگشایی را به عهده گرفت . آن ها عهد بستند که فراتر از وظایف خود عمل نکنند. علی مردان خان عهدشکنی کرد و برای تصرف فارس حرکت نمود و ابوالفتح خان را کور کرد و کشت .