نبرد زاما

نبرد زاما (انگلیسی: Battle of Zama) مبارزه ای است که در ۱۹ اکتبر ۲۰۲ قبل از میلاد درگرفت و به عنوان پایان دومین جنگ کارتاژ شناخته می شود، لژیون های ارتش امپراتوری روم به رهبری اسکیپیوی آفریقایی و با پشتیبانی ماسینیسا ‏(en)‏ توانستند ارتش کارتاژ باستان به رهبری هانیبال را با وجود برتری عددی نیرو شکست دهند و این موضوع به این علت بود که اغلب نیروی هانیبال در این جنگ را سربازان جدید و بی تجربه تشکیل می دادند به دلیل اینکه نیروی اصلی او یعنی نیروی سواره نظام نومیدی ها که همراه او در ایتالیا جنگیده بودند در آن زمان به وی خیانت کردند و طرف سپاه روم را گرفتند، اسکیپیو با استراتژی و نبوغ نظامی اش در نبرد موفق به خنثی سازی و از بین بردن فیل های جنگی هانیبال شد، پس از آن نیروی اسکیپیو به سادگی ابتکار عمل علیه نیروی کارتاژ و هانیبال را به دست گرفت و با حمایت یک نیروی ویژه از سواره نظام رومی آن ها را در سرزمین خودشان شکست داد، مجلس سنای کارتاژ صلح نامه ‏(en)‏ تحقیرآمیزی را تنظیم کرد که بر اساس آن همهٔ متصرفات خود از ۱۷ سال جنگ را به رومیان واگذار کرد
با عبور از رشته کوه های آلپ، هانیبال شبه جزیرهٔ ایتالیا را در ۲۱۸ سال قبل از میلاد درنوردید و پیروزی های بزرگی را در مقابل ارتش روم بدست آورد، رومیان در شکست دادن و بیرون راندن هانیبال موفق نبودند اما به دنبال پیروزی قاطع اسکیپیو در نبرد ایله پا ‏(en)‏ که در سال ۲۰۶ قبل از میلاد و در اسپانیا رخ داد، شبه جزیرهٔ ایبریا اکنون دیگر تحت حمایت روم قرار داشت، پس از این نبرد، اسکیپیو به روم بازگشت و با اتفاق آرا به عنوان کنسول روم برگزیده شد، او حالا دیگر به اندازهٔ کافی قدرتمند شده بود تا بتواند کارتاژی ها را در سرزمین خودشان به چالش بکشد و جنگ را به پایان برساند، مجلس سنای روم در ابتدا موافق این تاکتیک جاه طلبانهٔ اسکیپیو نبود اما فابیوس ماکسیموس سنا را متقاعد کرد که این طرح چندان هم خطرناک نیست، در هر صورت، اسکیپیو و حامیانش توانستند نظر سنا را برای تصویب این طرح جلب کنند و با این اقدام سنا، اسکیپیو قدرت و اعتبار لازم برای تجهیز ارتش و اقدام به حمله را بدست آورد:۲۷۰.
در ابتدای امر، اسکیپیو هیچ نیروی نظامی خاصی را بدست نیاورد و با گروهی متشکل از ۷ هزار نفر از سربازان مزدور که اغلب آن ها داوطلب بودند به سمت سیسیل بادبان کشید:۹۶، همچنین به او این اجازه داده شد تا با استخدام کردن نیروی کار، پادگان های منظمی را در سیسیل ایجاد کند، که به وسیلهٔ سربازان لژیون های پنجم و ششم روم تأمین نیرو می گردید، همان هایی که به خاطر تنبیه و تحقیر شکست در نبرد کانای به این جزیره تبعید شده بودند:۱۱۹
اسکیپیو تقویت نیروهای نظامی خودش را با جداشدگان محلی ادامه داد:۲۷۱، او به منطقهٔ یوتیکا رفت و در آنجا نیروهای ارتش کارتاژ را در نبرد گرت پلاینس ‏(en)‏ به سال ۲۰۳ قبل از میلاد شکست داد، کارتاژیان وحشت زده به این نتیجه رسیدند که چاره ای جز درخواست پیشنهاد صلح به اسکیپیو ندارند، و اسکیپیو که در آن زمان در موضع قدرت بود و اقتدار لازم را به دست آورده بود اذعان داشت که صلح در شرایط سخاوتمندانه اعطا خواهد گردید، بر اساس صلح نامه تنظیم شده، کارتاژ می توانست سرزمین های آفریقایی خود را کماکان حفظ نماید، اما هر آنچه که در خارج از این محدوده را داشت از دست می داد، در آن موقعیت می توان گفت که کارتاژ در مقابل یک عمل انجام شده قرار گرفته بود و چارهٔ دیگری نداشت، همچنین به ماسینیسا (متحد روم) اجازه داده شده بود تا قلمرو خودش یعنی نومیدیا را به بخش هایی از آفریقا (ایالت رومی) ‏(en)‏ گسترش دهد، کارتاژ علاوه بر اینها موظف به پرداخت غرامت به روم و کاهش ناوگان دریایی خودش گردید،

نبرد زاما (Battle of Zama)
نبرد ۲۰۲پ م در نومیدیا (الجزایر کنونی)، که در آن هانیبال سردار کارتاژی از رومیان به فرماندهی اسکیپیو آفریکانوس مایور شکست خورد و دور دوم جنگ های پونی خاتمه یافت. کارتاژی ها اسپانیا را از دست دادند و مجبور شدند به شرایط سنگین صلح تن دهند. کارتاژی ها ۸۰ فیل به مثابۀ نیروی ضربت داشتند، ولی کنترل آن ها را از دست دادند و بعضی از آن ها به عقب رفتند و سواره نظام کارتاژ را به هم ریختند. سپاه روم برای عبور فیل ها راه باز کرد، سپس نزدیک شد و به سپاه کارتاژ هجوم برد، و طبق روایت ها ۲۰هزار سرباز دشمن را از پا درآوردند اما هانیبال نجات یافت.